Normlar hiyerarşisi kuralı uyarınca alt norm, üst norma aykırı olamaz.

Alıntı: T.C. DANIŞTAY 2. DAİRE E. 2005/2651 K. 2007/2508 T. 5.6.2007 • ANADOLU LİSELERİNE ATANMA ( Şartın Sınav Olduğu - Normlar Hiyerarşisi/Genelge'yle Yönetmeliğin Seçme Sınavına İlişkin Hükümleri Uygulanmayarak Sınavı Kazanamayan Veya Girmeyenlere Öncelik Tanınamayacağı ) • ATANMADA SINAV ŞARTI ( Genelge'yle Yönetmeliğin Seçme Sınavına İlişkin Hükümleri Uygulanmayarak Sınavı Kazanamayan Veya Girmeyenlere Öncelik Tanınamayacağı - Anadolu Liselerine Atanma ) • GENELGE İLE YÖNETMELİK HÜKÜMLERİNİN UYGULANMAMASI ( Sınav Usulü Kaldırılırak Kazanamayan Veya Girmeyenlere de Yönetmelik Hükümlerine Aykırı Biçimde Öncelik Tanınması - Genelge'nin Tümünde Hukuka Uyarlık Görülmediği ) • NORMLAR HİYERARŞİSİ ( Alt Sırada Bulunan Genelge'yle Yönetmeliğin Hükümlerinin Uygulanmamasının Hukuka Aykırılığı ) Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Anadolu Liseleri Öğretmenlerinin Seçimi ve Atamalarına İlişkin Yönetmelik/m. 5, 7, 12, 17, 18, Geçici Madde 1 Anadolu Liselerine Öğretmen Seçimi konulu 23.08.2005 günlü 2005/73 sayılı Genelge ÖZET : Dava, davacı Sendika tarafından, "Anadolu Liselerine Öğretmen Seçimi" konulu 23.08.2005 günlü, 2005/73 sayılı Genelgenin iptali istemiyle açılmıştır. Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Anadolu Liseleri Öğretmenlerinin Seçimi ve Atamalarına İlişkin Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 1.1.2000 tarihinden önce eski mevzuat hükümlerine göre Anadolu Lisesi öğretmenliğine atanmış olup anılan Yönetmeliğin geçiçi 1. maddesinin 1. fıkrası uyarınca kazanılmış hakları bulunanların, bu durumda olup da Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik uyarınca, norm kadro fazlası durumunda olanların, 2000 yılı sınavını kazanmış olan öğretmenlerin, dava konusu Genelgenin ( A ) bölümünde ( bu durumda olanlar açıkça belirtilmemiş ise de ) haklarının korunmasının yer alması hukuken doğru olmakla birlikte; yukarıda açıklandığı üzere Anadolu Liselerine atanmada asıl olan "Sınav" olduğuna ve normlar hiyerarşisinde daha alt sırada bulunan dava konusu Genelge'yle Yönetmeliğin seçme sınavına ilişkin hükümleri uygulanmayarak sınav usulü kaldırılmak suretiyle sınavı kazanamayan veya sınava girmeyenlere de Yönetmelik hükümlerine aykırı biçimde Anadolu Liseleri Öğretmenliğine atanma önceliği tanındığı anlaşıldığından dava konusu Genelge'nin tümünde hukuka uyarlık görülmemiştir. Davanın Özeti : Davacı Sendika tarafından, "Anadolu Liselerine Öğretmen Seçimi" konulu 23.08.2005 günlü, 2005/73 sayılı Genelgenin, uzun yıllardan beri Anadolu Lisesine dönüştürülmüş olan okullarda çalışan ve okulun Anadolu Lisesine dönüşmesindeki kriterlerin sağlanmasında büyük katkısı olan öğretmenlerin haklarının korunmadığı, diğer taraftan herhangi bir nedenle Anadolu Lisesinde çalışmış olanlara öncelik verilmiş olmasının da eşitlik ilkesine aykırı olduğu hususları öne sürülerek iptali istenilmektedir. Savunmanın Özeti : "Anadolu Liselerine Öğretmen Seçimi" konulu 25.08.2005 günlü, 51735 sayılı ( 2005/73 No'lu ) Genelgenin iptali istenilmiş ise de, bu genelgenin hangi madde veya maddelerinin iptalinin istenildiği açıkça ve anlaşılır bir şekilde belirtilmediği, diğer taraftan Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Anadolu Liseleri Öğretmenlerinin Seçimi ve Atamalarına İlişkin Yönetmeliğin 8. maddesine göre Ekim-2000 tarihinde yapılan seçme sınavında başarılı olanların atanmasının öncelikli olarak yapılmasının doğal olduğu, kaldıki sınav sonuçlarının 5 yıl için geçerli olduğu hususları öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi : Danıştay Beşinci Dairesi'nin 26.12.2002 günlü, E:2001/5021 sayılı kararıyla, 05.09.2001 günlü ''Anadolu Liselerine Öğretmen Atamaları'' konulu Genelgenin dava konusu edilen bazı hükümlerinin; ''Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasının askıya alındığı, Yönetmelikle getirilen sistemin temel unsuru olan sınav usulünün ortadan kaldırıldığı'' gerekçeleriyle yürütülmesinin durdurulduğu ve bu karara karşı yapılan itirazın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca reddedildiği; buna rağmen yaklaşık beş yıldır hiç sınav yapılmadığı; Anadolu liselerine dönüştürülen liseler nedeniyle Anadolu lisesi öğretmeni ihtiyacı artmış ise de beş yıldır sınav açmayarak bu ihtiyacın ortaya çıkmasına idarenin neden olduğu anlaşıldığından, Yönetmeliğin seçme sınavına ilişkin hükümleri uygulanmayarak sınava girmeyenlere de atanma önceliği tanıyan dava konusu Genelgenin iptali gerektiği düşünülmüştür. Danıştay Savcısı Düşüncesi : Davacı sendika, Anadolu Liselerine Öğretmen Seçimi" konulu 23.8.2005 günlü 2005/73 sayılı Genelgenin, Anadolu Liselerine dönüştürülen liselerdeki öğretmenlerin hak kaybına uğradıkları gibi Müktesep haklarınında ihlal edilmesiyle karşı karşıya geldikleri, öğretmenlerin durumunun belirsizlik içinde olduğu öne sürerek iptalini istemektedir. Anadolu liselerinde eğitim-öğretim hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesi için bu okullarda görev alacak öğretmenlerin nitelikleri, seçimi, atama ve yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen "Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Anadolu Liseleri Öğretmenlerinin Seçimi ve Atamalarına İlişkin Yönetmelik" Aralık-1999 tarihinde 2507 sayılı Tebliğler Dergisinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Anılan Yönetmeliğin 5. ve 6.maddelerinde adaylarda aranılacak genel ve özel koşullar belirlenmiş, 7.maddesinde, "seçme sınavı için Bakanlıkça her yıl ocak ayında ülke genelinde duyuru yapılacağı, ayrıca ihtiyacın karşılanamadığı durumlarda, okulların merkez teşkilatında bağlı oldukları birimlerin önerisi üzerine sınav yürütme kurulunca belirlenecek zamanlarda da seçme sınavı için duyuru yapılabileceği" belirtilmiş, 8.maddesinde seçme sınavı, 10. maddesinde de mülakat uygulama sınavının yapılma biçimi, 12. maddesinde sınav sonuçlarının değerlendirilmesi ve sınav sonuçlarının 5 yıl süre ile geçerli olduğu belirtildikten sonra, 17. maddesinde sınavı kazanan adayların atamalarının Bakanlıkça yapılacağı" hükmü yer almıştır. Anadolu Liselerinde eğitim ve öğretim üst düzeyde yürütülebilmesi için bu okullarda görev yapacak öğretmenlerin, kariyer ve liyakat ilkelerine uygun kişiler arasından seçilmesi gerektiğine kuşku bulunmamaktadır. Bu tür okullarda öğrenim-eğitim hizmetinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi amacıyla liyakatın, ölçütleri önceden belirlenmiş objektif olarak hazırlanmış her yıl ocak ayında yapılacak yazılı bir sınavla belirlenmesi ilgili yönetmelikle belirlendiği halde; bu koşula uyulmadan Anadolu Liselerine naklen öğretmen atanmasına ilişkin koşulların dava konusu genelge ile düzenlenmesinde kamu yararı ve hizmet gereklerine uyarlık görülmemiştir. Açıklanan sebeplerle, dava konusu 23.8.2005 günlü 2005/73 sayılı Genelgenin iptali gerektiği düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesi'nce işin gereği düşünüldü: KARAR : Dava, davacı Sendika tarafından, "Anadolu Liselerine Öğretmen Seçimi" konulu 23.08.2005 günlü, 2005/73 sayılı Genelgenin iptali istemiyle açılmıştır. Davacı Sendika tarafından; değerlendirme işlemlerinde objektif olmayan kriterler olduğu ve Anadolu Lisesine dönüştürülen okullarda görev yapan öğretmenlere öncelik verilmediği gerekçeleriyle dava konusu Genelgenin iptali istenilmiş ise de; 2577 sayılı Yasanın 20. maddesi gereğince, aynı konuda açılan tüm dosyalardaki bilgi ve belgeler birlikte değerlendirilmek suretiyle işin esasına geçildi. Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Anadolu Liseleri Öğretmenlerinin Seçimi ve Atamalarına İlişkin Yönetmelik, Resmi Gazetede yayımlanmamış ise de, davalı idare Anadolu Liselerine öğretmen atamalarına ilişkin düzenlemeyi, yönetmelik düzeyinde gerçekleştirerek Milli Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisinde yayımlamak suretiyle kamu oyunu bilgilendirmiştir. Bilindiği gibi, İdare Hukukunda, normlar hiyerarşisinde yönetmeliklerden sonra gelen genel düzenleyici işlemlerden olan genelgeler, bir yönetmeliğe veya üst hukuk normuna dayalı olarak hazırlanır ve genelgelerle yönetmelik ve / veya üst hukuk normu hükümlerinin, açıklık getirilmek suretiyle uygulamaya geçirilmesi amaçlanır. Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Anadolu Liseleri Öğretmenlerinin Seçimi ve Atamalarına İlişkin Yönetmeliğinin 5. maddesinde " Adaylarda Aranacak Genel Koşullar" öngörülmüş ve "Seçme Sınavı İçin Duyuru ve Başvuru" başlıklı 7. maddesinde; seçme sınavı için Bakanlıkça, her yıl Ocak ayında ülke genelinde duyuru yapılacağı belirtildikten sonra anılan maddenin üçüncü fıkrasında; ihtiyacın karşılanamadığı durumlarda, okulların merkez teşkilatında bağlı oldukları birimlerin önerisi üzerine, Sınav Yürütme Kurulunca belirlenecek zamanlarda da seçme sınavı için duyuru yapılabileceği; 12. maddesinde ise sınav sonuçlarının 5 yıl süre ile geçerli olduğu hükümleri yer almıştır. Anılan Yönetmeliğin "Atama" başlıklı 17. maddesinin birinci fıkrasında, sınavı kazanan adayların atamalarının, başarı sıralamasına göre Bakanlıkça yapılacağı; son fıkrasında, başvuruların belirlenen ihtiyaçtan az olması ve / veya yapılan sınavlar sonucunda ihtiyacı karşılayacak sayıda başarılı aday bulunmaması halinde, 7. maddenin son fıkrası hükmü saklı kalmak üzere, ilgili birimlerle Personel Genel Müdürlüğü arasında kurulacak koordine sonucunda öğretmen ihtiyacının karşılanmasına yönelik gerekli tedbirlerin alınacağı, "Yeniden Atama" başlıklı 18. maddesinde de,kapsama dahil okulların öğretmenliğine atananlardan; daha sonra çeşitli nedenlere bağlı olarak 3 yıl ve daha az süreyle öğretmenlik mesleğinden ayrı kalanlar ile kapsam dışındaki okullarda 5 yıl ve daha az süreyle görev yapanların kapsama dahil okullara atanmak istemeleri halinde, bu Yönetmelikte belirtilen şartları taşıyor olmaları koşuluyla, aynı türdeki okullara yeniden atanabilecekleri hükümlerine yer verilmiştir. Yine aynı Yönetmeliğin, geçici 1. maddesinin 2. fıkrasında; daha önce bu okullarda görev yapmakta iken, herhangi bir nedenle bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 1.1.2000 tarihinden önce görevlerinden ayrılmış olanlardan, kapsama dahil okullara yeniden atanmak isteyenler hakkında bu Yönetmelik hükümlerine göre işlem yapılacağı belirtilmiştir. Olay tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan ve 11.6.2000 günlü, 24076 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 23. maddesinin son fıkrasında, Anadolu Liselerine ''sınav''la atanan öğretmenlerin yer değiştirme suretiyle atamalarının, öncelikle aynı tür ve derecedeki okullara yapılacağı öngörülmüştür. Anadolu Liselerinin, davalı idarenin de savunmasında belirtildiği üzere, öğrencilere bir yabancı dil öğretmek, yurt içinde ve yurtdışında yabancı dilden faydalanarak bilimsel ve teknolojik gelişmeleri izleyebilmek, öğrencileri ilgi, yetenek ve başarılarına göre yüksek öğretim programlarına hazırlanmalarını sağlamak amacıyla kurulmuş okullar olmaları nedeniyle bu okullarda görev yapacak öğretmenlerin de 657 sayılı Yasa'da öngörülen kariyer ve liyakat ilkelerine uygun kişiler arasından seçilmesi gerektiği tabiidir. Bu durumda kamu hizmetinin etkin ve süratli bir şekilde yürütülmesinin sağlanması amacıyla liyakatın, kriterleri objektif olarak belirlenmiş bir yazılı sınavla saptanması gerekmektedir. Nitekim, Milli Eğitim Bakanlığı Anadolu Liseleri Öğretmenlerinin Seçimi ve Atamalarına İlişkin Yönetmelikte; yukarıda anılan maddelerinden de anlaşılacağı üzere, seçme sınavı için Bakanlıkça " her yıl Ocak ayında " duyuru yapılacağı bir zorunluluk olarak öngörülmüş, ihtiyacın karşılanamadığı durumlarda Sınav Yürütme Kurulunca belirlenecek zamanlarda da seçme sınavı için duyuru yapılabileceği; sınav sonuçlarının beş yıl süre ile geçerli olduğu, sınavı kazanan adayların atamalarının ihtiyaç bulunan okullara Bakanlıkça yapılacağı; bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 1.1.2000 tarihinden önce görevlerinden ayrılmış olanlardan, kapsama dahil okullara yeniden atanmak isteyenlerin de sınava tabi tutulacağı öngörülmek suretiyle Anadolu Lisesi öğretmenliğine atamaların "Sınav" ile yapılması gerektiği kurala bağlanmış olup, Anadolu Lisesine dönüştürülen okullar yönünden de Yönetmelikte istisna öngörülmediğinden bu okullara yine sınavla öğretmen ataması yapılması gerektiği açıktır. Öte yandan; aynı Yönetmeliğin 17/3. maddesinde de, ancak başvuruların belirlenen ihtiyaçtan az olması ve/ veya yapılan sınavlar sonucunda ihtiyacı karşılayacak sayıda başarılı aday bulunmaması halinde, 7. maddenin son fıkrası hükmü saklı kalmak üzere ihtiyacın karşılanmasına yönelik gerekli tedbirlerin alınacağı belirtilmiştir. Diğer bir deyişle anılan madde 5 yıl hiç sınav açılmaması sonrasında sınavsız atamaya olanak sağlayan bir genelge çıkarılmasına hukuken izin veren bir hüküm içermemektedir. Her ne kadar 2000 yılında yapılan seçme sınavından sonra hiç sınav yapılmamış ise de; bu durumun, yukarıda belirtilen Yönetmeliğin ilgili maddelerinde yer alan emredici hükümler karşısında sınavsız atamayı gerektirmeyeceği kuşkusuzdur. Dava konusu Genelge'nin ( A ) bölümünün, madde sıralamasında öncelik dikkate alınmak suretiyle, 1. maddesinde, anılan okullarda kadrolu öğretmen olarak görev yapmakta olup, norm kadro fazlası durumunda bulunanların, hizmet puanı üstünlüğüne göre; 2. maddesinde, il içi yer değiştirme isteğinde bulunan/bulunmak isteyen ( 1. maddede sayılanlar dahil ) Anadolu Liseleri öğretmenlerinden, 30.9.2005 tarihi itibariyle 2 yılını doldurmuş olanların, 2005-2006 eğitim - öğretim yılında öğretime yeni başlayacak olan okullara ( aynı hizmet alanındaki öğretmenler, öncelikli değerlendirilmek üzere ) hizmet puanı üstünlüğüne göre; 3 ) Daha önce bu tür okulların kadrolu öğretmeni iken herhangi bir nedenle ayrılmış olanların, Anadolu Liselerinde çalışma süresi üstünlüğüne göre; 4 ) 2000 yılında yapılan seçme sınavı sonucunda başarılı olanların sınav puanı üstünlüğüne göre; 5 ) Resim -Müzik alanlarına ilişkin olarak Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinde çalışma süresi üstünlüğüne göre atanacakların belirleneceği kuralı getirildikten sonra; ( B ) bölümünde, öncelikle, yukarıdaki koşulları taşıyan adaylardan ihtiyacın karşılanamaması durumunda ( 5 ) madde halinde sayılan genel koşulların yanında, I alt bölümde, yabancı dil öğretmenliği için sıralama önceliği dikkate alınarak hangi okul-bölüm mezunlarının atanabileceği, II alt bölümde, ( bu bölümde belirtilen ) alanlarda öğretmen olanların; III alt bölümde, başvuruların değerlendirilmesinde, son iki yıllık sicil notu 80 ve yukarı olanların sicil notu ortalamalarına, 6 madde halinde sayılan hususlar için verilecek puanlar toplamında, puan üstünlüğüne göre atanacakların belirleneceği öngörülmüş; ( C ) bölümünde, A ve B bölüm kriterlerini taşıyan adaylarla, A sınıfı yerleşim merkezleri dışında bulunan okulların öğretmen ihtiyacının giderilememesi halinde; madde önceliği çerçevesinde, 4 maddede sayılmış olanların B-III kriterleri çerçevesinde değerlendirilerek puan üstünlüğüne göre atanacakların belirleneceği kuralı getirilmiştir. Anadolu Liseleri Öğretmenlerinin Seçimi ve Atamalarına İlişkin Yönetmeliğin, adaylarda aranacak genel koşulları düzenleyen 5/d maddesinde, son üç yıllık görev süresi içinde iyi dereceden aşağı sicil almamış olmak koşulu yer aldığı halde, bu maddeye aykırı olarak dava konusu Genelgenin A-3,4, 5. maddelerinde üç yılın ''iki yıl'' olarak öngörüldüğü, yine Devlet Memurları Sicil Yönetmeliğinin 16. maddesi uyarınca iyi sicil notu 76-89 puanlar olarak hükme bağlandığı halde, Genelge'nin B-4. maddesinde, III. bölümünde, C-1, 2. maddelerinde son iki yıllık sicil notu en az "80" puan alanların atanabilecekleri hususunun düzenlendiği, A-3. maddesinde, Yönetmeliğin 18. maddesinde öngörülen 3-5 yıllık sürelere yer verilmediği anlaşılmaktadır. Dava konusu Genelge'de yeterli belirleme yapılmaksızın sınavsız, hatalı uygulamalara yol açacak şekilde düzenlemeler getirilmiştir. Nitekim bakılan davayla aynı nitelikte açılmış olan diğer dava dosyalarının incelenmesinden; adaylığı kaldırılarak 2004 yılında Anadolu Liselerine atanan öğretmenlerin çok kısa bir süre sonra norm kadro fazlası öğretmen olarak dava konusu Genelge uyarınca başka Anadolu Liselerine atandıkları anlaşılmaktadır. Bu ve buna benzer uygulamalar da, beş yıl sınav açılmayarak fırsat eşitliğinin zedelendiğini göstermektedir. Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Anadolu Liseleri Öğretmenlerinin Seçimi ve Atamalarına İlişkin Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 1.1.2000 tarihinden önce eski mevzuat hükümlerine göre Anadolu Lisesi öğretmenliğine atanmış olup anılan Yönetmeliğin geçiçi 1. maddesinin 1. fıkrası uyarınca kazanılmış hakları bulunanların, bu durumda olup da Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik uyarınca, norm kadro fazlası durumunda olanların, 2000 yılı sınavını kazanmış olan öğretmenlerin, dava konusu Genelgenin ( A ) bölümünde ( bu durumda olanlar açıkça belirtilmemiş ise de ) haklarının korunmasının yer alması hukuken doğru olmakla birlikte; yukarıda açıklandığı üzere Anadolu Liselerine atanmada asıl olan "Sınav" olduğuna ve normlar hiyerarşisinde daha alt sırada bulunan dava konusu Genelge'yle Yönetmeliğin seçme sınavına ilişkin hükümleri uygulanmayarak sınav usulü kaldırılmak suretiyle sınavı kazanamayan veya sınava girmeyenlere de Yönetmelik hükümlerine aykırı biçimde Anadolu Liseleri Öğretmenliğine atanma önceliği tanındığı anlaşıldığından dava konusu Genelge'nin tümünde hukuka uyarlık görülmemiştir. Diğer bir değişle, Yönetmelikte ana kural olarak öngörülen ''sınav''; Genelge ile istisna durumuna getirilmiştir. Ana kuralın ihmal edilmek suretiyle sınavsız atananlarla boş kadroların doldurulmaya çalışılması, sicil, liyakat ve kıdem gibi unsurların Yönetmelikte öngörüldüğü şekilde dikkate alınmaması sonucu bu okullara atamaları düzenleyen Yönetmelik hükümlerine aykırı bir genelge uygulamaya konulmuştur. Sayılan asli sakatlıklar dava konusu Genelgeyi uygulanamaz hale getirdiğinden, Yönetmeliğe uygun yeni düzenlemeler yapılması yönünden Genelgenin tümü hakkında iptal hükmünün kurulması gerekliliği doğmuştur. SONUÇ : Açıklanan nedenlerle, dava konusu Genelgenin iptaline, aşağıda dökümü gösterilen ... tutarındaki yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen ... vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, davalı idarenin yapmış olduğu yargılama giderinin ise davalı idare üzerinde bırakılmasına, posta ücreti avansından artan kısımların istemi halinde, aidiyetine göre taraflara iadesine, 05.06.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi.