aslında bu sorunun yanıtı genelde hukuktan, özelde ceza hukukundan ne anladığımızla da doğrudan ilintili. hamurabi'den bu yana cezalarla birlikte ceza hukuku felsefesi de gelişmiş, bir nevi evrim geçirmiştir. idam cezası binlerce yıl önce kodifikiye edilmiş "cana can, göze göz, dişe diş" ilkel kısas anlayışının en somut kalıntısıdır. bu anlayışta esas olan ereklerden biri, intikam hislerinin tatmini ve topluma ibret vermektir. ancak çağdaş hukuk anlayışında aslolan suçluların ıslahı ve suç işlemelerinin önlenmesidir.

hukukta "acı çektirdi, o da acı çeksin, öldürdü, o da ölümün acısını tatsın gibi" bir anlayış olamaz. bedene yönelik cezalar ilkel toplumlarda kalmıştır. öte yandan bütün bunlar bir tarafa, idam cezasını savunanların öne sürdüğü pragmatik faydaların da elde edilebildiğine dair somut veri yoktur. öne sürülen en esaslı gerekçelerden biri "idam cezası olursa insanlar idam korkusu ile vahim suçlar işlemezler" şeklinde ifade edilebilir. ancak idam cezası uygulayan ülkelerle bu cezayı uygulamayan ülkerler arasında yapılan istatistiksel karşılaştırılmada bu iddia doğrulanmamıştır bildiğim kadarı ile. ancak hürriyeti bağlayıcı cezaların caydırıcı olmaması, kul teba ilişkisindeki padişah lutuflarını çağrıştıran aflar ve af ihtimalleri bizim gibi ülkelerde caydırıcılığa en büyük darbeyi vurmaktadır. caydırıcılığı sağlamanın yolu idam cezası ile katile kısas yapıp devlet olarak onunla aynı düzleme inmekten değil, mutlak caydırıcılığı sağlayacak şekilde düzenlemeler yapmaktan geçer.

böyle bir ceza çok vahim sonuçlar da doğurabilir ve doğurmuştur. idam cezasının uygulandığı bir kısım abd eyaletlerinde idam edildikten yıllar sonra masum olduğu ortaya çıkan vakalar da kaydedilmiştir. ya da yıllarca infazını bekleyip de son anda ortaya çıkan bir tanık ya da delille beraat edenler olmuştur. masum tek bir kişinin asılması ihtimali dahi, insan vicdanı açısından idamın olmamasını gerektirirken, suçu sabit olan bir kişi akla gelecek en ağır suçu bile işlemiş olsa bile idam edilmemesi gerektiği kanısındayım. en temel hak yaşama hakkıdır ve bu hak kişi ne yapmış olursa olsun idare eliyle alınamaz. en basitinden idam mahkumu bir katille idareyi aynı düzlemde buluşturur. "idam mahkumu cinayetini/cinayetlerini zaten haksız yere işlemiştir, devlet ise yasaları uygulayarak idam cezası veriyor" gibi bir sav dahi bir insanın hayatını yasalarla almayı mazur gösteremez.