Köşk'ün yetkisi Meclis'e
Cumhurbaşkanı'nca TBMM'ye tekrar görüşülmek üzere geri gönderilen kanunun meclis tarafından aynen kabul edilirse kanunun Cumhurbaşkanınca üç gün içinde yayınlanması esası kabul edildi. TBMM Başkanı'nca Cumhurbaşkanı'nın onbeş gün içinde geri göndermediği veya yayınlanmadığı kanunları yayınlama hakkı verildi
...............................................
Cumhurbaşkanı'na yargı zırhı
Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler yargı denetimine açıldı. Cumhurbaşkanının kişisel suçlardan dolayı yasama dokunulmazlığı hükümlerine tabuu olacağı hükme bağlandı
..................................
Zorunlu din dersi kalkıyor
Sivil anayasada zorunlu din dersleri kaldırılıyor. Ancak isteyen velilerin öğrencilerine din dersleri verilecek.
Yeni Anayasa taslağında:
(1) Herkes din ve inanç hürriyetine sahiptir. Bu hak, tek başına veya topluca, alenen veya özel olarak ibadet, öğretim, uygulama ve ayin yapmak suretiyle dinini veya inancını açıklama ve bunları değiştirebilme hürriyetini de içerir.
(2) Kimse ibadete, dinî ayin ve törenlere katılmaya, dinî inanç ve düşüncelerini açıklamaya zorlanamaz; dinî inanç, düşünce ve kanaatlerinden ve bunları değiştirmekten dolayı kınanamaz, suçlanamaz ve farklı bir muameleye tâbi tutulamaz.
(3) İbadet ve dinî ayin ve törenler, kamu düzeninin, genel sağlığın, genel ahlâkın veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması amaçlarıyla sınırlanabilir.
1982 Anayasası'nın 24. Maddesi:
Herkes, vicdan, dinî inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir.
14 üncü madde hükümlerine aykırı olmamak şartıyla ibadet, dinî âyin ve törenler serbesttir.
Kimse, ibadete, dinî âyin ve törenlere katılmaya, dinî inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; dinî inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz ve suçlanamaz.
Din ve ahlâk eğitim ve öğretimi Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Din kültürü ve ahlâk öğretimi ilk ve orta-öğretim kurumlarında okutulan zorunlu dersler arasında yer alır. Bunun dışındaki din eğitim ve öğretimi ancak, kişilerin kendi isteğine, küçüklerin de kanunî temsilcisinin talebine bağlıdır.
..................................................
Askeri yargıya tırpan
Sivillerin Askeri mahkemelerde yargılanması engelleniyor. Askeri Yargıtay üyelerinin Cumhurbaşkanı tarafından seçilmesi esası terk edildi. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kaldırıldı. YAŞ kararları yargı denetimine açıldı. Ordudan uzaklaştırılanlar Danıştay'a dava açabilecek
..................................
Türbana serbestlik
Yeni Anayasa taslağında "Eğitim ve öğrenim hakkı" başlıklı 45. maddede alternatif iki öneri var
Alternatif 1 (6) Kılık ve kıyafetinden dolayı hiç kimse yükseköğrenim hakkından mahrum bırakılamaz.
Alternatif 2 (6) Yükseköğretim kurumlarında kılık ve kıyafet serbesttir
..............................
Kişisel bilgilere saygı
Mevcut anayasada özel hayatın gizliliği ve bunun korunması, 20. madde ile düzenleniyor. Taslakta bu konu "Kişisel bilgilerin korunması" başlığı altında toplanıyor.
Madde 20- (1) Herkes, kendisiyle ilgili kişisel bilgi ve verilerin korunması hakkına sahiptir.
(2) Bu bilgiler, ancak kişinin açık rızasına veya kanunla öngörülen meşru bir sebebe dayalı olarak kullanılabilir. Herkes, kendisi hakkında toplanmış olan veya kayıtlarda yer alan bilgilere erişme, bunlarda düzeltme yaptırma ve bu bilgilerin amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenme hakkına sahiptir
...............................
Jandarma MGK'da yok, Başkomutan'lık için başbakan teklifi
Milli Güvenlik Kurulu'nun başbakanın başkanlığında toplanması, Jandarma Genel Komutannın kurul üyeliğinden çıkartılması ve kurul gündeminin başbakan tarafından belirlenmesi kabul edildi. Başkomutanın TBMM kapalıyken TSK'nın kullanılmasına karar vermesi başbakanın teklif şartına bağlandı
.....................................
YÖK'ün yetkilerine kısıtlama
Rektörlerin doğrudan doğruya öğretim üyelerince seçilmesi esası benimsendi. YÖK'ün yetkisi koordinasyon ve planlama ile sınırlandırıldı. Üyelerinin seçimi ve görev süreleri yeniden düzenlendi. YÖK'le ilgili düzenlemeler yeni taslakta şöyle:
Madde 101
(1) Öğretim elemanı yetiştirilmesini planlamak, üniversitelerce önerilen öğrenci kontenjanlarını onaylamak ve üniversiteler arasında koordinasyonu sağlamak amacıyla YÖK kurulur.
(2) YÖK onbir üyeden oluşur. En az dördü farklı üniversite ve yükseköğretim kurumlarında görevli profesörler arasından olmak üzere, üyelerden altısı Bakanlar Kurulu tarafından seçilir. Üyelerden beşi ise farklı üniversite ve yükseköğretim kurumlarında görevli profesörler arasından kanun tarafından belirlenen usullere göre üniversitelerce seçilir.
(3) YÖK üyelerinin görev süresi üç yıldır. Kurul, kendi üyeleri arasından üç yıl için bir Başkan seçer. Aynı kişi tekrar Başkan seçilemez
.................................................. ......
Çocuk hakları
Taslakta ilk kez bağımsız olarak yer verilen haklardan birisi de çocuklarla ilgili:
"Madde 44
(1) Her çocuk, kendi iyiliği için gereken himaye ve bakımdan yararlanma hakkına sahiptir. Çocuklar görüşlerini serbestçe açıklayabilir ve bu görüşleri kendilerini ilgilendiren konularda, yaşlarına ve olgunluklarına göre dikkate alınır.
(2) Kamu veya özel kurum ve kuruluşlarca çocuklarla ilgili olarak yapılan eylem ve işlemlerde, çocuğun azamî iyiliği gözetilir.
(3) Her çocuk, kendi menfaatine açıkça ters düşmedikçe, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir"
...................................
İşkence ve kötü muamele yasağı
Mevcut anayasada kimseye işkence ve eziyet edilemeyeceği 17.madde de ancak, sadece bir fıkra olarak düzenlenirken, bu yasak taslakta ilk kez bir bağımsız madde olarak ve şöyle düzenlendi: "Madde 16
(1) Kimseye işkence ve kötü muamele yapılamaz. Kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tâbi tutulamaz.
(2) Tıbbî zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; kimse rızası olmadan bilimsel ve tıbbî deneylere tâbi tutulamaz"
........................................
Atatürk ve laiklik
Sivil anayasa taslağında toplumun bugüne kadar yoğun olarak tartışığı tüm anayasa maddeleri yeniden düzenlendi. Atatürk milliyetçiliğinin etnik köken çağrışımı yapan Türk milliyetçiliği kavramına göre daha kuşatıcı olduğu tespitine yer verilen taslakta, mevcut anayasanın 2. maddesindeki laiklik tanımından 'ne anlaşılması' gerektiği, anlatılırken 1982 anayasasının, bu konudaki gerekçesi de madde metnine ilave edilerek laiklik ilkesinin zayıflatıldığı eleştirileri karşılandı
....................................
Devrim kanunlarına koruma sürüyor
Sivil anayasada rejim tartışmaları açısından çok önemli görülen ve bugüne kadar ihlal edildiği savunulan ve üzerinde tartışılan ve aralarında Tevhid-i Tedrisat kanunun da bulunduğu "İnkılap Kanunlarının", korunması başlıklı 174. Maddesindeki düzenleme aynen korunuyor
.................................................. .......
hEPİMİZE HAYIRLI OLSUN..