T.C.

YARGITAY

19. HUKUK DAİRESİ

E. 2004/4226

K. 2005/827

T. 7.2.2005

• İTİRAZIN İPTALİ DAVASI ( Ciro ile Kendisine Devrolunan Çek Bedelini Ödemek Zorunda Kalan Cirantanın Diğer Cirantalar ve Keşideci Aleyhine Yaptığı İcra Takibine Vaki İtiraz Nedeniyle )

• ÇEKİN SÜRESİNDE BANKAYA İBRAZ EDİLMEMESİ ( Bu Halde Çek Hamilinin Kambiyo Senedine Dayalı Müracaat Hakkını Yitirmesi-Hamilin Sebepsiz Zenginleşme Hükümlerine Göre Keşideci ve Aralarında Temel İlişki Bulunan Cirantasına Başvurabilmesi )

• KAMBİYO SENEDİ VASFI ( Süresinde Bankaya İbraz Edilmeyen Çekin Bu Vasfının Ortadan Kalkması-Bu Halde Hamilin Kambiyo Senedine Dayalı Müraacat Hakkını Kaybetmesi )

• SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME ( Süresinde Bankaya İbraz Edilmediği için Kambiyo Senedine Dayalı Müraacat Haklarını Kaybeden Çek Hamilinin Keşideciye ve Arasında Temel İlişki Bulunan Cirantasına Bu Hükümlere Göre Başvurabilmesi )

2004/m.67

6762/m.644,720,730

ÖZET : Davaya konu çek süresinde bankaya ibraz edilmediği için hamil kambiyo senedine dayalı müracaat hakkını yitirmiştir. Bu durumda alacaklı hamil, TTK.nun 644 ncü maddesi gereğince sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre keşideciye ve aralarındaki temel ilişkiye dayalı olarak çeki kendisine ciro edene başvurabilir.
DAVA : Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalılar vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davalılardan Dominant İlet. ve Rek. Tas.Çözüm Tic. ve San. Ltd.Şti. vek.Av.Gülcan Taser gelmiş, davacı ile diğer davalı taraftan kimse gelmemiş olduğundan onların yokluğunda duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, davalı Dominant Ltd.Şti.nin cirosu ile davalılar Medya A.Ş. ve Gazete A.Ş.ye geçen ve onların da cirosu ile müvekkiline intikal eden 10.10.1998 keşide tarihli çekin bedelini aleyhlerine yapılan icra takibi sonucu dava dışı Atlas A.Ş.ne ödemek zorunda kaldıklarını, davalılarda çekten doğan alacaklarının tahsili için başlatılan icra takibine itiraz edildiğini iddia ederek itirazın iptalini talep ve dava etmiştir.
Davalı Dominant Ltd.Şti. savunmasında, dava konusu çekin süresi içinde bankaya ibraz edilmediği için kambiyo senedi niteliğini kayıp ettiğini, davacı ile aralarında temel ilişkide bulunmadığından davacının kendilerine müracaat hakkı bulunmadığını beyan ederek davanın reddini istemiştir.
Davalılar Medya A.Ş. ve Gazete A.Ş. savunmasında, dava konusu çekin zamanaşımına uğradığını bildirerek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davalıların temel ilişki ve sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davacıya karşı sorumlu oldukları gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalılar vekillerince temyiz edilmiştir.
1- Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere ve özellikle davalı Gazete A.Ş.nin davacı ile arasındaki temel ilişki nedeniyle borçlu olduğunun anlaşılmasına göre Gazete A.Ş.nin temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2- Davaya konu çek süresinde bankaya ibraz edilmediği için hamil kambiyo senedine dayalı müracaat hakkını yitirmiştir. Bu durumda alacaklı hamil, TTK.nun 644 ncü maddesi gereğince sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre keşideciye ve aralarındaki temel ilişkiye dayalı olarak çeki kendisine ciro edene başvurabilir.
Dava konusu çekin keşidecisi dava dışı Tolunay Ltd.Şti. birinci ciranta Medya A.Ş., ikinci ciranta Gazetecilik A.Ş., üçüncü ciranta Era Ltd.Şti. ve hamili Atlas A.Ş.dir.
Bu durumda yukarıda açıklanan kurala göre davacı ile davalılar Dominant Ltd.Şti. ve Medya A.Ş. arasında temel ilişki bulunmadığından davacı adı geçen şirketlerden temel ilişkiye dayalı olarak bir talepte bulunamayacağı gibi, sebepsiz iktisap hükümlerine göre de bir talepte bulunamaz. Mahkemece TTK.nun 644/son, 720 ve 730/14. maddesi hükümleri gözetilmeden yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda ( 1 ) nolu bentte açkılanan nedenle davalı Gazete A.Ş.nin temyiz itirazlarının reddine, ( 2 ) nolu bentte açıklanan nedenle hükmün davalılar Dominant Ltd.Şti. ve Medya A.Ş. yararına BOZULMASINA, vekili Yargıtay duruşmasında hazır bulunan davalı Dominant Ltd.Şti. yararına takdir edilen 375.-YTL. duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınarak adı geçen davalıya ödenmesine, peşin harcın istek halinde iadesine, 7.2.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi.
yarx
------------------

Kararı buraya koydum ama çeki ödeme için bankaya ibraz etmemiş ya da zamanaşımı süresi içerisinde takibe koymamış olan hamilin, kendisinden önce gelen ve aralarında temel ilişki bulunan cirantaya karşı temel ilişkiye dayalı olarak nasıl talepte bulunabileceğini anlayabilmiş değilim.
Yargıtay üyesi olsam karardaki bu kısma AYRIK OY kullanırdım.

Saygılarımla..