HD 11 Esas : 1998/009597 Karar: 1999/001673 Tarih: 01.03.1999

* ZAMANAŞIMINA UĞRAYAN ÇEK
* YAZILI DELİL BAŞLANGICI


Yargıtay'ın yerleşmiş içtihatlarına göre, zamanaşımına uğramış çeklerde ciro yoksa keşideci ile hamil arasındaki temel ilişki için yazılı delil başlangıcı sayılacağı ve temel ilişkiden kaynaklanan alacağı tanıkla kanıtlanabileceği kabul edilmekle birlikte, cirolu çeklerin taraflar arasındaki temel ilişki için yazılı delil başlangıcı sayılmayacağı kabul edilmektedir.

(6762 s. TTK. m. 726) (1086 s. HUMK. m. 292)

Taraflar arasındaki davanın Ankara Asliye 25.Hukuk Mahkemesince görülerek verilen 30.9.1998 tarih ve 753-595 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dava dosyası için Tetkik Hakimi Verda Çiçekli tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Davacı vekili, müvekkilinin alacağına karşılık, davalının toplam 370.000.000 lira bedelli 3 adet çek keşide ettiğini, anılan çeklerin icra takibine konulduğunu ancak davalının zamanaşımı itirazı nedeniyle takibin durduğunu ileri sürerek 370.000.000 liranın davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, takip konusu çeklerin zamanaşımına uğraması nedeniyle davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan kanıtlara göre, davalının dava konusu çeklerin kendisi tarafından keşide edilmediği yolunda bir itirazı bulunmadığı, çeklerin zamanaşımına uğradığı, davacının gösterdiği tanıkların, davacının toptan giyim eşyası sattığı, davalının da giyim mağazası olup, zaman zaman davacıdan mal ve borç para aldığı, dava konusu çeklerin mal karşılığı olarak keşide edildiğini beyan ettikleri, dava konusu çeklerin mal karşılığı olarak keşide edildiğinin anlaşıldığı gerekçesiyle, davanın kabulü ile 370.000.000 liranın davalıdan tahsiline karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

Dava, çeke dayalı alacağın tahsili istemine ilişkindir. Davacı vekili, müvekkilinin alacağına karşılık davalının keşide ettiği üç adet çek verdiğini ancak bedelini ödemediğini ileri sürerek anılan çek bedellerinin tahsili isteminde bulunmuştur.

Davalı vekili, çeklerin zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.

Dava konusu çeklerin TTK.nin 726.maddesi uyarınca, zamanaşımına uğradığı konusunda bir uyuşmazlık yoktur. Uyuşmazlık, zamanaşımına uğramış çeklerin HUMK.nun 292.maddesi uyarınca, yazılı delil başlangıcı sayılıp sayılmayacağı ve taraflar arasındaki temel ilişkiden kaynaklanan alacağın tanıkla kanıtlanıp kanıtlanamayacağı hususunda toplanmıştır.

Dava konusu çekler incelendiğinde keşidecisinin davalı olup, hamiline oldukları saptanmıştır.

Yargıtay'ın yerleşmiş içtihatlarına göre, zamanaşımına uğramış çeklerde ciro yoksa keşideci ile hamil arasındaki temel ilişki için yazılı delil başlangıcı sayılacağı ve temel ilişkiden kaynaklanan alacağı tanıkla kanıtlanabileceği kabul edilmekle birlikte, cirolu çeklerin taraflar arasındaki temel ilişki için yazılı delil başlangıcı sayılmayacağı kabul edilmektedir. Somut olayda, davaya konu edilen 15.1.1997 keşide tarihli 120.000.000 lira bedelli çekte ciro bulunmadığı, 31.1.1997 ve 30.3.1997 keşide tarihli çeklerde ise ciro bulunduğu anlaşılmaktadır.

O halde, cirosu olan 15.1.1997 keşide tarihli çekin yazılı delil başlangıcı sayılıp bu çek yönünden tanık dinlenmesi mümkün olduğundan bu çeke ilişkin istemin kabulünde bir isabetsizlik yoktur.

Ancak, cirolu çeklerin de, yazılı delil başlangıcı sayılıp, bunlar yönünden de, tanık dinlenmesi doğru görülmemiş ve kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 01.3.1999 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.