Adalet Bakanlığınca tasarı hali şekillenmeye başlayan İİK’da bazı maddelerin ses getireceği bekleniyor. Yaklaşık 40 madde üzerinde yoğunlaşan çalışmalar belirlenmeye başlarken bazı maddelerin devrim niteliğinde olacağı hukuk çevrelerince konuşulmaya başlandı.

İşte çarpıcı değişikliklerden bazıları - Ödemeler Bankalardan

Halen icra müdürlüklerince yapılan tahsilâtlar bundan böyle bankalara yatırılacak ve bankaya yatırıldığı tarih borçtan kurtulma tarihi olacak. Ayrıca alacaklılar da paralarını bankalar kanalıyla alabilecektir. Haciz sırasında yapılan tahsilâtlar “en geç ertesi işgünü çalışma saati sonuna kadar “ bankaya yatırılmış olacaktır. Bu konudaki kanun maddeleri şu şekilde;

“İcra ve iflas müdürlüklerince yapılacak tahsilat ve alacaklıya ödeme

Madde 9- Her türlü para tahsilâtı, icra ve iflas müdürlüklerinin banka hesap numarası üzerinden yapılır.

Haciz sırasında para tahsilâtı yapılmış ise tahsil edilen paranın, en geç ertesi işgünü çalışma saati sonuna kadar icra ve iflas müdürlüklerinin banka hesabına yatırılması zorunludur.

Tahsil edilen paralardan kanunen alacaklıya ödenmesi gerekenler, talep edilmesi hâlinde icra ve iflas müdürlüklerinin hesap numarasının bulunduğu bankaya talimat verilmek suretiyle gecikmeksizin ödenir.

Talep edilmezse masrafı alacaklıya ait olmak üzere en geç üç gün içinde 58 inci maddenin ikinci fıkrasının (1) numaralı bendinde gösterilen alacaklının banka hesap numarasına talimat verilmek suretiyle aktarılır.

İcra ve iflas müdürlükleri aldıkları kıymetli evrak ve değerli şeyleri kasalarında muhafaza ederler.

İcra ve iflas müdürlüklerince alacaklı dışındaki diğer gerçek ve tüzel kişilere yapılması gereken ödemeler, bankaya verilecek talimat yoluyla yapılır.”

“Borçtan kurtulma''

Madde 12- İcra ve iflas müdürlüğünün hesap numarasına paranın yatırıldığı tarih borçtan kurtulma tarihi olup, borçlu, yatırılan miktar kadar borcundan kurtulur. Haciz sırasında bir para alacağına mahsuben borçlu veya üçüncü şahıs tarafından yapılan ödemelerde de borçlu ödenen para miktarınca borcundan kurtulur.”

İcra takipler elektronik ortamda açılabilecek.

İcra takipleri açılmadan önce 400 TL altı alacaklar için borçluya önce bildiriminde bulunulacak, borçlu bildirime cevap vermediği takdirde icra takibi açılacak. Bununla ilgili tasarıda geçen metin şu şekildedir.

“Takip talebi icra müdürlüğüne yazılı, sözlü veya elektronik ortamda yapılır. Kambiyo senetlerine mahsus takip yolu hariç ilamsız takiplerde alacaklı Dört yüz Türk Lirasının altındaki alacaklar bakımından, takip öncesi borcun ödenmesi için bir banka hesap numarası da belirterek iadeli taahhütlü olarak borçlunun bilinen en son adresine borcunu ödemediği takdirde hakkında icra takibi yapılacağına ilişkin bilgileri içerir meşruhatlı bildirimde bulunmak zorundadır. Bu adrese bildirim yapılamaması veya bildirime rağmen beş gün içerisinde borcun posta gideriyle birlikte ödenmemesi halinde icra takibine başlanabilir.

Takip Talebinde Banka Hesap Numaraları Olacak

Talepte şunlar gösterilir:

1. Alacaklının ve varsa kanuni temsilcisinin ve vekilinin adı, soyadı, banka adı ile hesap numarası, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, vergi kimlik numarası, şöhret ve yerleşim yeri; alacaklı yabancı memlekette oturuyorsa Türkiye’de göstereceği yerleşim yeri;

2. Borçlunun ve varsa kanuni temsilcisinin adı, soyadı, alacaklı tarafından biliniyorsa vergi kimlik numarası, şöhret ve yerleşim yeri;

Bir terekeye karşı yapılan taleplerde kendilerine tebligat yapılacak mirasçıların adı, soyadı, şöhret ve yerleşim yerleri;

3. Alacağın veya istenen teminatın Türk parasıyla tutarı ve faizli alacaklarda faizin miktarı ile işlemeye başladığı gün, alacak veya teminat yabancı para ise alacağın hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiği ve faizi;

4. Senet, senet yoksa borcun sebebi;

5. Takip yollarından hangisinin seçildiği;

Alacak belgeye dayanmakta ise, belgenin aslının veya alacaklı yahut mümessili tarafından tasdik edilmiş, borçlu sayısından bir fazla örneğinin takip talebi anında icra dairesine tevdii mecburidir.

Alacaklıya takip talebinde bulunduğuna ve verdiği belgelere, talep ve takip masraflarına dair bedava ve pulsuz bir makbuz verilir.

Alacaklının ve varsa kanunî temsilcisinin ve vekilinin, ikinci fıkranın (1) numaralı bendinde belirtilen yerleşim yerini gösterememeleri hâlinde icra müdürlüğünün bulunduğu yer yerleşim yeri sayılır.”

Haciz isteme hakkı süresi düşüyor.

Halen geçerli olan İİK’ de haciz isteme süresi “Alacaklı haczolunun mal taşınır ise hacizden nihayet bir sene ve taşınmaz ise nihayet iki sene içinde satılmasını isteyebilir” iken yeni tasarıda bu süreler ¼ oranında azaltılarak şu şekilde olması tasarıda yer aldı.

“Alacaklı, haczolunan mal taşınır ise hacizden itibaren üç ay ve taşınmaz ise hacizden itibaren altı ay içinde satılmasını isteyebilir.

Alacaklı haciz edilen malı yedine geçirebilecek.

Hali hazırda icra müdürlüğünce ihale yoluyla satışı yapılan hacizli mallar alacaklı isterse değer biçildikten sonra alacak miktarı kadarını satışın kesinleşmesinden önce kendisi alabilir veya üçüncü bir şahsa verebilir

Tasarıdaki hali şu şekildedir.

“Hacizli malın alacaklıya devri

Madde 113/a- Alacaklı, menkul haczinin ve takdir edilen kıymetin kesinleşmesinden itibaren satış talebine kadar mahcuzun kesinleşen kıymeti alacaktan mahsup edilmek ve ödeme yerine geçmek üzere malın mülkiyetini devir alabilir veya bu hakkını üçüncü şahıslara devredebilir. Mahsuptan artan kısım borçluya verilir.

Alacaklının birden fazla olması durumunda yukarıdaki fıkraların uygulanması için bütün alacaklıların muvafakati aranır.”

İhaleye konan hacizli malın ilanını alacaklı da duyurabilecek

Satışı kesinleşen malın ihale aşamasında gazeteye ilan verilip verilmeyeceği İcra Müdürünün takdirinde olacak. Adalet bakanlığı ihale ilanlarını internet üzerinden yayınlayacak. Ayrıca ilanlar gerek görüldüğünde en 50 bin tirajlı gazetelerde yayınlanacak. Gazete ilanlarına satış şartnamesi eklenmeyecek ve taraflar isterse diledikleri vasıtalarla bu ilanları kendileri duyurabilecektir.

Tasarının bu hali şu şekildedir

MADDE 18- 2004 sayılı Kanunun 114 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Satış, açık artırma ile yapılır. Taşınırın muhammen kıymetinin yüzde yirmisi nispetinde teminat yatırılması şartıyla açık artırmaya başlanmadan bir iş günü öncesine kadar yazılı teklif verilerek de ihaleye iştirak edilebilir. Artırmanın yapılacağı yer, gün ve saat daha önceden ilân edilir.

İlânın şekli, artırmanın tarzı, yer ve günü ve gazete ile yapılıp yapılmayacağı icra müdürlüğünce alakadarların menfaatlerine en muvafık geleni nazarı dikkate alınarak tayin olunur. Bu ilân, Bakanlıkça belirlenecek bedel karşılığında internet ortamında yapılır. Ayrıca yurt düzeyinde yayımlanan bir gazete ile yapılmasına da karar verilmesi hâlinde bu ilân satış talebi tarihinde tirajı ellibinin üzerinde olan ve yurt düzeyinde dağıtımı yapılan gazetelerden biriyle yapılır.

Gazete ile yapılacak ilanlara satış şartnamesi eklentisiyle geçirilmeyip, satılacak şeyin cinsi, mahiyeti, önemli vasıfları, muhammen kıymeti, bulunduğu yer ve artırmanın gün ve saati, satış şartnamesinin vesair bilginin nereden ve ne suretle öğrenilebileceği, talep halinde ve ilanda gösterilen masrafı verilmek şartıyla şartnamenin bir örneğinin gönderilebileceği hususları yazılmakla iktifa olunur. İcra müdürlüğünce yapılması zaruri ilânlar dışında, taraflar şartnamenin tamamını, masrafı kendilerine ait olmak üzere, diledikleri vasıtalarla ilân edebilirler. Ancak hususi mahiyetteki bu ilân resmî muameleye tesir etmez.”

Hacizli Mallar Teşhir Edilebilecek.

MADDE 20- 2004 sayılı Kanunun 116 ncı maddesi madde başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Teşhir suretiyle satış

Madde 116- Artırma sonunda satılamayan mahcuz mal, icra deposu tarafından üç ay süreyle satışta kalması için teşhir edilir. Teşhir edilen mallar ayrıca bu amaçla hazırlanan internet ortamında da ilân edilir. Teşhir edilen bu mallar, malın tahmin edilen kıymetinin yüzde ellisini bulması ve satış isteyenin alacağına rüçhanı olan alacakların toplamından fazla olması ve bundan başka paraya çevirme ve paraların paylaştırılması masraflarını geçmesi şartıyla isteyene satılır. Hacizli malın satış bedelini yukarıdaki kurallara göre icra müdürü tespit eder.”

Kötü niyetli alacaklıya verilecek tazminat oranına zam
Yürürlükte bulunan İİK ‘ya göre kötü niyetli alacaklı takip konusu alacağın %20 si oranında tazminata mahkum edilirken bu oran %30 a çıkarıldı.

MADDE 28- 2004 sayılı Kanunun 170 inci maddesinin dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“İcra mahkemesi, itirazın kabulüne karar vermesi hâlinde, senedi takibe koymada kötü niyeti veya ağır kusuru bulunduğu takdirde alacaklıyı senede dayanan takip konusu alacağın yüzde otuzundan aşağı olmamak üzere tazminata ve alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkûm eder. Alacaklı genel mahkemede dava açarsa, tazminatın ve para cezasının tahsili dava sonuna kadar tehir olunur ve bu davayı kazanırsa hakkında verilmiş olan tazminat ve para cezası kalkar.”

Disiplin Hapsi Geri mi Geliyor.

“Toplam alacak miktarı beşbin Türk Lirasının altında olan takiplerde disiplin hapsi uygulanmaz.”

MADDE 30- 2004 sayılı Kanunun 349 uncu maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Disiplin ve tazyik hapsinde muhakeme usulü

Madde 349- Bu bapta düzenlenen disiplin ve tazyik hapsini gerektiren fiillere ilişkin şikâyet dilekçe ile yapılır.

Şikâyet eden Harçlar Kanununa göre maktu başvurma harcı ile tebligat giderlerini başvuru dilekçesi ile birlikte mahkeme veznesine peşin yatırır.

İcra mahkemesi şikâyet dilekçesi üzerine, şikâyet eden ve edileni, tüm delillerini en geç duruşma gününe kadar bildirmelerini de içeren açıklamalı davetiye ile duruşmaya çağırır.

Şikâyet eden, duruşmaya gelmekle veya kendilerini vekille temsil ettirmekle yükümlüdürler. Mahkeme gerekli görür ise şikâyet edilenin bizzat duruşmada hazır olması gerektiğini davetiyeye yazar. Şikâyet edilen başka yerde ikâmet ediyorsa, o yer icra mahkemesi aracılığı ile beyanı alınır.

Mahkeme, şikâyet edilenin bizzat hazır bulunmasını istediği halde hazır bulunmaz ise kolluk marifetiyle zorla getirtilir. Şikâyet edilenin bizzat duruşmada hazır olmasına gerek görülmez ya da zorla getirme kararına rağmen şahıs bulunamazsa dava yokluğunda görülür ve karar verilir.

Şikâyetçi, dilekçesinde göstermiş olduğu şahıs ve fiillerin yanı sıra, dilekçe veya beyanında göstermiş olduğu delillerle bağlıdır. Şikâyet edilenin savunmasını hazırlaması ve tüm delillerini hazır etmesi için duruşma sadece bir oturum ertelenebilir. Mahkeme duruşmaya gelen tarafların ve tanıkların beyanlarını duruşma tutanağına geçirir.

Disiplin veya tazyik hapsini gerektiren fiillerden dolayı şikayet halinde, şikayetçi duruşmaya gelmez veya kendini vekille temsil ettirmezse, dava düşer.

Disiplin ve tazyik hapsini gerektiren fiillerde dava zamanaşımı şikâyetten itibaren bir yıldır. Tazyik veya disiplin hapsine ilişkin kararlar, kesinleştiği tarihten itibaren iki yıl geçtikten sonra yerine getirilmez.”

Tahsil Harçları Oranları

MADDE 36- 02/07/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununun 23 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“İcra takibinden veya icra takibine konu alacağın tamamı ile bir kısmının tahsilinden vazgeçildiğinin zabıtnameye yazılması için vazgeçilen miktara ait tahsil harcının beşte biri alınır. Ancak haczedilen mal satılıp paraya çevrildikten sonra vazgeçilirse tahsil harcı tam olarak alınır.

Haciz ve satış şerhinin kaldırılması, muhafaza altındaki malların borçluya yediemin olarak teslimi talebinin zabıtnameye yazılması veya haciz kaldırılmış olsa bile takipten vazgeçilmesi durumunda harç alınırken haciz varmış gibi asıl alacak miktarı üzerinden tahsil harcının beşte biri alınır.”