|
|
|
|
|
|
Herkese iyi günler,
Müvekkilim bir çek keşide ediyor ve hamile veriyor. Hamil de başka birine ciro ediyor. Yetkili hamil çekin çalındığını söylüyor. Sonrasında çek ibraz ediliyor ve karşılıksız şerhi vuruluyor. Ancak aradan 1,5 yılı aşkın bir süre geçmesine rağmen ne karşılıksız çekten şikayet ediliyor ve ne de icra takibi yapılıyor. Bu arada çek bedeli ilk hamile ödeniyor ve bir ibra alınıyor.
Ancak çek karşılıksız çıktığı için müvekkilin kredi talebi olumsuz sonuçlanıyor.
Sormak istediğim soru şu; keşidecinin kaybedilmiş veya çalınmış çeklerle ilgili ne gibi hakları var. Çek iptali davası açamıyorum çünkü sadece hamil veya ciranta bu davayı açabilir. Acaba ödeme yeri tayini ile sorunu halledebilirmiyim.
|
|
 |
|
 |
|
Sayın Meslektaşım,
Belirttiğiniz gibi Çek Zayii nedeniyle iptal davasını yetkili hamil açabilir. Keşideci çeki keşide edip, rızasıyla dolaşıma çıkarmakla artık çek üzerindeki haktan ziyade çek nedeniyle borçlu konumundadır. Bu itibarla, çeki kaybeden hamile çek iptal kararını getirmedikçe ödeme yapmaması gerekirdi.
Yaptığınız ödemenin meşru hamile yapılmış bir ödeme olduğunu ileri sürmeniz dikkate alınmaz. Çünkü lehdarın meşru hamil olup olmadığı belli değildir.
Netice itibariyle lehdara yaptığınızı söylediğiniz ödemenin bir anlamı yoktur.
Bu itibarla Kanunun karşılıksız çek keşide etmenin neticelerini ortadan kaldırmaya ilişkin aşağıdaki hükümlerine göre, çek bedelini, tazminatı ve gecikme faizlerini (bankaya çeki ibaz eden kişi adına bloke edip) ödeyerek yeniden çek keşide etme hakkını kazanabilir düşüncesindeyim.
DAVANIN AÇILMASINA ENGEL OLAN, DAVAYI DÜŞÜREN VE CEZAYI ORTADAN KALDIRAN NEDENLER:
MADDE 16c.- (Ek: 4814 - 26.2.2003 / m.17) Aşağıda belirtilen koşulların yerine getirilmesi halinde ceza davası açılmaz:
a) 8 inci maddeye göre düzeltme hakkının kullanılması,
b) 8 inci maddede belirtilen süre geçtikten sonra ve henüz dava açılmadan önce çek tutarı veya karşılıksız kalan kısmı ile çek tutarına veya karşılıksız kalan kısmına ait yüzde oniki tazminatın ve çekin ibrazından ödeme tarihine kadar geçen süre içinde 16a maddesine göre hesaplanacak gecikme faizinin ödenmesi.
Dava açıldıktan sonra hüküm verilinceye kadar geçen süre içinde, çek tutarı veya karşılıksız kalan kısmı ile çek tutarına veya karşılıksız kalan kısmına ait yüzde onbeş tazminatın ve çekin ibrazından ödeme tarihine kadar geçen süre içinde 16a maddesine göre hesaplanacak gecikme faizinin ödenmesi halinde ceza davası düşer.
Hüküm verildikten sonra hüküm kesinleşinceye kadar geçen süre içinde, çek tutarı veya karşılıksız kalan kısmı ile çek tutarına veya karşılıksız kalan kısmına ait yüzde onsekiz tazminatın ve çekin ibrazından ödeme tarihine kadar geçen süre içinde 16a maddesine göre hesaplanacak gecikme faizinin ödenmesi halinde ceza davası düşer.
Hüküm kesinleştikten sonra çek tutarı veya karşılıksız kalan kısmı ile çek tutarına veya karşılıksız kalan kısmına ait yüzde yirmi tazminatın ve çekin ibrazından ödeme tarihine kadar geçen süre içinde 16a maddesine göre hesaplanacak gecikme faizinin ödenmesi halinde bütün cezai sonuçları ile birlikte hüküm ortadan kalkar.
Yukarıdaki fıkralarda belirtilen ödemeler hamile veya hamile ödenmek üzere muhatap bankaya yapılabilir.
GEÇİCİ MADDE 1 - Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce, karşılıksız çek keşide etmiş olanlar hakkında hazırlık tahkikatına başlanmış veya dava açılmış ve mahkumiyet hükmü kesinleşmemiş olduğu takdirde;
a) Yürürlük tarihini takip eden üç ay içinde çek tutarının veya karşılıksız kalan bölümünün % 10 tazminatı ve gecikme faizi ile birlikte muhatap bankaya veya herhangi bir şubesine yatırılması,
b) Çek tutarı ödenmemiş olsa bile şikâyetten vazgeçilmiş olması,
c) Çek tutarının daha önce ödenmiş bulunması, Hallerinde, hazırlık tahkikatında takibata yer olmadığına, açılmış davaların düşürülmesine karar verilir.
GEÇİCİ MADDE - (3863 - 14.1.1993) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce mahkumiyet hükmü kesinleşmiş veya hüküm infaz edilmiş ise, yürürlük tarihini takip eden 3 ay içinde çek tutarının veya karşılıksız kalan bölümünün % 10 tazminat ve gecikme faizi ile birlikte muhatap Bankaya veya herhangi bir şubesine yatırılması veya yine bu sürede şikâyetten vazgeçilmiş olması halinde kamu davası ve cezanın bütün neticeleri ile ortadan kaldırılmasına karar verilir.
GEÇİCİ MADDE 1.- (4814 - 26.2.2003) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce karşılıksız çekler hakkında açılmış bulunan davalarda, bu tarihten sonra yapılacak ilk duruşmada hazır bulunmayan şikayetçiye, ilk duruşmada hazır bulunması veya bir vekil ile kendini temsil ettirmesi, duruşmaya gelmediği veya vekil de göndermediği takdirde şikayetten vazgeçmiş sayılacağı hususunda davetiye çıkarılır. Bu davetiye, şikayetçinin, mahkemeye bildirdiği; mahkemede dinlenmemişse şikayet dilekçesinde belirttiği adresine gönderilir. Davetiye tebliğine veya tebliğ edilmiş sayılmasına rağmen üst üste iki duruşmaya gelmeyen veya vekil de göndermeyen şikayetçinin şikayetinden vazgeçmiş sayılmasına karar verilir. Şikayetçinin veya vekilinin haklı mazereti halinde bu hüküm uygulanmaz.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce işlenen karşılıksız çek keşide etme suçu hakkında, 3167 sayılı Kanunun bu Kanunla değiştirilen 16 ncı maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi uygulanmaz.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 3167 sayılı Kanunun 16 ncı maddesinin kapsamına giren suç nedeniyle;
a) Hükümlü ve tutuklu bulunanların bu hallerinin derhal sona erdirilmesine ve tahliyelerine,
b) Bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren üç ay içinde bunların dosyalarının ele alınarak hükümlüler hakkındaki hapis cezalarının çek bedeli tutarı kadar ağır para cezasına dönüştürülmesine, tutuklular hakkında talep edilmiş olan hapis cezaları yerine çek bedeli tutarı kadar ağır para cezasına hükmedilmesine,
Mahkemesince karar verilir.
GEÇİCİ MADDE 2.- (4814 - 26.2.2003) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce karşılıksız çek keşide etmiş bir kimsenin, bu tarihten sonraki üç ay içinde çek tutarını veya karşılıksız kalan kısmını yüzde on tazminatı ve 16a maddesine göre hesaplanacak gecikme faizi ile birlikte muhatap bankaya veya herhangi bir şubesine ödemesi veya 3167 sayılı Kanunun 8 inci maddesine göre düzeltme hakkını kullanmak suretiyle hamilin zararını karşılamış olması halinde şikayetten vazgeçme koşulu aranmaksızın,
a) Hazırlık soruşturmasında kovuşturmaya yer olmadığına,
b) Açılmış davaların düşürülmesine,
c) Kesinleşmiş mahkumiyet hükümlerinin bütün cezai sonuçları ile birlikte ortadan kaldırılmasına,
Karar verilir.
GEÇİCİ MADDE 3.- (4814 - 26.2.2003) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 3167 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası hükmüne aykırı fiilden dolayı yapılmakta olan hazırlık soruşturmasında kovuşturmaya yer olmadığına; görülmekte olan kamu davalarının ortadan kaldırılmasına karar verilir.
Bu suçtan dolayı verilen mahkumiyet hükümleri bütün kanuni sonuçları ile birlikte ortadan kalkar.
GEÇİCİ MADDE 4.- (4814 - 26.2.2003) Bu Kanunun 10 uncu maddesi ile değiştirilen 3167 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde yer alan esas ve usuller belirleninceye kadar muhatap bankalarca yeterli karşılığı olmadığı için ödenmeyen çekler ile sonraki ödemelere ilişkin bilgiler, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına bildirilir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca da bu bilgilerin bankalara duyurulmasına devam olunur.
GEÇİCİ MADDE 5.- (4814 - 26.2.2003) Bankalar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca bu Kanunun yayımını izleyen bir ay içinde Resmi Gazetede yayımlanacak bir tebliğle belirlenecek esaslara uygun olarak yeni çek defterleri bastırırlar.
Bankalar, bu tebliğin yayımını izleyen üçüncü ayın sonuna kadar müşterilerine yeni çek defterlerini verir ve ellerindeki eski çek defterlerini imha ederler.
Bankaların, ikinci fıkrada yazılı sürenin sonuna kadar müşterilerine verdikleri çek defterlerinden ötürü 3167 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca sorumlulukları her çek yaprağı için altmışmilyon liradır.