Uluslararası Af Örgütü Basın Açıklaması


(New York) - Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün yeni yayınladığı bir rapora göre, en az 2.225 çocuk suçlu 18 yaşın altındayken işledikleri suçlar nedeniyle ömür boyu hapis cezası çekmektedir.

Her ne kadar, bu çocuk suçluların çoğu şu anda yetişkin olsa da, %16’sı bu suçları işlediklerinde 13 ile 15 yaşlarındaydı. Tahminen bu çocukların %59’u, ilk cezai hükümlerinde, şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapse mahkum edilmiştir. 42 eyalette, çocukların şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapis cezası almalarına izin veren yasalar bulunmaktadır.

Bu 157 sayfalık, “Hayatlarının Geri Kalanı: Birleşik Devletler’deki Çocuk Suçlulara Şartlı Tahliyeden Yararlanmaksızın Müebbet Hapis Cezası” başlıklı rapor, çocukların yetişkin gibi yargılanıp hüküm giymeleri ve müebbet hapis cezası çekmek üzere yetişkin hapishanelerine gönderilmeleri konusundaki ilk ulusal araştırmadır. Rapor, şimdiye kadar hiç bir araya getirilmemiş federal ve resmi veriler ışığında oluşturulan 2 yıllık bir araştırmadır. Bu veriler, 2004’ün ortasından beri ŞTYMHC (Şartlı Tahliyeden Yararlanmaksızın Müebbet Hapis Cezası) hükümleri için eyalet ve ulusal seviyede geçerli eğilimleri izlemelerini ve çocuk suçluların ırklarını, geçmişlerini ve işledikleri suçları öğrenmelerini sağlamıştır.

Her iki örgüt için de raporu kaleme alan, İnsan Hakları İzleme Örgütü Araştırmacısı Alison Parker: “Çok ciddi suçlar işleyen çocuklar cezadan muaf olmamalılar. Fakat yaşları oy vermek veya sigara almak için küçükse, o zaman hayatlarını demir parmaklıklar arasında geçiremeyecek kadar da küçüktür” demiştir.

UAÖ ve İnsan Hakları İzleme Örgütü Hayatlarının Geri Kalanını, cinayet gibi ciddi suçlar işleyen çocuk sayısı azalırken, eyaletlerin şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapis cezası kararının arttığı çok kritik bir dönemde yayınlamaktadır. Örneğin 1990’da, 2.234 çocuk cinayetten suçlu bulunmuştur ve bunların %2,9’u müebbet hapse mahkum edilmiştir. 2000’de hüküm giyme oranı hemen hemen %55 düşmüş durumdaydı (1.006), ancak ŞTYMHC cezaları alanların yüzdesi 216 artarak %9’a yükselmiştir.

UAÖ ABD Şubesi’nin başkanı Dr. William F. Schulz “Eyalet ve federal yargıçların ve savcıların ellerini çözün! Çocuklara şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapis cezası veren ve onların büyük değişme potansiyellerini ve kurtarılma ümitlerini ellerinden alan yerler olmaktansa mahkemelere seçenekleri tanıyın” demiştir.

26 eyalette şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapis cezası kasten ve taammüden adam öldürmeden hükümlü olan herkese yaş farkı olmadan uygulanmaktadır. Bu rapora göre, şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapis cezasına mahkum edilmiş çocuk suçluların %93’ü cinayetten hüküm giymiştir. Ancak İnsan Hakları İzleme Örgütü ve UAÖ araştırmaları sonucunda bu grubun %26’sının kasten adam öldürme suçu işlemekten suçlu olduğu ortaya çıkmıştır; ki bu da bir cinayet işlenirken olaya karışan birinin cinayeti işlememiş bile olsa suçlu sayılması anlamına gelmektedir.

Örneğin, 15 yaşındaki Peter A., kasten adam öldürme suçundan şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapse mahkum edilmiştir: Peter, ağabeyinin iki tanıdığıyla beraber soyguna karışmıştır. Bu kişilerden biri soygunu yapıp 2 kişiyi öldürürken, Peter dışarıda bir arabada beklemekteydi. Peter: “Ben orada olmama rağmen kimseye ateş etmedim ya da öldürmedim” demiştir. Ancak Peter bu iki cinayet ile ilgili suçlu bulunmuştur, çünkü dava esnasında kurbanın evine gitmek için kullanılan aracı çaldığı ortaya çıkmıştır.

İnsan hakları örgütleri ayrıca ergenlik yaşındaki ‘süper-avcılara’ (toplumu hedef alan, uzun suç geçmişi olan şiddet eğilimli gençlere) ilişkin bulunan yaygın ve temelsiz korkunun eyaletleri bu çocukları yetişkin olarak yargılamaya ittiğini söylemektedir. 10 eyalet şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapis için bir yaş sınırı getirmiş değildir ve şu anda 13 yaşında iken suç işlemiş en az altı çocuk bu tür cezaların infaz aşamasındadır. Bu çocuklar yetişkin hapishanelerine gönderilmiştir ve buralarda yetişkin suçlularla, cinsel saldırganlık gösterenlerle ve zor koşullarda yaşamaya itilmiştir.

UAÖ ve İnsan Hakları İzleme Örgütü’ne göre, şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapis cezasının uygulanması ile genç suçlu oranları arasında hiçbir bağlantı yoktur. Bu cezanın, çocuk suçluları caydırmamakta ya da suç oranlarını azaltmamakta faydalı olduğuna dair veri bulunmamaktadır. Örneğin, Georgia Eyaleti çocukları nadiren şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapse mahkum etmektedir, ancak burada suç oranları, çocukları daha fazla bu cezaya çarptıran Missouri eyaletinden daha azdır.

Parker: “Halkın güvenliğinin sağlanması, çocukları sert hapis cezalarına çarptırmadan da mümkündür” demektedir.

Ülke genelinde, siyahiler beyazlara göre 10 kat daha fazla şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapis cezasına çarptırılmaktadır (oranlar 6,6 ve 0,6). Bazı eyaletlerde bu oranın çok daha fazla olduğunu görmekteyiz: Kaliforniya’da, siyah gençler beyazlardan 22,5 kat daha fazla şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapis cezasına çarptırılmaktadır. Pensilvanya’da, İspanyol veya Latin Amerika kökenli gençler beyazlardan 10 kat daha fazla bu cezaya çarptırılmaktadır (oranlar 13,2 ve 1,3).

Amerika Birleşik Devletleri, dünyadaki çocukları şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapis cezası ile yargılayan az sayıda ülkeden biridir. Somali ve ABD dışındaki bütün ülkelerce onaylanan Çocuk Hakları Sözleşmesi bu uygulamayı yasaklamaktadır ve en az 132 ülke bu cezayı tümüyle reddetmiş bulunmaktadır. Diğer 13 ülkenin yasalarında bu cezanın çocuklara verilmesi kabul edilmektedir, ancak ABD dışında sadece 12 çocuk suçlu bu cezanın infazını çekmektedir.

İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Uluslararası Af Örgütü ayrıca bu cezaların temelinde yatan, genç suçluların kurtarılamaz olduklarına ilişkin önyargıyı kırmak için mücadele etmektedir.

David Berger’e (O’Melveny & Meyers avukat bürosu avukatı ve Uluslararası Af Örgütü adına bu raporun araştırmacısı) göre, “Ciddi suç işleyen çocukların hala yaşamlarını iyileştirebilmesi için imkanları var. Eyalet ve federal yetkililerinin, hayatlarının geri kalan bölümlerinde suçlu çocukları hapsetmek yerine, onlara hayatlarını yeninden kazanmalarını sağlayacak pozitif adımları atmalarında yardım etmenin ve bu yolda politikalar geliştirmelerinin tam zamanıdır.”

Kurumlar, Amerika Birleşik Devletler’i, çocuk suçluları şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapisle cezalandırmaya bir son vermeye çağırmıştır. Ayrıca, şu anda şartlı tahliyeden yararlanmaksızın müebbet hapse mahkum olmuş çocuklar için de, şartlı tahliye uygulamasına gidilmesini sağlamaya yönelik acil gayretler gösterilmelidir.

Raprun tümü için: http://web.amnesty.org/library/index/ENGAMR511622005