|
|
|
|
|
|
|
|
Sayın Admin :
Yargıtay kararlarında İBK incelemesi :
1-T.C. YARGITAY
3.Hukuk Dairesi
Esas: 2002/3463
Karar: 2002/3871
Karar Tarihi: 15.04.2002
Dava: Dava dilekçesinde kira parasının 1.10.2001 gününden başlayarak aylık 4.025.512.820 lira olarak tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın reddi cihetine gidilmiş, hüküm davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Karar: Davada, 1.10.2001 tarihinden itibaren aylık kira parasının 4.025.512.920 lira olarak tespiti istenilmiş, mahkemece <sözleşmede, her yıl kira parasının artacağına ilişkin hüküm yoktur. Bu durumda, yeni dönem kira ücreti ile ilgili tespit isteğinde bulunmak için dönem başlangıcından önce kiracıya çekilmiş bir ihtar, ya da dava dilekçesinin dönemden en az 15 gün önce kiracıya tebliğ edilmiş olması gerekir. Süresinde çekilmiş bir ihtar bulunmadığı ve dilekçenin tebliğ tarihine göre dava koşulları oluşmadığından açılan dava yerinde değildir.> gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
Hükme esas alınan ve taraflarca kabul edilen kira sözleşmesinin başlangıcı 1.10.1994 tarihi olup, 2 yıl sürelidir. Süre bitiminde ise 6570 sayılı Yasanın 11.maddesi gereğince yıldan yıla yenilenmektedir. Sözleşmenin hususi şartlar kısmının birinci maddesinde <Müteakip senelerde aylık kira bedelleri: 2.yıl: 1.10.1995-30.9.1996 tarihleri arasındaki kira bedeli şu şekilde hesaplanacaktır. Birinci yıl kira bedeli olan 70.000.000 lirasına ilaveten D.İ.E.'nün 1.10.1994-30.9.1995 arasında 12 ay için tespit ve ilan ettiği TEFE +10 puanlık bir artış esas alınacaktır> hükmü yer almaktadır. Sözleşmedeki bu ifade; tarafların, sadece 1995 yılı için yapılacak artışı değil, yenilenen dönemlerde de artış yapılacağı iradesini yansıtmaktadır. Yargıtay'ın Yerleşmiş İçtihatları da bu yöndedir. Mahkemenin; <tarafların birinci ve ikinci yıl kira ücretlerini kararlaştırırken sözleşmenin yenilenmesi halinde artış yapılıp yapılmayacağı konusunda herhangi bir düzenleme yapmamışlardır. Yani kira ücretinin her yıl artırılacağına ilişkin bir kural yoktur> düşüncesi doğru görülmemiştir.
Böyle bir şart (hüküm) 21.11.1966 gün ve 19/10 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında anılan ihtarın hukuksal önemini ortadan kaldırmaktadır. Başka bir ifade ile sözleşmede böyle bir şartın kabul edilmesi halinde kiralayan ihtar çekmeye gerek kalmaksızın o dönem içinde kira parasının tespiti için mahkemeye dava açabilir.
Yukarıda sözü edilen ilke dikkate alınmaksızın mahkemece yanılgılı değerlendirme sonucu davanın reddi doğru görülmemiştir.
Sonuç: Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK. nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 15.04.2002 gününde oybirliği ile karar verildi
2-T.C. YARGITAY
3.Hukuk Dairesi
Esas: 1999/11847
Karar: 1999/12173
Karar Tarihi: 07.12.1999
Dava: Dava dilekçesinde kira parasının 1.1.1999 gününden başlayarak aylık net 1.100.000.000 lira olarak tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın esastan reddi cihetine gidilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz istemin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Karar: Davada, 1.1.1999 tarihinden itibaren başlayan dönemin kira parasının tespiti istenilmiş, mahkemece, özetle istenen dönem için davacı tarafça ihtarname keşide edilmediği, bir dönem öncesi için çekilen ihtarın o dönem için geçerli olacağı gerekçesiyle sübut bulmayan davanın reddine karar verilmiştir.
Oysa davalı vekili 29.9.1999 tarihli cevap layihasında aynen; "müvekkil davalı zaten her sene kanuni artışını zamanında yapmaktadır." Şeklinde yazılı beyanda bulunmuştur. Davacı tarafta kira parasının her yıl 1 Ocaktan itibaren arttırıla geldiğini, ödenen kira bedelinin düşük kaldığını, bu nedenle mahkemece tespit yapılması gerektiğini ileri sürmüştür. Taraflar arasında en son 1.1.1994 tarihinden itibaren başlayan dönemin kira parası mahkemece tespit edilmiştir.
Davalı savunması, sadece fahiş tespit yapılmaması olup, her yıl kanuni artışın yapıldığı açıkça yazılı olarak beyan edildiğine göre sözleşmede kira parasının artırılacağına dair koşul bulunmaması tespit yapılmasına engel değildir.
Zira yukarıda açıklanan olgu karşısında taraf iradelerinin kira bedelinin her yıl artırılacağı yönünde uyuştuğunun ve kira artışı hususunda zımni bir anlaşmayı sağladığının kabulü gerekir. Taraflar arasında kira parasının her yıl artırılacağına dair fiilen uygulanan bir anlaşma bulunduğuna göre 21.11.1966 gün ve 19/10 sayılı Yargıtay içtihadı birleştirme kararında anılan ihtarın hukuksal önemi ortadan kalkacağından, ihtara gerek olmadan kira tespit davası her zaman açılabilir. Bu durumda, istenilen dönem için kira parasının hüküm altına alınması gerekirken, davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Sonuç: Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK. nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine 07.12.1999 gününde oybirliği ile karar verildi.
***Benim düşüncem de yukarıdaki kararlar ve Sayın Admin'in 8. mesajı doğrultusundadır. Bunu da zaten 9. mesajda belirttim.  Yinelemek gerekirse; yukarıdaki içtihatlar da ortaya koymaktadır ki, kiracının yenilenen dönemde "kira parasının artacağını biliyor olması" yeterlidir. Kira parası için HER YIL belirli artış şartı konulması ve hatta "yenilenen dönem kira parasının günün koşullarına göre belirlenecek olması" ifadesi dahi ihtar zorunluluğunu ortadan kaldırmaktadır.
Saygılarımla
|
|
 |
|
 |
|
Peki o zaman. 
 |
Alıntı: |
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
T.C.
YARGITAY
3. HUKUK DAİRESİ
E. 2000/7585
K. 2000/8283
T. 14.9.2000
• KİRA PARASININ TESPİTİ ( Kira Sözleşmesinin Yenilenmesiyle Eski Hükümlerin de Yenileneceği - Kiranın Yabancı Para Olacağı Kaydının Yenilenmeyeceği )
• KİRA PARASININ DÖVİZ OLMASI ( Kiranın Tespitinde Hakimin Türk Parası Cinsinden Karar Vereceği - Eski Sözleşmedeki Kiranın Yabancı Para Olacağı Kaydının Yenilenmeyeceği )
• SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİYLE KİRANIN TESPİTİ ( Eski Hükümlerin de Yenileneceği - Kiranın Yabancı Para Olacağı Kaydının Yenilenmeyeceği )
• HAKİMİN KİRA PARASINI BELİRLEMESİ ( Taşınmazın Yeniden Kiraya Verilmesi Halinde Getirebileceği Kira Parasının Türk Lirası Olarak Belirleneceği )
• SÖZLEŞMENİN KENDİLİĞİNDEN YENİLENMESİ ( Eski Hükümlerin de Yenileneceği - Kiranın Yabancı Para Olacağı Kaydının Yenilenmeyeceği )
818/m.83
6570/m.11
ÖZET : Yeni dönemde kira parasının tespitinin istenmesi halinde sözleşmedeki kiranın yabancı para ile ödenmesine ilişkin hükmünün yenilendiği kabul edilemez. Bu nedenle hakim kira parasını Türk Lirası olarak takdir etmek ve sözleşmede yer alan boşluğu ona göre doldurmak durumundadır.
Mahkemece yapılacak iş; bilirkişilerden ek rapor alınarak, dava konusu taşınmazın yeni dönemde yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası Türk lirası olarak açıklattırılmalı, buna göre hak ve nesafete uygun kira parası TL. olarak mahkemece tespit edilmelidir.
DAVA : Dava dilekçesinde kira parasının 1.11.1999 gününden başlayarak aylık 1.000.000.000 lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının 3150 DM. olarak tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm taraflarca temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
KARAR : Davada, 1.11.1999 tarihinden itibaren aylık kiranın 1.000.000.000 lira olarak tesbiti istenilmiş, mahkemece; taraflar arasındaki sözleşmede kira parası Alman Markı cinsinden kararlaştırılmıştır tek taraflı olarak bu şart değiştirilemez. Bu nedenle istem TL. olsa da kira sözleşmesi esas alınmalıdır gerekçesiyle aylık kiranın 3150 DM. olarak tesbitine karar verilmiştir.
Taraflar arasında, 1.11.1989 başlangıç tarihli ve 1 yıl süreli kira sözleşmesi yapılmış, aylık kira parası 1075 Batı Alman Markı karşılığı Türk lirası olarak kararlaştırılmıştır. Sözleşme 6570 sayılı yasanın 11.maddesi uyarınca yenilene gelmiştir.
BK.madde 83.f.2. uyarınca borcun yabancı para ile ödenmesinin kararlaştırılması halinde, kira parasının sözleşmeye uygun olarak yabancı para ile ödenmesi gerektiğinde şüphe yoktur.
Ancak, yeni dönem kira parasının hakimce artırılarak tespitinin istenilmesi halinde; 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında öngörüldüğü üzere kira süresi sona erdiğinden 6570 sayılı yasanın 11.maddesi uyarınca yenilenen dönemde kira sözleşmesinin diğer hükümlerinin yenilenmesine karşın, kira parasına ilişkin koşul yenilenmemekte ve kira parası belli olmayan bir sözleşme haline gelmektedir. Hakim kira sözleşmesindeki bu boşluğu hak ve nesafet kurallarına uygun bir kira parası takdir etmek suretiyle doldurmaktadır. Yeni dönem kira parasının tespiti anılan İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı gibi bir sınırlamadır. Yeni dönemde hakimin yaptığı sınırlama sonucunda belirlediği ücret unsuru ile kira sözleşmesinin yenilenmesi sağlanabilmektedir.
O halde, yeni dönemde kira parasının tespitinin istenmesi halinde sözleşmedeki kiranın yabancı para ile ödenmesine ilişkin hükmünün yenilendiği kabul edilemez. Bu nedenle hakim anılan İçtihadı Birleştirme Kararında öngörülen sınırlamayı yaparken ( davalı kiracının bu yönde açık bir kabulü bulunmadığı sürece )Borçlar Kanunu Mad.83.f.1.hükmü uyarınca kira parasını Türk Lirası olarak takdir etmek ve sözleşmede yer alan boşluğu ona göre doldurmak durumundadır.
Mahkemece yapılacak iş; bilirkişilerden ek rapor alınarak, dava konusu taşınmazın yeni dönemde ( boş olarak )yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası Türk lirası olarak açıklattırılmalı, buna göre hak ve nesafete uygun kira parası TL. olarak mahkemece tespit edilmelidir.
SONUÇ : Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 14.9.2000 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Alıntı: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
T.C.
YARGITAY
3. HUKUK DAİRESİ
E. 2001/2911
K. 2001/3220
T. 10.4.2001
• KİRA PARASININ TESPİTİ ( Kira Sözleşmesinin Yenilenmesi - 6570 Sayılı Yasaya Göre Sözleşmenin Diğer Hükümleri Yenilenirken Kira Parasına İlişkin Şartın Yenilenmeyeceği )
• YABANCI PARA CİNSİNDEN OLAN KİRA PARASININ TESPİTİ ( Yeni dönemde kira parasının mahkemece tesbitinin istenmesi halinde - 6570 Sayılı Yasaya Göre Kiranın Yabancı Para İle Ödenmesine İlişkin Hükmün Yenilenmeyeceği )
• KİRA SÖZLEŞMESİNİN YENİLENMESİ ( 6570 Sayılı Yasaya Göre Sözleşmenin Kira Parasına İlişkin Şartın Yenilenmeyeceği - Kiranın Yabancı Para İle Ödenmesine İlişkin Hükmün Yenilenmeyeceği )
• YABANCI PARA CİNSİNDEN KİRANIN TESPİT EDİLEMEYECEĞİ ( Davalı Kiracının Bu Yönde Açıkça Bir Kabulü Bulunmadığı Sürece - Kiranın Türk Lirası Olarak Tespit Edileceği )
818/m.83
6570/m.11
ÖZET : Kira süresi sona erdiğinde 6570 sayılı yasanın 11. maddesi uyarınca yenilenen dönemde kira sözleşmesinin diğer hükümlerinin yenilenmesine karşın, kira parasına ilişkin şart yenilenmemekte ve kira parası belli olmayan bir sözleşme haline gelmektedir. Yeni dönemde kira parasının mahkemece tesbitinin istenmesi halinde, sözleşmedeki kiranın yabancı para ile ödenmesine ilişkin hükmün yenilendiği kabul edilemez. Bu nedenle Hakim 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı da öngörülen sınırlamayı yaparken ( davalı kiracının bu yönde açıkça bir kabulü bulunmadığı sürece )BK. md.83.f.1 hükmü uyarınca kira parasını Türk Lirası olarak takdir etmek ve sözleşmede yer alan boşluğu buna göre doldurmak durumundadır. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına aykırı olarak kira parasını yabancı para olarak veya yabancı para karşılığı üzerinden tesbit edemez.
DAVA : Dava dilekçesinde kira parasının 1.1.2000 gününden başlayarak aylık 250 DM olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü 150 DM aylık kiranın tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
KARAR : Davada, 1.1.2000 tarihinde başlayan dönem kira parasının aylık 250 DM olarak tesbiti talep edilmiş, mahkemece aylık kira parasının hak ve nesafet kurallarına göre davacı talebi de dikkate alınarak 150 DM olarak tesbitine karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar arasındaki ( sözlü )kira ilişkisinin 1.1.1997 yılında, bir yıl süreli olarak başladığı, aylık kira parasının 92 DM olarak kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır.
BK.md.83. f-2 uyarınca borcun yabancı para ile ödenmesinin kararlaştırılması halinde, kira parasının anlaşmaya uygun olarak yabancı para ile ödenmesi gerektiğinde duraksama bulunmamaktadır.
Ancak, yeni dönem kira parasının mahkemece arttırılarak tesbitinin istenmesi halinde; 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında öngörüldüğü üzere, kira süresi sona erdiğinden 6570 sayılı yasanın 11. maddesi uyarınca yenilenen dönemde kira sözleşmesinin diğer hükümlerinin yenilenmesine karşın, kira parasına ilişkin şart yenilenmemekte ve kira parası belli olmayan bir sözleşme haline gelmektedir. Mahkemece kira sözleşmesindeki bu boşluk hak ve nesafet kurallarına uygun bir kira parası takdir edilmek suretiyle doldurulmaktadır. Yeni dönem kira parasının tesbiti anılan İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı gibi bir sınırlamadır. Yeni dönemde hakimin yaptığı sınırlama sonucunda belirlediği ücret unsuru ile kira sözleşmesinin yenilenmesi sağlanabilmektedir. Bu hukuki olgu karşısında, yeni dönemde kira parasının mahkemece tesbitinin istenmesi halinde, sözleşmedeki kiranın yabancı para ile ödenmesine ilişkin hükmün yenilendiği kabul edilemez. Bu nedenle Hakim anılan İçtihadı Birleştirme Kararı da öngörülen sınırlamayı yaparken ( davalı kiracının bu yönde açıkça bir kabulü bulunmadığı sürece )BK. md.83.f.1 hükmü uyarınca kira parasını Türk Lirası olarak takdir etmek ve sözleşmede yer alan boşluğu buna göre doldurmak durumundadır. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına aykırı olarak kira parasını yabancı para olarak veya yabancı para karşılığı üzerinden tesbit edemez.
O halde yukarıda açıklanan ilkeler ışığında mahkemece yapılacak iş; hak ve nesafete uygun kira parasının isteyip istemediğini davacıdan sormaktır. Davacı hak ve nesafete göre tesbit yapılmasını talep ediyor ise, bilirkişice dava konusu yerin yeniden ( boş olarak )kiralanması halinde getirebileceği kira parası belirlendiğinden, hak ve nesafet kurallarına göre hakim tarafından bir kira parası ( Türk Lirası üzerinden )takdir edilmelidir.
SONUÇ : Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine 10.4.2001 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Alıntı: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
T.C.
YARGITAY
3. HUKUK DAİRESİ
E. 2007/4352
K. 2007/4650
T. 29.3.2007
• KİRA PARASININ TESPİTİ ( Kira Süresinin Sona Ermesi Nedeniyle Yenilenen Kira Sözleşmesinin Kira Parasına İlişkin Şartı Yenilenmediğinden Hak ve Nesafet Kurallarına Göre Tespiti Gereği )
• YABANCI PARA ( Kira Süresinin Sona Ermesi Nedeniyle Yenilenen Kira Sözleşmesinin Kira Parasına İlişkin Şartı Yenilenmediği - Hakim Yeni Dönem Kira Parasını Türk Lirası Olarak Takdir Etmesi Gerektiği )
• KİRA SÜRESİNİN SONA ERMESİ ( Yenilenen Kira Sözleşmesinin Kira Parasına İlişkin Şartı Yenilenmediği - Hakim Yeni Dönem Kira Parasını Türk Lirası Olarak Takdir Etmesi Gerektiği )
• YENİ DÖNEM KİRA PARASI ( Kira Süresinin Sona Ermesi Nedeniyle Yenilenen Kira Sözleşmesinin Kira Parasına İlişkin Şart Yenilenmediğinden Hak ve Nesafet Kurallarına Göre Tespiti Gereği )
• SÖZLEŞMEDEKİ KİRA PARASI ( Kira Süresinin Sona Ermesi Nedeniyle Yenilenen Kira Sözleşmesinin Kira Parasına İlişkin Şart Yenilenmediğinden Hak ve Nesafet Kurallarına Göre Tespiti Gereği )
818/m.83/1
ÖZET : Kira süresinin sona ermesi nedeniyle 6570 sayılı Yasa'nın 11. maddesi uyarınca yenilenen kira sözleşmesinin kira parasına ilişkin şartı yenilenmemekte ve kira parası belli olmayan sözleşme haline gelmektedir. Mahkemece, hak ve nesafet kurallarına uygun bir kira bedeli Türk Lirası olarak belirlenmelidir.
Yeni dönemde hakimin yaptığı sınırlama sonucunda belirlediği ücret unsuru ile kira sözleşmesinin yenilenmesi sağlanabilmektedir. Bu hukuki olgu karşısında, yeni dönemde kira parasının mahkemece tespitinin istenmesi halinde, sözleşmedeki kiranın yabancı para ile ödenmesine ilişkin hükmün yeni dönemde hakimi bağlayıcılığı kabul edilemez. Bu nedenle hakim, anılan İBK'da öngörülen sınırlamayı yaparken "davalı kiracının bu yönde açık bir kabulü bulunmadığı sürece" BK. m. 83 f. 1 hükmü uyarınca kira parasını Türk Lirası olarak takdir etmek ve sözleşmede yer alan boşluğu buna göre doldurmak durumundadır.
DAVA : Dava dilekçesinde, kira parasının 15.08.2005 gününden başlayarak aylık 1.538.46 Amerikan Doları olarak tespiti istenilmiştir. Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının 1.442.31 ABD Doları tespiti cihetine gidilmiş, hüküm davalılar tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup, gereği düşünüldü:
KARAR : Davada, 15.08.2005 tarihinden başlayan döneme ilişkin aylık kira parasının 1.538.46 ABD Doları olarak tespiti istenilmiş,
Mahkemece, hak ve nesafet uygulamasına göre 1.442.31 Amerikan Doları kira parasına hükmedilmiştir.
Taraflar arasında 15.08.1995 başlangıç tarihli ve 3 yıl süreli kira sözleşmesinde, aylık kira parası 1.000 ABD Doları olarak kararlaştırılmıştır. Sözleşme 6570 sayılı Yasa'nın 11. maddesi uyarınca yenilene gelmiştir.
BK. m. 83 f. 2 uyarınca, borcun yabancı para ile ödenmesinin kararlaştırılması halinde, kira parasının sözleşmeye uygun olarak yabancı para ile ödenmesi gerektiğinde şüphe yoktur.
Ancak, yeni dönem kira parasının mahkemece artırılarak tespitinin istenilmesi halinde, 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı YİBK'da öngörüldüğü üzere, kira süresi sona erdiğinden, 6570 sayılı Yasa'nın 11. maddesi uyarınca yenilenen dönemde kira sözleşmesinin diğer hükümlerinin yenilenmesine karşın kira parasına ilişkin şart yenilenmemekte ve kira parası belli olmayan bir sözleşme haline gelmektedir. Mahkemece kira sözleşmesindeki bu boşluk "hak ve nesafet" kurallarına uygun bir kira parası takdir edilmek suretiyle doldurulmalıdır.
Yeni dönem kira parasının tespiti, anılan İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı gibi bir "sınırlama"dır. Yeni dönemde hakimin yaptığı sınırlama sonucunda belirlediği ücret unsuru ile kira sözleşmesinin yenilenmesi sağlanabilmektedir.
Bu hukuki olgu karşısında, yeni dönemde kira parasının mahkemece tespitinin istenmesi halinde, sözleşmedeki kiranın yabancı para ile ödenmesine ilişkin hükmün yeni dönemde hakimi bağlayıcılığı kabul edilemez. Bu nedenle hakim, anılan İBK'da öngörülen sınırlamayı yaparken "davalı kiracının bu yönde açık bir kabulü bulunmadığı sürece" BK. m. 83 f. 1 hükmü uyarınca kira parasını Türk Lirası olarak takdir etmek ve sözleşmede yer alan boşluğu buna göre doldurmak durumundadır.
Bunun için öncelikle, dava konusu yerin yeniden ( boş olarak ) kiralanması halinde getirebileceği kira parası bilirkişiler tarafından belirlenmelidir. Böyle bir belirleme yapılırken, öncelikle benzer yerlerin kira sözleşmeleri incelenmeli, dava konusu yer ile ayrı ayrı karşılaştırılmalı, kira parasına etki eden hususlar üzerinde ayrıca durulmalıdır.
Dava konusu yerin, yukarıda açıklandığı üzere getirebileceği kira parası usulünce saptandıktan sonra, bu husus dikkate alınmak suretiyle "hak ve nesafet" kurallarına göre hakimce bir kira parası takdir edilmelidir.
Kabule göre de uygun emsaller incelenmeden düzenlenen, soyut ve genel ifadeli bilirkişi raporunun hükme esas alınması doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Bu itibarla, yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince ( BOZULMASINA ) ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 29.03.2007 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
yarx
|
|
|
|
|
|
|
|