Mesajı Okuyun
Old 26-06-2009, 13:36   #80
Av. Engin EKİCİ

 
Varsayılan

Hitit Hukuku'na ilişkin fikir olması açısından birkaç başlık altında Hitit uygarlığına ait hukuki düzenlemelerden örnekler sunuyorum:

Hapis yok, tazminat var
Hitit yasalarında insan yaralama ve öldürmeye dair hükümlerde, yaptırım olarak ölüm cezası veya hapsetme yerine, tazminat cezası öngörülüyor. Tazminat cezası hükmünün ardında yer alan 'Suçu evinden uzaklaştırır' ifadesi kişileri bir nevi temize çıkarıyor. Günümüzde ise adli sicil kayıtları uzunca bir zaman tutuluyor. Kişinin tekrar sosyal yapı içerisinde yer edinmesini zorlaştırıyor.
Suçta maddi ve manevi kast unsuru aranıyor. 'Eğer eli günah işlerse' ifadesi kazayla oluşan sonuç olarak değerlendiriliyor. Bu durumda tazminat cezası yarı yarıya düşüyor. Eylem teşebbüs aşamasında kalırsa Hititlerin deyimiyle 'fail eşikte yakalanırsa' tazminat yine yarı oranında indiriliyor. Kişi yaralanırsa parasal tazminat ve doktor masrafları ile bakım masrafları gibi zararları ödeniyor. Kadınlar ve köleler 'pozitif ayrımcılığa' tabi tutuluyor. Zararları tazmin ediliyor, daha düşük yaptırımlarla karşılaşıyorlar.


Evlilik, nişanlılık yasası
Hititlerden 1500 yıl sonra kurulan Roma İmparatorluğu'nda kadınlar 'yurttaş' bile sayılmazken, Hitit yasalarında kadın ve erkek eşitliği sağlanıyor. Nişanlılık, nişan bozma, evlilik, boşanma ve miras hukuku yasalarda düzenleniyor. Bu, evliliği bir akde bağlayan ilk yasa olarak kabul ediliyor. Yasaya göre, kadınlar, evlenecek kızlarıyla ilgili kararı babalarla birlikte veriyor. Nişan bağlayıcı değil. Boşanmayı iki taraf da isteyebiliyor. Çocuklar paylaşılıyor, herkesin malı kendisine kalıyor.

'Çevre' suçlarına ceza
Toplumun geçim kaynağı olan bağlara, bahçelere, otlaklara, evlere, köylere, hayvanlara, kölelere, üretim araçlarına, su yollarına, göletteki kuşlara zarar verenler tazminat ödüyor. İşçi ücretleri belirlenirken işin süresi ve aşamaları dikkate alınıyor. Sabit ücret tarifesi kent ve köylerde geçerli oluyor. Böylece kent ve köylerin ekonomisine standart getiriliyor. Gaspta, mağduriyet gideriliyor.

Diplomaside kadın izi
Tarihte ilk devletlerarası barış antlaşması olan 'Kadeş' Mısır kralı II. Ramses ile III. Hattusali arasında imzalanmış. Kadeş anlaşmasında Kral III. Hattusili ve Kraliçe Puduhepa ayrı ayrı kendi mühürlerini kullanmışlardı.