1961 Anayasasında devletin insan hakları karşısındaki konumu "insan haklarına bağlı"lık olarak ifade edilirken, 1982 Anayasasında "insan haklarına saygı" olarak ifade edilmesi, bu açıdan bir geriye gidiş sayılabilir.

Doğrusu, bu ifadenin "insan haklarına sıkı sıkıya bağlı devlet" şeklinde düzeltilmesi temenni edilir.

Fakat bu hoş temenni, Anayasanın 4. maddesine göre "değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez" hükümlerinden 2. maddenin değiştirilmesini gerektirdiğinden, pratik bir anlam ve değer taşımamaktadır.

Hatta daha ileri gidilirse, bu değişiklik önerisi, Anayasanın "bilim ve sanat hürriyeti" başlığını taşıyan 27. maddesi "engeli" ile de karşılaşabilir.

Zira 27. maddenin ilk iki fıkrasına göre "Herkes, bilim ve sanatı serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma hakkına sahiptir. Yayma hakkı, Anayasanın 1., 2. ve 3. maddeleri hükümlerinin değiştirilmesini sağlamak amacıyla kullanılamaz".

Şimdi düşününüz ki, bir şehir plancılığı uzmanı veya bir çevre sağlığı uzmanı, (bir gelecek zaman diliminde) Ankara'nın yaşanamaz boyutlarda ciddi bir çevre kirliliği ile karşı karşıya bulunduğunu ileri sürerek başkentin (geçici bir süre için de olsa) bir başka şehre taşınmasının gerekliliğini (ne ölçüde bilimsel gerekçelere dayalı olursa olsun) teklif etme "hakkı"na sahip değildir.

Zira başkentin Ankara olduğu hükmü (m.3/IV) değiştirilemez maddeler arasında yer almaktadır.

Değiştirilemez hükümlerin varlığı ve fazlalığı, dogmatizmi (değiştirilemez hukuk kurallarının varlığını) reddeden ve bu anlamda laikliğe ısrarla vurgu yapan bir anayasada "şık" gözükmemektedir.

Ne dersiniz?