|
|
|
|
|
|
Roma hukukunda adalet var mıdır?
|
|
 |
|
 |
|
Roma başkasının hakkına el uzatmakla Roma olmuştur. Başkasının hakkına el uzatma temeline kurulmuş bir yerde adalet aramak boşunadır.
Roma hukukunun gelişmişliği Roma'daki haksızlığın gelişmişliği ile orantılıdır. Barbarlar haksızlık etmek için Romalılar gibi ince planlar yapmazdı. Bu nedenle barbarların adaleti kalın çizgilerle belirgindir. Uygarlığın adaleti ise bin bir istisna taşıyan sayısız kuraldan oluşur. Bugünün hukukunu hukukçular bile bilmemektedir. Bilenler ise birbiri ile anlaşamamaktadır. Bozma kararları veya kararlardaki ayrışık oylar bunun kanıtıdır. Bir içtihadı birleştirme kararında ayrışık oy bulunması hukukun çetrefilliğini gösterir. Hukukun çetrefilliği adaletin ne kadar uzak bir hedef olduğunu gösterir. Bu nedenlerle "Roma hukukunda adalet var" demek zordur.
Hukuk olan yerde adalet olur demek yanlış olur. Adalet bir hedeftir. Hukuk adalete ulaşmak için bir araçtır. Hukuk ne kadar elverişliyse adalete o kadar yaklaşılır. Haksızlıklar ne kadar saçak salmışsa hukuk o kadar çetrefilli olur.
Adalet marifet değildir. Marifet haksızlığın önlenmesidir.
Kirletmezsek temizlemeyiz.