T.C.
YARGITAY
10. HUKUK DAİRESİ
E. 2004/848
K. 2004/6348
T. 2.7.2004
• EMEKLİ AYLIĞI ÖDEMESİ ( Davacının Aylıklarına Aybaşı Yerine Bakanlar Kurulu'nun Belirlediği Günde TÜFE Oranlarının Yansıtılmamasından Kaynaklanan Hak Kaybı Talebi - Takvim Ayının İlk Günü Esas Alınıp Yapılacak Hesaplama İle Tespiti Gereği )
• ENFLASYON FARKI ( Davacının Aylıklarına Aybaşı Yerine Bakanlar Kurulu'nun Belirlediği Günde TÜFE Oranlarının Yansıtılmamasından Kaynaklanan Hak Kaybı Talebi - Takvim Ayının İlk Günü Esas Alınıp Yapılacak Hesaplama İle Tespiti Gereği )
• EMEKLİ AYLIĞINA TÜFE ORANININ YANSITILMASI TALEBİ ( Hak Kaybının O Günkü Davacıya Yapılan Ödemeler Kurumdan Getirtilip Takvim Ayının İlk Günü Esas Alınıp Yapılacak Hesaplama İle Tespit Edileceği )
506/m.62,98, Ek.38
ÖZET : Davacının aylıklarına aybaşı yerine Bakanlar Kurulu'nun belirlediği günde TÜFE oranlarının yansıtılmasından kaynaklanan hak kaybının; o günkü davacıya yapılan ödemeler kurumdan getirtilip, takvim ayının ilk günü esas alınıp yapılacak hesaplama ile tespiti gerekir.

DAVA : Davacı, 506 sayılı Yasa'nın Ek 38. maddesi uyarınca aylık ve gelirlerin TÜFE endeksi oranında arttırılarak ödenmesine ilişkin uygulamanın ayın biri yerine ödeme tarihinden uygulanmasından kaynaklanan alacağın, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 80.000.000 liralık kısmının yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir.

Hükmün, davalı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu. Temyiz konusu hükme ilişkin dava Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438. maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hallerden hiçbirine uymadığından, Yargıtay incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi:

KARAR : İstem, 506 sayılı Yasanın, 4447 sayılı Yasanın 16. maddesi ile değişik Ek 38. maddesi uyarınca, Devlet istatistik Enstitüsü tarafından açıklanan tüketici fiyatları indeks oranındaki artışın, yaşlılık aylığına tam yansıtılmamasından kaynaklanan 80.000.000 lira alacağın davalı Kurumdan tahsiline yönelik olup, yazılı gerekçelerle davanın kabulüne kararı verilmiştir.

Davanın yasal dayanaklarından olan 506 sayılı Yasanın 98. maddesi hükmüyle sigortalı veya hak sahiplerine bağlanacak gelir ve aylıkların ödeme tarihlerini belirlemeye yetkili kılınan Bakanlar Kurulu'nun bu yetkiye dayanarak çıkardığı ve 5.3.1999 gün ve 23630 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, 19.2.1999 gün ve 99/12473 sayılı Kararname eki Kararda; Mart/1999 ödeme döneminden başlayarak, gelir ve aylıkların tahsis numarasının son rakamına göre her ayın 19, 21, 22, 23 gününde birer aylık dönemlerle ve peşin ödeneceği hükme bağlanmış olmasına karşın; 506 sayılı Yasanın aylığın başlangıcını belirleyen 62. maddesindeki... "ay başından başlanarak yaşlılık aylığı bağlanır" hükmündeki "aybaşı" kavramının ödemelerde kolaylık sağlanması için idari nedenlerle belirlenen "aylık ödeme tarihi"ni değil, takvim ayı başını ifade ettiği ve normlar hiyerarşisi göz önünde tutulduğunda, aynı Yasanın Ek-38. maddesinde belirtilen, Devlet istatistik Enstitüsü tarafından açıklanan bir önceki aya ait TÜFE artış oranı gözetilerek aylıkların tespitinde de, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen ödeme tarihleri yerine, ayın birinci takvim gününün esas alınması, yasa ve konuya ilişkin yerleşik içtihatların gereği olduğundan, mahkemenin bu yöndeki kabulünde usul ve yasaya herhangi bir aykırılık yoktur.

Ancak, 4447 sayılı Yasa uyarınca 1.1.2000 tarihinde yürürlüğe giren Ek-38. maddedeki düzenlemenin, 4759 sayılı Yasanın 2. maddesi ile değişikliğe uğrayarak, bağlanan gelir ve aylıklar ile geçici 76. maddeye göre yapılan telafi edici ödemelere, "her ay ödeme tarihlerinde" bir önceki aya göre TÜFE artış oranının yansıtılacağının belirlenmiş olması karşısında, davacının aylıklarına 1.1.2000-1.6.2002 tarihleri arasındaki dönemde, takvim ayının birinci günü yani aybaşı yerine, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen ödeme gününe göre TÜFE oranlarının yansıtılmasından kaynaklanan hak kaybının hesabında, söz konusu dönemde davacıya fiilen yapılan aylık ödemelerine ilişkin bilgiler Kurum'dan getirtildikten sonra, anılan dönem için takvim ayının ilk günü esas alınarak yapılacak hesaplama uyarınca belirlenecek tutarın karşılaştırılması sonucunda belirlenecek farka göre davacının alacak miktarının tespitiyle davalı Kurum'un, Ocak 2000 ayı için yukarıda tanımlanan doğrultuda hesaplanan aylık farkını davacıya ödendiği yolundaki iddiasının dayanağı belgeler de getirtilip, ödemenin tespiti halinde davacının alacak miktarı olarak belirlenen tutardan mahsubu gereği gözetilmeksizin yapılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapordaki değer esas alınarak hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 2.7.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.

yarx