Kanunlar değişti, kafa değişmedi

Avrupa Birliği'ne uyum için kanunlarda önemli değişiklik yapılmasına rağmen, Türkiye’de düşünceyi ifade etmek hâlâ suç. Yeni TCK çıkarıldığında, eski yasanın 159. maddesinin yerine getirilen ve kanunlaşma aşamasında ‘Düşünce özgürlüğünün önünde büyük engel olacak’ uyarılarına rağmen, düzeltilmeyen ‘Türklüğe ve kurumlara hakaret, aşağılama’ya ilişkin 301. madde, son bir yıllık dönemde, ‘düşünce açıklamayı cezalandırmada’ sık sık kullanıldı.
Avrupa Birliği’ne (AB) uyum için kanunlarda önemli değişiklik yapılmasına rağmen Türkiye’de düşünceyi ifade etmek hâlâ suç. Türkiye’de yıllardır hem vatandaşı mağdur eden hem de AB’yle ilişkilerde problem olan “düşünceyi ifade” suçundan bir yılda 100’e yakın kişi hâkim karşısına çıktı, 15 kişi hapis cezası aldı, çok sayıda yayın toplatıldı.
Radikal’in haberine göre, Yeni Türk Ceza Kanunu çıkarıldığında eski yasanın 159. maddesinin yerine getirilen ve yasallaşma aşamasında ‘Düşünce özgürlüğünün önünde büyük engel olacak’ uyarılarına rağmen düzeltilmeyen ‘Türklüğe ve kurumlara hakaret, aşağılama’ya ilişkin 301. madde, son bir yıllık dönemde, ‘düşünce açıklamayı cezalandırmada’ sık sık kullanıldı. ‘Yargı ve temel haklar’ konusunda AB Komisyonu’yla önceki gün başlayan tarama süreci öncesinde Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın 20 Ağustos tarihli verilerine göre bu yıl en az 82 yazar, yayıncı, gazeteci ve aydın, yazıları sebebiyle hâkim önüne çıktı. Bu dönemde gazete, dergi ve kitaplar toplatıldı, internet siteleri engellendi. Bianet’in 2006’nın ilk yarısına ilişkin raporları da, düşünceyi ifadeye karşı yeni TCK’nın 301. maddesi başta olmak üzere çok sayıda maddesinin işletildiğini gösteriyor. İnsan Hakları Ortak Platformu’nun verileri ise bu yöndeki dâvâ sayısının 100’ü bulduğunu ortaya koyuyor. Bir yıllık dönemde sonuçlanan kimi dâvâlarda 15 gazeteci, yazar, yayıncı, sendikacı ve sivil toplum örgütü yöneticisi hapis cezasına çarptırıldı. “Hukukçular Birliği” adlı kuruluşun yöneticisinin yaptığı suç duyuruları dolayısıyla çok sayıda aydın mahkemelere taşındı.
TCK’nın 301. maddesinden verilen mahkûmiyetler, dâvâlar ve soruşturmaların bazıları şöyle:
Yeni Asya yazarı Sami Cebeci, ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ten bir yıl üç ay hapis cezası aldı. Yargıtay Ceza Genel Kurulu, Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’e İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nce eski TCY’nin 159. maddesi uyarınca verilen altı ay hapis cezasını onadı.
Milli Gazete yazarı Mehmet Şevket Eygi, ‘Gayret ve Hamiyet Kalmadı’ başlıklı yazısında ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik ettiği’ gerekçesiyle bir yıl hapse çarptırıldı. Ceza ertelenmedi.
Yazar Emine Şenlikoğlu, ‘Burası Cezaevi’ kitabından dolayı eski TCK’nın halkı kin ve düşmanlığa tahrik suçlamasına ilişkin 312. maddesinden bir buçuk yıl ceza aldı, ceza ertelendi.
Aram Yayıncılık’ın sahibi Fatih Taş, ‘Cumhuriyet’i tezyif’ten altı ay hapis cezası aldı.
Bağcılar Savcılığı, İpek Çalışlar’ın ‘Latife Hanım’ adlı kitabıyla ilgili olarak Hürriyet gazetesinde yer alan söyleşi dolayısıyla Çalışlar ve sorumlu müdür Necdet Tatlıcan hakkında ‘Atatürk’e hakaret edildiği’ iddiasıyla dâvâ açtı.


Lagendijk’i de soruşturduk

301. maddenin uygulandığı ilk kişilerden olan gazeteci Rahmi Yıldırım yargılama sonucunda beraat etti ancak kararı Yargıtay’a taşıdı.
ATV’deki ‘Siyaset Meydanı’ programında, 12 Eylül’den bu yana adaletin durumuyla ilgili düşüncelerini açıklayan gazeteci Ertuğrul Mavioğlu ve programı sunan Ali Kırca ‘eski Ankara 1 No’lu DGM’si Başkanına hakaret’ ve ‘3713 sayılı Terörle Mücadele Yasası’na muhalefet etmek’ iddialarıyla yargılandıkları dâvâda beraat etti.
Yazar Orhan Pamuk hakkında, 301. maddeden açılan dâvâ 23 Ocak’ta düştü.
Osmanlı Ermenileri Konferansı’nın durdurulmasına ilişkin mahkeme kararını eleştirdiği için Radikal gazetesi yazarı Murat Belge hakkında açılan ‘yargıyı etkileme’ dâvâsı beraatla sonuçlandı. Aynı iddia ve ‘yargıyı aşağılama’ gerekçesiyle yargılanan yazarlar İsmet Berkan, Haluk Şahin, Erol Katırcıoğlu ve Hasan Cemal haklarındaki dâvâ da zamanaşımı dolayısıyla düştü.
‘Vicdani Ret Bir İnsan Hakkıdır’ başlıklı yazısında ‘halkı askerlikten soğuttuğu’ iddiasıyla yargılanan yazar Perihan Mağden beraat etti.
Azınlık Hakları ve Kültürel Haklar Çalışma Grubu Raporu sebebiyle dâvâ açılan eski Başbakanlık İnsan Hakları Danışma Kurulu Başkanı Prof. İbrahim Kaboğlu ve kurul üyesi Prof. Baskın Oran, beraat etti.
Orhan Pamuk’a açılan davayı eleştirdiği için ‘adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs’ iddiasıyla yargılanan Radikal gazetesi yazarı Murat Yetkin’e dört buçuk yıl hapis talebiyle açılan dâvâ zamanaşımından düştü.
Beyoğlu Başsavcılığı, Türkiye-Avrupa Birliği Karma Parlamento Komisyonu Başkanı Joost Lagendijk hakkında Türk ordusunun PKK’yla savaşmayı sevdiğine ilişkin sözleri dolayısıyla başlattığı soruşturmada takipsizlik kararı verdi.

2 yazıya 10 yıl isteniyor

TCK’nın başta 301. maddesi olmak üzere düşünce özgürlüğüne karşı açılan ve süren dâvâlar ana başlıklarıyla şöyle:
Yeni Asya Gazetesi Yazıişleri Müdürü Faruk Çakır hakkında, Danıştay saldırısıyla ilgili ‘Oyun geri tepti’ başlıklı haber sebebiyle 301. maddeden dâvâ açıldı, ilk duruşma 12 Ekim 2006’da Bağcılar Adliyesi’nde görülecek.
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer hakkında yazdığı iki yazı sebebiyle Vakit gazetesi yazarı Abdurrahman Dilipak hakkında toplam 10 yıl hapis isteniyor.
‘Baba ve Piç’ romanının yazarı Elif Şafak ve Metis Yayınları Sorumlusu Semih Sökmen hakkında ‘Türklüğü alenen aşağılama’ iddiasıyla açılan soruşturma 14 Haziran’da takipsizlikle sonuçlandı. İstanbul 7. Ağır Ceza Mahkemesi, bu kararı kaldırıp dâvâ açılmasını sağladı. Dava, 21 Eylül’de Beyoğlu 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde başlayacak.
Hürriyet muhabiri Sebati Karakurt ile sorumlu müdürler Necdet Tatlıcan ve Hasan Kılıç, ‘Kandil Dağı’ söyleşisinin ‘örgüt propagandası yapacak şekilde yayımlandığı’ gerekçesiyle TMK’nin 6/2 maddesine muhalefetten yargılanıyor. İşkence soruşturmasında, doktor raporunu yayımlayarak suç işlediği gerekçesiyle Radikal gazetesi muhabiri İsmail Saymaz’a, yargıyı etkilemekten 20 bin YTL ön ödemeli para cezası verildi. Ancak gazete, bu cezayı ödemeyi reddetti. Saymaz’ın yanı sıra sorumlu müdür Hasan Çakkalkurt ve genel yayın yönetmeni İsmet Berkan hakkında dâvâ açıldı.
kaynak:www.tumgazeteler.com