(Soruda bahsi geçen kooperatifin cinsi belirtilmediğinden, biz bunu "Yapı Kooperatifi" olarak kabul edip, cevap vermeye çalışacağız.)
-----------------------------------------------------------

Kooperatiften Ayrılan Ortağın Alacakları Hakkında

Çıkan veya çıkarılan ortağın kendisi veya mirascıları tarafından istenilebilecek olan hakları, Kooperatifler Kanununun 17. maddesinde belirtilmiştir.

Alıntı: "Madde 17 - Kooperatiften çıkan veya çıkarılan ortakların kendilerinin yahut mirasçılarının kooperatif varlığı üzerinde hakları olup olmadığı ve bu hakların nelerden ibaret bulunduğu anasözleşmede gösterilir. Bu haklar, yedek akçeler hariç olmak üzere, ortağın ayrıldığı yıl bilançosuna göre hesaplanır. Kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düşürecek nitelikteki iade ve ödemeler, anasözleşmede daha kısa bir süre tespit edilmiş olsa bile genel kurulca üç yılı aşmamak üzere geciktirilebilir. Bu durumda kooperatifin muhik bir tazminat isteme hakkı saklıdır. Çıkan veya çıkarılan ortaklar ile mirasçılarının alacak ve hakları bunları isteyebilecekleri günden başlayarak beş yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Çıkan veya çıkarılan ortağın sermaye veya mevduatından kısmen veya tamamen yoksun kalacağı hakkındaki şartlar hükümsüzdür."

Konut Yapı Kooperatifi Örnek Ana sözleşmesinin 15/1. Maddesinde:

Alıntı: "Devir dışında bir nedenle ortaklığı sona erenlerin sermaye ve diğer alacakları, o yılın bilançosuna göre hesaplanarak, bilanço tarihinden itibaren 1 ay içinde geri verilir. Ancak ortaklığı sona erenlerin yerine yeni ortak alınması halinde, eski ortağın 21. madde uyarınca ödediği (*) gider taksitleri derhal geri verilir" denilmektedir. (*) Arsa, alt yapı, inşaat gibi ortaklık payı dışındaki giderler)

Bu hükümler nazara alındığında;
1- Kooperatiften ayrılan üyenin alacakları Genel Kurula sunulan bilanço tarihinden itibaren 1 ay sonra muaccel hale gelir. Kooperatif Genel Kurulunda bilançonun görüşülmesinden itibaren alacak ödenebilir hale geldiğinden asıl alacağa faiz talep edilebir. Ancak, istenecek faiz reeskont faizi değil, yasal faizdir. (Y.11 HD 20.3.1997 1293/1932) Bu faizin de iade istenirken talep edilmesi gerekir. (BK 113. md.göre)

Bu tarihten itibaren siz alacağınız ve faizi konusunda icra takibi başlatabilirsiniz. Genel Kurulun erteleme veya taksitlendirme konusu ayrı bir konudur ve sizin icra takibinize engel değildir. Bilanço ile sizin alacağınız muaccel hale gelmiştir. BU konuda bir diğer husus, kooperatifi temerrüde düşürmeniz gerektiğidir. Bunun için de icra takibinden önce alacağınız ve faizleri ile ilgili ödeme talebinizi Noter yoluyla kooperatife ihtar etmek ve belli bir süre ve hesap numarası vermektir.

İcra takibinize Kooperatif itiraz ederse; itirazın kaldırılması için görülecek davada sizin dayanağınız Koop.Kanunu 17. maddesidir. Kooperatif ödemenin verlığını tehlikeye düşürecek boyutta olduğunu iddia ve ispat etmesi gerekir ki, bu sizin alacağınız nazra alınınca mümkün değildir. Bilirkişi tetkiki bunu ortaya koyar.

2- Ayrılan kooperatif ortağının alacağının 3 yılı aşmamak üzere ertelenmesi yetkisi Genel Kurula Koop.Kanununun 17/2 maddesince verilmektedir. Bu madde Genel Kurulun bu yetkisini kullanma şartı olarak "Kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düşürecek nitelikteki iade ve ödemeler" olarak belirtilmektedir.

Kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye sokacak ödemelerin çok yüksek ödemeler olması gerekir. Mesela aynı anda kooperatif ortaklarının büyük bir kısmının ayrılmış olması gibi bir hususun bulunması olabilir. Bir-iki ortağın alacağı bir kooperatifin varlığını tehliye düşürücü olamaz. Bu miktarları diğer ortaklardan toplamak her zaman mümkündür. Zaten mahkeme bunu bilirkişi yoluyla tespit edecektir.(Y.11. HD. 18.4.1996 816/2878)

Yani Genel Kurulun ödemenizin geçiktirilmesi veya taksitlendirilmesi kararını alması için bu ödeme sebebiyle kooperatifin büyük bir tehlike yaşaması mümkün olmalıdır. Buna rağmen bu karar alınmış ise; kooperatif üyeliğinden çıkarılmış bir kişinin aktif dava ehliyeti olmadığından bu kararı iptal için dava açma yetkisi yoktur. Zira, Kooperatifler Kanununun 53. maddesi iptal davası açabilecek kişileri saymaktadır, bunlar içinde eski üye veya üye olmayan kişiler yoktur.

BU konudaki kararın size tebliği üzerine, yukarıdaki kanuni maddeleri ileri sürerek alacak davası açma hakkınız doğar.

Bana göre; bunun yerine icra takibi başlatmanız daha uygundur. itiraz ederlerse itirazın kaldırılması için İcra Tetkik Merciine dava açarsınız. Orada da bu hususlar nazara alınacaktır.

3- Sizin ayrılmanız üzerine sizin yerinize kooperatife yeni bir ortak alınmış ise; bu da Yapı Kooperatifleri Anasözleşmesinin 15/2 md gereğince

Alıntı: "..ortaklığı sona erenlerin yerine yeni ortak alınması halinde eski ortağın 21. md uyarınca ödediği gider taksitleri derhal geri verilir"

denildiğinden bu da önemle nazara alınmalı ve gerek icra, gerek İtirazın kaldırılması gerekse alacak davasında önemli bir dayanak teşkil etmelidir.(Y.11. HD 24.4.2006 3358/4542)

Muzaffer Deligöz
Kooperatif Danışmanı
www.kooperatifcilik.blogcu.com