Konu: Yeni Anayasa
Mesajı Okuyun
Old 22-09-2007, 17:39   #58
erkanaga

 
Varsayılan

Devleti hukuki ve siyasi bir kurum olarak kuran iktidara,kurucu iktidar denir.Kurucu iktidar kaynağı ve yetkileri bakımından asli kurucu iktidar ve tali(türev)kurucu iktidar olarak ikiye ayrılır.
Asli kurucu iktidar şu üç durumda ortaya çıkar;

1-Yeni bir devletin kurulması(Örn;1787 de ABD nin yeni bir olması)
2-Bir savaş sonucu yok olan devletin yeniden ortaya çıkması(2. Dünya savaşı sonucu Batı Almanya 'nın 1949 Anayasası ile tekrar yeni bir devlet olarak belirmesi gibi)
3-Var olan anayasal bir düzenin bir ihtilal ya da darbe ile ortadan kaldırılması durumlarıdır.(1848' de Fransa,1917' de Rusya,1961 ve 1982' de Türkiye gibi)

Asli kurucu iktidar hukuk düzeni oluştururken,eski hukuk düzeninin ortadan kalktığı,ya da hukuki bir boşluk bulunduğu varsayımına dayanır ve buna göre yeni bir hukuk düzeni oluşturur.
Anayasanın değiştirilmesi söz konusu olduğunda ise tali kurucu iktidardan sözedilir.Anayasaların değiştirilmesinde üzerinde hayli tartışılan iki temel sorun ortaya çıkıyor.Bunlardan birincisi Asli kurucu iktidar tarafından değiştirilemez hükmü konulan maddelerin değiştirilip değiştirilemeyeceğidir.Kamu hukukçuları anayasalarda değiştirilemeyeceği öngörülen maddelerin hukuki açıdan bir değeri olmadıklarını belirtmektedir.Çünkü belli bir dönemin kurucu iktidarının geleceğin kurucu iktidarından daha üstün olamayacağı ileri sürülüyor.Kurucu iktidar yasaklayıcı maddeyi ortadan kaldırıp ikinci aşamada değiştirlmesi yasaklanan maddeleri kendi siyasi tercihlerine düzenleyebilir.
Anayasaların değiştirilemesinde ortaya çıkan bie diğer sorun ise tali kurucu iktidarın mevcut anayasayı bütünüyle değişitirip değiştiremeyeceğidir.Doktrinde bazı yazarlar tali kurucu iktidarın anayasayı bütünüyle değiştiremeyeceğni ileri sürerler.Bunlara göre anayasanın temel ilkeleri değiştiğinde,anayasal düzen ortadan kalkmış sayılır.Türev kurucu iktidarın anayasayı değiştirme yetkisinin ancak ''kendisine meşruluk kazandıran Anayasanın lafzı ve ruhu ile hukuken bağlı olmak şartıyla''kullanabileceği belirtilmektedir.

Buna karşılık pozitivist hukukçular ise tali kurucu iktidara anayasanın bütününü değişterebilmek açısından hukuki bir engel tanımamaktadır.

Not:Erdoğan Teziç Anayasa hukuku adlı kitabından alıntı yapılmıştır.