Selam,

AİHS'nin sui generis yapıda olması ve diğer sözleşmelerden farklı olarak algılanması sebebiyle sözleşmeci devletler için doğrudan doğruya sorumluluklar getirdiği ve bu sebeple direkt etki (direct effect)ye sahip bir uluslararası metin olduğu savunulmaktadır.Bu temelden hareketle AİHS nin anayasallık bloku çerçevesinde değerlendirilmesi ona anayasalar üstü bir değer addedilmesi sonucunu doğurmaktadır.

Bunun anlamı nedir?Aslında bundan çıkan sonuç AİHS nin bırakın yasayla çatışmasını, anayasa ile çatıştığında bile üstün norm olarak algılanması demektir.

Danıştaya göre AİHS içhukukta kanunların üstünde olup yürütme ve yargı organları için bağlayıcı nitelik taşımaktadır .

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, 1997/274 sayılı kararında: "Anayasanın 90.maddesi uyarınca Sözleşmeye Anayasal bir değerin verilmemiş ve bu sebeple çatışma halinde Anayasa kuralının ihmal edilmesi mümkün değildir " demiştir.

Ankara Bölge İdare Mahkemesi ise "AİHS nin 6. madde hükmü karşısında anayasanın uyarma ve kınama cezalarına karşı yargı yolunu kapatan Anayasanın ilgili hükmünün zımnen iptal edildiği değerlendirmesini yapmıştır.

Anayasa Mahkemesi ise "AİHS ' nin vurguladığı hukukun genel ilkelerine ve adaletli yargılanmayı da içeren hak arama hürriyetine atıf yaparak Anayasa Mahkemesinin yürürlüğü durdurma kararı verebileceğini" açıklamıştır.
Türk Hükümeti de AİHM önündeki savunmalarında davacıların direkt olarak AİHS normlarına dayanma hakları olduğunu, buna rağmen bunu yapmadıkları şeklinde ifadelerde bulunarak AİHS nin doğrudan uygulanabilirliğini doğrulamıştır.

Alıntı: (Bkz:“Milletlerarası Sözleşmelerin Türk İç HukukunaEtkisi ve AİHM’ninTürkiye İle İlgili Örnek Karar İncelemesi”Doç. Dr. Hasan Tunç)

Son dönem uyum girişimleri kapsamında kesinleşmiş aksi yöndeki AİHM kararlarının Türk yargı kararları açısından yeniden yargılama sebebi olması değişikliği de göstermektedir ki, artık Türk yargısı AİHS ni doğrudan uygulamalı ve ya en azından onu gerekçe göstererek sözleşmeye aykırı hükümler getiren yasa hükümlerinin Anayasanın ilgili maddelerine aykırılığını gündeme getirmelidirler.