Hukuk Vaatleri

AKP, mahkemelerde yığılan dosyalara, biriken davalara çözüm getirecek değişiklikler öneriyor.

'DGM'ler kaldırılacak. YAŞ kararları dahil her türlü idari işleme yargı denetimi getirilecek. Katılımcı demokrasi için sık sık referanduma gidilecek. Afta mağdur olanın rızası aranacak'



Tek başına iktidar olan Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), adalet ve hukuk alanında önemli reformlar yapmayı tasarlıyor. Yasakçı değil özgürlükçü bir Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne (AİHS) tam uyumlu hukuk vaadinde bulunan AKP, yargı bağımsızlığını engelleyen hükümleri değiştirme iddiasında.
AKP'nin tek başına iktidarında dikkatlerin çevrileceği en önemli alanlardan biri de yargı olacak. Aynı zamanda MGK'ya üye olan Adalet Bakanı'nın kim olacağından başlanarak AKP iktidarınca atılacak adımlar, Türkiye'nin demokratikleşmesi, tam bir hukuk devleti olması ve bu nitelikleriyle AB'ye tam üye olması hedefini de çok yakından etkileyecek.


'Önce adalet'
AKP'nin, birçoğu diğer partilerce ve sivil toplum örgütlerinin özlemleriyle de örtüşen ancak bazı konularda (DGM, YAŞ'a yargı vb.) konularda etkili kurumların tepkisine neden olması beklenen vaatleri
'Hukuk ve Adalet Reformu' 'Bağımsız ve Tarafsız Yargı' ve 'Tam-Zamanında Adalet' sloganlarıyla formüle edildi.
Seçim bildirgesinde, "Partimizin adından da anlaşılacağı gibi, adaletin tesisi kalkınmadan önce gelir. Demokratik hukuk devletini uygulayamayan ve adalete güveni sağlayamayan ülkeler, ekonomik yönden de kalkınamaz. Adalet reformu öncelikli hedefimiz" diyen AKP, işe yeni Anayasa yaparak başlayacağını duyurmuştu.


Sıkıntı yaratabilir
Bireyi devlete karşı koruyacak bu Anayasa'nın kısa, açık, öz olması ve erkler arasındaki ilişkiyi net belirlemesi gerektiğinin altını çizen AKP, şu çarpıcı öneriyi gündeme getirdi: "Katılımcı demokrasiye geçişi sağlamak için referandum yolu yaygınlaştırılacak, idarenin hiçbir eylem ve işlemi yargı denetimi dışında bırakılmayacak."
AKP bu vaadiyle Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) kararları ve OHAL kararnamelerinin yanı sıra, halen yargıya götürülemeyen ve sık sık tartışılan Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) kararlarını da kapsama alıyor.
AKP'nin 'yeteri kadar bütçe' sözüyle başlayan adalet reformu kapsamında, bir kısmı uygulamada yeni sıkıntı kaynağı olabilecek diğer iddialı vaatleri şöyle:


Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM) kaldırılarak, bunların görev ve yetkileri örgütlü suçlarla terör konusunda ihtisaslaşmış ceza mahkemelerine devredilecek.

Anayasa ve yasalarda bulunan yargı bağımsızlığı ve hâkimlik teminatıyla bağdaşmayan hükümler ayıklanacak, hukukun siyasallaşması engellenecek.

Yargı hataları mağdurlarının zararları için bütçeye kaynak konacak, maddi imkânsızlıkla hak arama özgürlüğünden yararlanamayanlar için adli yardım kurumuna işlerlik kazandırılacak.

Vatandaşların devletle olan anlaşmazlıklarının yargıya gitmeden çözülmesi için idari ve yasal düzenlemeler yapılacak. Çekişmesiz yargı işleri davalıktan çıkarılacak. 'Kabahatler' adli suç olmaktan çıkarılıp 'ön ödeme' yoluna gitme olanakları genişletilecek.

Anayasa Mahkemesi üyelerinin seçimi yeniden düzenlenecek, TBMM'ye de üye seçme hakkı tanınacak. Hâkim ve savcıların terfi sistemi değiştirilecek.

Sansür mü?


Basın ve kamuoyundaki etkin kişi ve organların yargıyı etkileyerek, adaleti yanıltmaya yönelik faaliyetlerini engelleyici yayın yasakları gereği gibi uygulanacak.

Adli sicil kayıtlarının tutulmasında düzenli sisteme geçilecek, sabıka kayıtlarının silinmesindeki ihmallerin hak mahrumiyeti doğurması engellenecek. Kişilerin idari kararla haklarından mahrum bırakılmaları önlenecek.

TBMM'nin af yetkisi devlete karşı suçlarla sınırlı tutulacak, kişilere ve mallara karşı suçlarda ise mağdurların rızası aranacak.

Avukatların statüsü savcılarla denkleştirilecek. Hukuk fakültesi öğretim üyeleriyle akademisyenler hâkimlik yapabilecek.

Zamanaşımına süre


Mevzuattaki zamanaşımı, temyiz, dava açma, şikâyet gibi süreler basitleştirilecek, davaların uzamasının önüne geçilecek.

Ceza hukukundaki gelişmelere göre cürüm kabul edilmeyen sosyal davranışlar suç olmayacak.

Radikal Gazetesi 15 Kasım 2002