Sayın Adli Tıp,
Bu konuda Kardan Adamın görüşlerine aynen katılmakla beraber ek olarak şunu söylebiliriz.
Harç iadesi, 3 durumda söz konusu olur.
1-Davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi,
2-Davanın reddine karar verilmesi,
3-Davanın kısmen reddine karar verilmesi,
Dikkat edilecek olursa Mahkeme kararlarının konuyla ilgili hüküm fıkralarında "peşin olarak yatırılan ______ harçtan alınması gerekli harc olan ______'nin mahsubuyla bakiye ______'nin istek halinde davacıya iadesine" şeklinde geçmektedir.
Yani iade edilen kısım, ancak konusu para ile ölçülebilen ve dolayısıyla nisbi harca tabi davalar için söz konusudur.
Gelelim harçların alınması ve iadesinin mantığının ne olduğu konusuna;
Harç, Devletin vatandaşı için yapmış olduğu yardımın karşılığı olarak almış olduğu bir meblağdır. Bazı hizmetlerin ifası (Mahkemenin karar verebimesi) harcın yatırılması ön şartına bağlıdır. Eğer Mahkeme işin niteliği gereği bu hizmeti yerine getirirse (yani davanın kabulüne karar verirse) harcı iade etmez ve fakat haklı olan tarafa diğer taraftan bu harcı alma hakkını verir.
Şimdi olayı yukarıda belirttiğimiz değişik durumlara göre değerlendirmek gerekirse;
1-Davanın açılmamış sayılması durumu: Açılmış bir dava sonradan takip edilmediği ve yenilenmediği takdirde davanın açılmamış sayılmasına karar verilir. Bu durumda Mahkemenin, herhangi bir karar vermesi için yasal zemin oluşmamış, yani esas yönünde herhangi bir karar verilmemiştir. Bu sebeple harç iade edilir.
2-Davanın reddine karar verilmesi halinde ise, Mahkeme yine davacının herhangi bir alacağına aracılık etmediği için, yatırmış olduğu harcın bir kısmının mahsubuyla diğerinin iadesine hükmeder ve fakat davacıyı, davalının yaptığı giderleri ödemeye de mahkum eder.
3-Davanın kısmen reddinde ise aynı zamanda dava kısmen kabul edilmiş olur. Bu durumda Mahkemenin iade ettiği harç, reddedilen kısım üzerinden yani red oranına göre belirlenir. Kısmi kabul yönünden ise herhangi bir harç iadesi olmamakla beraber, davacıya bu harcı davalıdan tahsil etme hakkı verilir.
Şüphe yok ki, davanın tamamen kabulü halinde Mahkeme herhangi bir harç iadesi yapmaz ve fakat davacıya tüm harcı davalıdan tahsil etme hakkı verir.
Saygılarımla.