193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesinde kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir edilmiş kirası, bu suretle takdir edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin %5’i olacağı belirtilmiştir.

Babaya ait gayrimenkulun bedelsiz olarak oğul mükellefin kullanımına bırakılması ve
bu işyeri için nakden veya hesaben bir kira ödemesi yapılmadığında gayrimenkul için stopaj uygulaması yapılmayacaktır.

Ancak, kira bedeli olarak belirli tutarın oğul’un işletme kayıtlarında yer alması ve gider olarak yazılması durumunda stopaj uygulaması yapılmalıdır.

Gayrimenkul sahibi baba tarafından emsal kira bedelinin tamamı üzerinden yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekmektedir. Şayet babanın başkaca bir faaliyeti bulunmuyor veya başka gayrimenkullerden elde ettiği gelir veya sadece bu emsal kira bedeli, kanunda belirtilen Gayrimenkul Sermaye İradı istisna sınırını aşmıyorsa beyanname verme zorunluluğu bulunmamaktadır.

Konu ile ilgili verilen bir özelgeyi bilginize sunuyorum.
Saygılarımla.

Alıntı: T.C. İSTANBUL VALİLİĞİ Defterdarlık Vasıtasız Vergiler Gelir Müdürlüğü Sayı : B.07.4.DEF.0.34.11/GVK-94/5-11280 Konu : Babaya ait işyerine tevkifat ve emsal kira bedeli uygulanıp uygulanmayacağı hk. İlgi : ……./02/2005 tarih ………..sayılı dilekçeniz. İlgide kayıtlı dilekçenizde, ……….. Vergi Dairesi’nin ………….. vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuzu, işyerinizin mülkiyetinin babanıza ait olduğunu ve ……./01/2005 tarihinden itibaren babanızın kira alacağından feragat ettiğini belirterek, bu durumda yapmanız gerekenlerle ilgili olarak görüşümüzü talep etmektesiniz. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Emsal Kira Bedeli Esası”nın düzenlendiği 73. maddesinin 1. fıkrasında “Kiraya verilin mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır. Bina ve arazide emsal kira bedeli yetkili özel mercilere veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu surette takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse, Vergi Usul Kanununun servetlerin değerlendirilmesi hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10”unun esas alınacağı hükme bağlanmış olup, 2. fıkrasında da “Aşağıda yazılı hallerde emsal kira bedeli esası uygulanmaz. .... 2- Binaların mal sahiplerinin usul, füru, veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi (Usul, füru ve kardeşlerden her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmiş ise bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz.) Aynı Kanunun “Vergi Tevkifatı” başlıklı 94.maddesinde; “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar” denilmek suretiyle, tevkifat yapacaklar sayılmış olup, hangi hallerde ve hangi oranda tevkifat yapılacağı bentler halinde sıralanmış olup, 5/a bendinde, “70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden” tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, mülkiyeti babanıza ait olan işyeri için nakden veya hesaben kira ödemesinde bulunmamanız halinde tevkifat yapılmayacak, dolayısıyla muhtasar beyanname verilmesine gerek bulunmayacaktır. Ancak söz konusu işyeri için emsal kira bedelinin belirlenerek babanız tarafından gayrimenkul sermaye iradı olarak yıllık gelir vergisi beyannamesi ile genel hükümlere göre beyan edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir. Bilgi edinilmesini rica ederim.