Beslenme

22.1 Mahpuslara yaşlarına, sağlık durumlarına, fiziksel koşullarına, dinlerine, kültürlerine ve çalıştıkları işe uygun olarak sağlıklı beslenme imkanı sağlanmalıdır.

22.2 Sağlıklı beslenmenin gereklilikleri, içereceği enerji ve protein dahil ulusal hukukta belirlenmelidir.

22.3 Yemek hijyen kurallarına uygun olarak hazırlanmalı ve dağıtılmalıdır.

22.4 Makul ara öğünlerle birlikte günde üç öğün yemek dağıtılmalıdır.

22.5 Mahpuslara her zaman temiz içme suyu sağlanmalıdır.

22.6 Tıbbi olarak ihtiyaç duyulduğu hallerde belli bir mahkumun beslenme düzeni doktor ya da uzman bir hemşire tarafından değiştirilmelidir.

Avukatla görüşme

23.1 Bütün mahpuslar avukatlarıyla görüşme hakkına sahiptir ve cezaevi yetkilileri mahpuslara avukatlarıyla görüşmeleri için uygun olanakları sağlamalıdırlar.

23.2 Mahpuslar her türlü hukuki konuyla ilgili olarak kendi seçtikleri ve masraflarını karşıladıkları bir avukatla görüşebilirler.

23.3 Resmi olarak tanınmış ücretsiz adli yardım programının bulunduğu yerlerde cezaevi yetkilileri bunu tüm mahkumlara duyurmalıdırlar.

23.4 Mahpuslarla avukatları arasında yapılan her türlü görüşme ve mektuplaşma da dahil her türlü iletişim gizli olmalıdır.

23.5 Bir yargı mercii tarafından istisnai koşullarda, cezaevinde asayişin ve güvenliğin bozulmasını veya ağır suç işlenmesini önlemek amacıyla bu gizlilik sınırlandırılabilir.

23.6 Mahpuslar devam eden davalarıyla ilgili belgelere ulaşabilmeli veya bu belgeleri yanlarında bulundurabilmelidirler.

Dış dünyayla ilişki

24.1 Mahpusların, aileleriyle, diğer kişilerle veya dışarıdaki örgütlerin temsilcileriyle mektup, telefon veya diğer iletişim araçlarıyla olabildiğince sık iletişim kurmalarına ve bu insanlar tarafından ziyaret edilmelerine izin verilmelidir.

24.2 İletişim ve ziyaretler devam eden cezai soruşturmaların, düzen, asayiş ve güvenliğin sağlanmasının gerektirdiği ölçüde sınırlandırılabilir ve izlenebilir, fakat yargı mercileri tarafından getirilen özel sınırlamalar da dahil bu sınırlamalar her halde makul bir asgari düzeydeki ilişkiye izin vermelidir.

24.3 Mahpusların ilişki kurmasının yasaklanamayacağı ulusal ve uluslararası kurum ve kişiler ulusal hukuk tarafından belirlenmelidir.

24.4 Ziyaretler mahpusların aile ilişkilerini olabildiğince normal bir şekilde sürdürmelerine ve geliştirmelerine izin verecek şekilde düzenlenmelidir.

24.5 Cezaevi yetkilileri, mahpusların dış dünyayla yeterli ilişki kurmalarını desteklemeli, bu amaçla onlara uygun bir maddi yardım sağlamalıdır.

24.6 Herhangi bir yakın akrabasının ölümü ya da ağır hastalığı derhal mahpusa bildirilmelidir.

24.7 Mahpusun, koşullar elverdiğince, hasta bir akrabasını ziyaret etmek, cenazeye katılmak veya diğer insani nedenlerle, görevliler eşliğinde ya da yalnız başına cezaevinden ayrılmasına izin verilmelidir.

24.8 Mahpusların tutuklandıklarını veya bir başka kuruma nakledildiklerini ve başlarına gelecek her türlü ağır hastalık veya yaralanmayı ailelerine bildirmelerine izin verilmelidir.

24.9 Bir mahpusun cezaevine kabulü, ölümü veya ağır hastalığı ya da yaralanması veya hastaneye kaldırılması üzerine cezaevi yetkilileri tarafından, mahpusun talebi aranmaksızın, mahpusun eşine ya da birlikte yaşadığı kişiye, mahpus bekarsa en yakın akrabasına ve mahpus tarafından daha önce bildirilen kişilere bilgi verilmelidir.

24.10 Bir yargı mercii tarafından belirli bir davada belirli bir dönem için alınmış bir kısıtlama kararı olmadıkça, mahpusların gazetelere, süreli ve süresiz yayınlara abone olmak ve bunları okumak ve radyoları ve televizyon yayınlarını takip etmek yoluyla toplumsal hayattan haberdar olmalarına izin verilmelidir.

24.11 Cezaevi yetkilileri, bu hakları ulusal hukuk tarafından kısıtlanmadıkça, mahpuslara seçimlere, referandumlara veya sosyal hayatın diğer boyutlarına katılma olanaklarını sağlamalıdır.

24.12 Asayiş ve güvenliğin sağlanması, kamu yararı, mağdurların, diğer mahpusların ya da görevlilerin can güvenliklerinin korunması için kısıtlamanın zorunlu olduğu haller dışında mahpusların basınla iletişim kurmalarına izin verilmelidir.

Cezaevi rejimi

25.1 Tüm mahpuslar için öngörülen cezaevi rejimi çeşitli etkinliklerden oluşan dengeli bir programa dayanmalıdır.

25.2 Bu rejim mahpusların gün içinde yeterli bir insani ve sosyal ilişki içinde olmalarına yetecek süre boyunca hücrelerinin dışında vakit geçirmelerine imkan vermelidir.

25.3 Bu rejim aynı zamanda mahpusların sosyal ihtiyaçlarını da karşılamalıdır.

25.4 Fiziksel, ruhsal ya da cinsel açıdan kötü muameleye maruz kalmış mahpusların ihtiyaçlarına özel ilgi gösterilmelidir.

Çalışma

26.1 Cezaevinde çalışma olgusuna cezaevi rejiminin olumlu bir unsuru olarak yaklaşılmalı ve çalışma asla bir cezalandırma aracı olarak kullanılmamalıdır.

26.2 Cezaevi yetkilileri uygun ve özünde faydalı işler sağlamak için çaba göstermelidir.

26.3 Verilen işler mümkün olduğunca mahpusun salıverilme sonrasında yaşamını sürdürebilmesini sağlayacak veya bu konudaki yeteneğini artıracak nitelikte olmalıdır.

26.4 Kural 13’e uygun olarak öngörülen çalışma biçimleri açısından cinsiyet temelli bir ayrım yapılmamalıdır.

26.5 Yararlanma imkanı bulunan ve özellikle genç yaştaki mahpuslara mesleki eğitimi de içeren işler sağlanmalıdır.

26.6 Mahpuslar mevcut işler, uygun mesleki seçim ve düzen ve disiplin kuralları sınırları dahilinde kalmak kaydıyla katılacakları işi seçebilirler.

26.7 Mahpusların olağan mesleki yaşamın koşullarına hazırlanmalarını sağlamak amacıyla kurumlardaki işin organizasyonu ve çalışma yöntemleri toplumsal hayattaki benzer işlere olabildiğince yakın bir şekilde düzenlenmelidir.
26.8 Kurumlarda yapılan işlerden ekonomik gelir sağlanması standartların yükseltilmesi ve eğitimin kalite ve işlevselliğinin artırılması açısından değerlendirilebilirse de mahpusların çıkarları bu amaca feda edilmemelidir.
26.9 Mahpusların yapacağı işler cezaevi içinde ya da dışında, kendi imkanlarıyla ya da sözleşme yapacakları kişilerle işbirliği içerisinde cezaevi yetkilileri tarafından sağlanmalıdır.

26.10 Her durumda mahpuslara yaptıkları iş karşılığı uygun bir ücret ödenmelidir.

26.11 Mahpuslara kazandıkları paranın en azından bir kısmını cezaevi idaresince izin verilen kişisel eşyaları satın almak için kullanmak ve ailelerine göndermek imkanı tanınmalıdır.

26.12 Mahpuslar kazandıkları paranın bir kısmını salıverilmelerinde kendilerine verilmek veya uygun bulacakları bir amaç doğrultusunda kullanılmak üzere biriktirmeleri yönünde teşvik edilmelidir.

26.13 Mahpuslar için alınacak sağlık ve güvenlik önlemleri onları korumaya yeterli düzeyde ve en az dışarıdaki işçilere uygulanan önlemler kadar sıkı olmalıdır.

26.14 Mahpusların iş kazalarına ve meslek hastalıklarına karşı en az mevzuatın dışarıdaki işçilere sağladığı imkanlar düzeyinde sigortalanmalarının sağlanması için gerekli önlemler alınmalıdır.

26.15 Mahpusların günlük ve haftalık azami çalışma saatleri yerel kurallara veya dışarıdaki işçilerin çalışma saatlerini düzenleyen adetlere uygun olarak ayarlanmalıdır.

26.16 Mahpuslara haftada en az bir gün tatil yapma imkanı ve eğitim ve diğer faaliyetlere katılmak için yeterli zaman verilmelidir.

26.17 Çalışan mahpuslar mümkün olduğunca ulusal sosyal güvenlik sistemine dahil edilmelidirler.

Spor ve eğlence

27.1 Her mahpusa günde en az bir saat hava şartları elverdiği müddetçe açık havada spor yapma imkanı sağlanmalıdır.

27.2 Hava şartlarının elverişli olmadığı hallerde mahpusların spor yapabilmelerinin sağlanması için gerekli alternatif düzenlemeler yapılmalıdır.

27.3 Fiziksel zindeliği teşvik etmek ve uygun sporların yapılmasını sağlamak amacı doğrultusunda düzenlenecek etkinlikler ve eğlence dinlence imkanları cezaevi rejimlerinin ayrılmaz bir parçası olmalıdır.

27.4 Cezaevi yetkilileri yeterli donanım ve araç gereç sağlayarak böylesi etkinliklerin düzenlenmesine yardımcı olmalıdır.

27.5 Cezaevi yetkilileri ihtiyaç duyan mahpuslar için özel etkinlikler organize etmek amacıyla gerekli düzenlemeleri yapmalıdırlar.

27.6 Spor, oyun, kültürel etkinlikler, hobiler ve diğer boş zaman faaliyetlerini de içeren eğlence dinlence imkanları sağlanmalı ve bunların mümkün olduğunca mahkumlar tarafından organize edilmesine izin verilmelidir.

27.7 Mahpusların spor sırasında ve eğlence dinlence faaliyetlerine katılmak amacıyla birbirleriyle ilişki kurmalarına izin verilmelidir.

Eğitim

28.1 Her cezaevi mahpuslara olabildiğince kapsamlı ve onların isteklerini de dikkate alarak bireysel ihtiyaçlarını karşılayan bir eğitim alma imkanını sunmak için çaba göstermelidir.

28.2 Okuma-yazma ve temel matematik bilmeyen ve temel veya mesleki eğitimden yoksun olan mahpuslara öncelik tanınmalıdır.

28.3 Genç ve özel ihtiyaçları olan mahpuslara özel ilgi gösterilmelidir.

28.4 Cezaevi rejimi içerisinde eğitim çalışmayla aynı statüde değerlendirilmeli ve eğitim faaliyetlerine katılan mahpuslara mali ya da diğer konularda zorluk çıkarılmamalıdır

28.5 Her kurumda tüm mahpusların kullanımına açık, içerisinde eğlence ve eğitim alanında çok çeşitli kaynaklar, kitaplar ve diğer iletişim araçlarının yeterli derecede yeraldığı bir kütüphane bulunmalıdır.

28.6 İmkan bulunan yerlerde cezaevi kütüphanesi toplumsal kütüphane hizmetleriyle işbirliği içerisinde organize edilmelidir.

28.7 Uygulama imkanı var ise, mahpusların eğitimi

a. salıverilmelerinden sonra normal ve mesleki eğitimlerine devam edebilmeleri için ülkenin normal ve mesleki eğitim sistemiyle entegre edilmelidir ve

b. dışardaki eğitim kurumlarının gözetiminde olmalıdır.

Düşünce, din ve vicdan özgürlüğü

29.1 Mahpusların düşünce, din ve vicdan özgürlüklerine saygı duyulmalıdır.

29.2 Cezaevi rejimi mümkün olduğunca mahpusların dinlerinin gereklerini yerine getirmelerine ve inançlarını yaşamalarına, bu din ya da inançların resmi temsilcilerince verilen hizmetlerden yararlanmalarına ya da bu temsilcilerce düzenlenen toplantılara katılmalarına, din veya inançlarının temsilcileriyle özel görüşmeler yapmalarına ve din ya da inançlarıyla ilgili kitapları ya da basılı eserleri bulundurmalarına olanak verecek şekilde düzenlenmelidir.

29.3 Mahpuslar, bir din ya da inancın gereklerini yerine getirmeye, dini hizmetlere ya da toplantılara katılmaya, dini etkinliklerde yeralmaya ya da herhangi bir dinin ya da inancın temsilcileriyle görüşmeye zorlanamazlar.