İhale ile kiralamada kiralama şartlarına kira paraları için teminat mektubu verilmesi şartı konulduysa bu kiralama şartlarından sayılır. Ve bu hüküm bağlayıcıdır.
Arkadaşınızdan duyduğunuzun teminat mektubuna ve temenita senetlerine ve bunların nasıl kullanılacağına dair epeyce iç tihat var.
Mesela;
T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ
E. 2004/13404
K. 2004/11556
T. 29.11.2004
• MUARAZANIN HAKSIZLIĞININ TESPİTİ VE ÖNLENMESİ İSTEMİ ( Kira Sözleşmesine Aykırı Olarak Kira Bedelinin Artırıldığı ve Teminat Mektubunun Haksız Olarak Paraya Çevrildiğinden Bahisle )
• KİRA SÖZLEŞMESİ ( Davacı Kiracı Sözleşmeyi Feshetmeyerek İmzalamak Suretiyle Kendini Bağladığından Davalının Yeni Kira Bedelini Tespit Hakkının Bulunmadığını İleri Sürememesi )
• TACİRLER ARASI İŞYERİ KİRALAMA SÖZLEŞMESİ ( Davacı Kiracı Sözleşmeyi Feshetmeyerek İmzalamak Suretiyle Kendini Bağladığından Davalının Yeni Kira Bedelini Tespit Hakkının Bulunmadığını İleri Sürememesi )
• KİRA BEDELİNİN ÖDENMEMESİ ÜZERİNE TEMİNAT MEKTUBUNUN PARAYA ÇEVRİLMESİ ( Sözleşme ile Kararlaştırıldığından ve Taraflar Tacir Olduğundan İşlemin Hukuka Uygun Olması )
• KİRA BEDELİNİN ARTIRILMASI ( Sözleşme Sonunda Feshedilmediği Taktirde Aynı Bedelle Bir Yıl Uzamış Sayılma Kuralının Tacir Taraflar Arasındaki Sözleşme ile Değiştirildiğinden Bunlara Uygulanamaması )
• KİRA SÖZLEŞMESİNİN YENİLENMİŞ SAYILMASI ( Sözleşme Bitiminde Feshedilmeyen Kira Akdinin Aynı Bedelle Bir Yıl Uzamış Sayılması )
6570/m.11
ÖZET : Davacı kiracı, sözleşmeyi feshetmeyerek çekince ile de olsa imzalamak suretiyle kendini bağlamış olup, davalının yeni kira bedelini tespit hakkının bulunmadığını ileri sürmesi doğru olmadığı gibi, davalının da bu yetkisini kullanırken, hak etmediği ve tarifedeki esaslara aykırı düşen bir yararı sağlaması da hukuken korunamaz. Davalının tarifeye göre belirlenmesi gereken kira bedelinin makul olup olmadığı, kiralanan işyerlerinin bulundukları yer itibariyle, bedelinin piyasa rayicine uygun düşüp düşmediği, davalının sonuçta objektif iyiniyet kurallarında uygun olarak artırım yetkisini kullanıp kullanmadığı hususlarının üzerinde mahkemece durulması gerekmektedir.
DAVA : Taraflar arasında görülen davada Ankara Asliye 13. Hukuk Mahkemesi'nce verilen 18.11.2003 tarih ve 2003/405-2003/076 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Salih Çelik tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, müvekkili şirketin Atatürk Hava Limanı Dış Hatlar Terminali iken sonra İç Hatlar Terminali'ne dönüşen yerde, 1 nolu kitapevi satış dükkanını 2.027.000.000-TL 3 ve 4 nolu kuruyemiş ve şekerleme satış dükkanını ise 2.155.000.000-TL üzerinden 05.01.2002 tarihinden itibaren 1 yıl süreli olarak davalı işletmenin kiracısı iken, davalının 1 nolu yer için 2.826.797.000-lira 3 ve 4 nolu yer için 2.932.955.000-lira olarak kira bedelinin 2003 yılı için arttırdığını 16.12.2002 tarihli yazı ile bildirdiğini, müvekkilinin mevcut kira bedelinin dahi, işyerinin Dış Hatlar Terminalinde bulunduğu dönemin esas ve kriterlerini yansıtması nedeniyle fahiş olduğu dolayısıyla İç Hatlar Terminali olarak yapılan değişim nedeniyle kira bedelinin indirilmesi gerektiği hususlarını müvekkilinin 17.12.2002 tarihli cevabi ihtarname ile bildirdiğini, 2003 yılı için açık veya zımni irade ile veya mahkeme kararı ile belirlenmiş bir kira bedeli bulunmadığı halde, davalının ödenmeme üzerine 10.156.800.000-lira tutarındaki teminat mektubunu paraya çevirdiğini müvekkiline 28.04.2003 günü bildirdiğini, tekrar aynı miktarda teminatın 30 gün içinde tamamlanması halinde sözleşmenin 6/c maddesi uyarınca, sözleşmenin feshedilebileceğinin de müvekkiline bildirilmesi suretiyle davalının muaraza yarattığını, kira bedelinin indirilmesine ilişkin Bakırköy 2. Sulh Hukuk Mahkemesi'nce davalı aleyhine dava açtıklarını ileri sürerek, teminat mektubunu haksız olarak paraya çevrildiğinin tespitine, muarazanın haksızlığının tespiti ile ödenmesine, 10.156.800.000-TL mektup bedelinin temerrüt faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının terminal değişikliğini bile bile sözleşmeyi imzaladığını, diğer kiralara yapılan zam oranlarına göre kira bedelinin belirlendiğini, sözleşmenin 6/d maddesine dayanarak müvekkilinin artış yaptığını, 6/c maddesi uyarınca da teminatı paraya çevirdiğini ve teminatın tamamlanmasını istediğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, dosya kapsamına ve toplanan kanıtlara göre, sonradan iç hatlar terminaline dönüştürülen yerde kalan işyerleri ile ilgili sözleşmelere davacının önceden çekince koyduğu, 6570 sayılı yasa'nın 11 nci maddesi gereğince, sözleşmenin bir yıl aynı bedel ile 2003 yılı için uzamış olduğu ve davacının bu bedeli ödediği, bu durumda davalının tek taraflı işlemlerinin yasal olmadığı gerekçesiyle, davanın kabulü ile muarazanın önlenmesine, teminat mektup bedelinin iadesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Karar, davalı vekilince temyiz etmiştir.
Dava, tacirler arası kira sözleşmesine dayanmaktadır.
Uyuşmazlık, davalı kiralayanın, dava konusu işlemlerinde haklı olup olmadığı noktasında toplanmıştır.
Sözleşmenin 5/e bendinde, sözleşmenin bitiminden 30 gün önce feshi ihbarda bulunmak koşulu ile tarafların, sözleşmeyi feshedebileceği, aksi halde kendiliğinden yenilenmiş sayılabileceği, 6/a bendinde ise, sözleşmenin yenilenmesi ya da yenilenmiş sayılması halinde, kiralayanın d bendi uyarınca kira bedelini yeniden tespit hakkının bulunduğu; 6/c bendinde ise, kiralayanın, zamanında ödenmeyen kira bedeline ilişkin alacağını teminattan mahsup edebileceği, eksik kalan teminatı kiracı iki ihtara rağmen 30 gün içinde tamamlamaz ise, sözleşmeyi kiralayanın feshedebileceği, 6/d bendinde ise, kiracının, kiralayanın ücret tarifesindeki esaslarını ve kiralayanın buna göre belirleyeceği yeni dönem kira bedelini ödemeyi kabul ettiği yazılıdır.
Davalının yeni dönem kira bedelini tek taraflı belirlediği, davacının bu bedeli değil, önceki dönem kira bedelini ödemesi üzerine davalının sözleşmenin 6/c ve 6/d bentlerinde yazılı işlemlere başvurduğu hususları eksiksiz olup, öncelikle davalının yeni dönem kira bedelini tek taraflı olarak belirleyip belirleyemeyeceği çekişmenin esasını oluşturmaktadır.
Davacı kiracı, sözleşmeyi feshetmeyerek çekince ile de olsa imzalamak suretiyle kendini bağlamış olup, davalının yeni kira bedelini tespit hakkının bulunmadığını ileri sürmesi doğru değildir. Ne var ki, davalının bu yetkisini kullanırken, hak etmediği ve tarifedeki esaslara aykırı düşen bir yararı sağlaması da hukuken korunamaz. Davalının tarifeye göre belirlenmesi gereken kira bedelinin makul olup olmadığı, kiralanan işyerlerinin bulundukları yer itibariyle, bedelinin piyasa rayicine uygun düşüp düşmediği, davalının sonuçta objektif iyiniyet kurallarında uygun olarak artırım yetkisini kullanıp kullanmadığı hususu üzerinde durulmalıdır. Mahkeme ise, davacının tacir olduğunu, basiretli davranması gerektiğini ve sözleşmenin yenilenmesi koşullarını tarafların kararlaştırdıklarını gözden kaçırarak, somut olayda uygulama yeri bulunmayan 6570 sayılı Kanunu'nun, kiracı lehine kendiliğinden yenilemeye ilişkin 11 nci madde hükmüne göre uyuşmazlığı ele almış olup, sözleşmenin aynı bedel ile yenilendiği, buna bağlı olarak, davalının dava konusu işlemlerinin yasal olmadığı sonucuna varılarak, davayı kabul etmiş, davacının başka mahkemeye açtığını bildirdiği kira bedeli indirim davası üzerinde bir tartışma ve gerekçe de ortaya koymamıştır.
O halde mahkemece, yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde davanın ele alınması, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye ve yanlış hukuki nitelemeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamıştır.
SONUÇ : Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 29.11.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
yarx