Son derece makul ve aklı başında bir arkadaşınızla futbol maçına gittiğinizde, dışarıda tarafsız gibi görünen ve davranan ama aslında sahadaki takımlardan birini içten içe tutan o makul insanın "maç" sırasında "kurt adam" olabildiğini gözlemliyorsunuz. Sizde de kurt adam olma arzusunun kabardığını hissediyorsunuz. Stadyumdaki onbinler insanı galeyana getiriyor. Bu galeyandan, hakemler dahil, hepimiz etkileniyoruz.

Sosyal olayların tümünde bu durumu gözlemlemek şaşırtıcı değil.

İnsan psikolojisi denilen bir kavram, bir olgu var ve insan psikolojisinin hepimizi içine, etkisine alan bir gerçeklik olduğuna şüphe yok.

Toplulukları ilgilendiren bütün olaylarda bu durum geçerlidir. Birden bire kurt adam oluverdiğimizi görürüz.

İçimizde biriktirdiğimiz ne varsa, tıpkı stadyumdaki seyirci gibi, olayın gürültüsü içinde ortaya koyuveririz. Bu gürültüde "ne olsa gider" psikolojisidir bu...

Türkiye, kendini psikolojik yönden iyi tanımamış, iyi tahlil edememiş insanlarla doludur. Üstelik bu insanlar, kendini dahi tanımamış iken, diğerlerinin psikolojisi üstünde ahkam kesmeye de pek heveslidirler.

Kendi psikolojilerini "standart" psikoloji zannederek (Herkesi nasıl bilirsin? Kendim gibi...söyleminde olduğu gibi) kendileri dışında "diğerlerini" yargılamaya başlarlar.

Yüzleşemediğimiz bir sorun vardır belki de? Bu sorunun adını tam koymak gerekmektedir. İçimizde sakladığımız "sorun"un özüne dokunmadan etrafında yarattığımız tamtamlar sonuca etkili olmamaktadır.

Taraflar birbiriyle tartışıyor görünseler de, aslında kendi inandıklarının "mutlak gerçek" olduğunu sanmaktadırlar.

Halbuki, mutlak gerçeği dünya üzerinde kimse bulamamıştır. Tarih, mutlak gerçeği arayanlarla ve bulduğunu zannedenlerle doludur.

O halde, "mutlak gerçek" kendi tekelimizde imiş ve sadece bize mahsusmuş gibi düşünmeyi bırakıp, karşımızdakileri de kendi gerçeklikleri ile kabullenmemiz gereklidir, demokratik ve laik bir toplum olabilmemiz için...

Aydın olmak istiyorsak, önce birey olmayı başarmamız, sonra fikir namusuna sahip olmamız ve toplumsal olaylarda oluşan sele, heyelana, akıntıya kendimizi bırakıvermememiz gerekmektedir. Stadyumda, onca gürültünün arasında, kurt adam oluveren makul ve aklı başında bireylerin düştüğü duruma düşmemek için...