ALTINCI BÖLÜM
Kısa Süreli Hapis Cezası Yerine Seçenek Yaptırımlar ile Denetim Süresi
İçindeki Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesi

Belirli yerlere gitmekten veya belirli etkinlikleri yapmaktan yasaklanma yaptırımı ile belli yerlere devam etmek
Madde 32 — Belirli yerlere gitmekten veya belirli etkinlikleri yapmaktan yasaklanma yaptırımı hükümlünün, 5237 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi gereğince mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle belirli yerlere gitmekten veya belirli etkinlikleri yapmaktan yasaklanması suretiyle yerine getirilir.
Belli yerlere gitmekten yasaklanma, belli yerlere devam etmek yükümlülüğü 5271 sayılı Kanunun 231 inci maddesinin sekizinci fıkrasının (c) bendi gereğince denetimli serbestlik tedbiri olarak bir yıldan fazla olmamak üzere mahkemenin belirleyeceği süre ile belli yerlere gitmekten yasaklanmak veya belirli yerlere devam etmek suretiyle yerine getirilir.
Belirli yerler ve etkinlikler; hükümlünün suç işlemesinde, suça yönelmesinde ya da zararlı alışkanlıklar edinmesinde veya bağımlılık yapan maddeler kullanmasında; çevresel, psikolojik, sosyal veya ekonomik etkisi bulunan ya da hükümlünün yeniden suç işlemesine yol açan etkenleri tetikleyecek yerler veya etkinliklerdir.
Mahkemece ilam, Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. Cumhuriyet başsavcılığınca ilam denetimli serbestlik genel defterine kaydedildikten sonra şube müdürlüğü veya büroya gönderilir. Şube müdürlüğü veya büro tarafından yetişkinler için verilen kararlar denetimli serbestlik defteri, çocuklar için verilen kararlar çocukların denetimine ilişkin deftere kaydedildikten sonra hükümlüye, çocuk hükümlünün yasal temsilcisine denetleme planının hazırlanması için on gün içinde şube müdürlüğü veya büroya gelmesi hususunda bildirim yapılır.
Hükümlünün, haklı, geçerli ve gerektiğinde belgelendirilebilen mazereti olmaksızın; 5237 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi gereğince on gün içinde şube müdürlüğü veya büroya başvurmaması ve otuz gün içinde seçenek yaptırımın infazına başlanmaması, 5271 sayılı Kanunun 231 inci maddesinin sekizinci fıkrasının (c) bendi gereğince on gün içinde infazına başlanmaması hâlinde şube müdürlüğü veya büroca ilgili defterdeki kayıt kapatılarak evrak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
Hükümlünün süresinde başvurması halinde denetim görevlisi veya memuru tarafından denetleme planı hazırlanır. Denetleme planı denetim görevlisinin onayı ile uygulamaya koyulur. Denetleme planında; 5237 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi gereğince hükümlünün gitmemesi gereken yerler veya yapmaması gereken etkinlikler, 5271 sayılı Kanunun 231 inci maddesinin sekizinci fıkrasının (c) bendi gereğince gitmemesi gereken yerler veya devam etmesi gereken yerler belirtilir.
Şube müdürlüğü veya büroca hazırlanan denetleme planı; hükümlüye, çocuk hükümlünün yasal temsilcisine, ilgili kurum ve kuruluşlar ile kolluğa bildirilir.
Yaptırım veya yükümlülüğün başlama tarihi, şube müdürlüğü veya büroca kararın hükümlüye bildirildiği tarihtir.
Hükümlünün denetleme planına uyup uymadığı şube müdürlüğü veya büroca her zaman denetlenir. Ancak ulaşım güçlüğü veya güvenlik gibi nedenlerin bulunması hâlinde denetleme planına uyup uymadığı ilgili kurum ve kuruluşlar ile kolluk tarafından takip edilir.
Denetim süresi içinde suç işlenmesi halinde şube müdürlüğü veya büroca ilgili defterdeki kayıt kapatılarak evrak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
Denetleme planına uyulmadığının kolluk, ilgili kurum veya kuruluş tarafından bildirilmesi ya da şube müdürlüğü veya büro tarafından tespit edilmesi hâlinde hükümlü denetleme planına uyması yönünde şube müdürlüğü veya büroca yazılı olarak bir kez uyarılır. Uyarıya rağmen denetleme planına uyulmaması halinde durum, mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına bildirilerek kolluk ve ilgili kurum ve kuruluştan evrak istenir ve kayıt kapatılır.
Yaptırım veya yükümlülük sona erdiğinde durum, kolluk ve ilgili kurum ve kuruluşa iletilerek evrakın iadesi istenir, kayıt kapatılır ve evrak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
Ehliyet ve ruhsat belgelerinin geri alınması ve belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanma seçenek yaptırımının yerine getirilmesi
Madde 33 — Ehliyet ve ruhsat belgelerinin geri alınması ve belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanma yaptırımı, 5237 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi gereğince sağladığı hak ve yetkiler kötüye kullanılmak suretiyle veya gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranılarak suç işlenmiş olması durumunda; mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, ilgili ehliyet ve ruhsat belgelerinin geri alınması, belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanması suretiyle yerine getirilir.
Bu maddenin uygulanmasında hükümlü tarafından kullanılmakta olan ehliyet ve ruhsat veya yürütülmekte olan meslek ve sanat; sağladığı hak ve yetkiler kötüye kullanılmak suretiyle veya gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranılarak suç işlenmesine neden olan ehliyet ve ruhsat ile meslek ve sanattır.*
Mahkemece ilam, Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. Cumhuriyet başsavcılığınca ilam denetimli serbestlik genel defterine kaydedildikten sonra şube müdürlüğü veya büroya gönderilir. Şube müdürlüğü veya büroca ilam denetimli serbestlik defterine kaydedildikten sonra hükümlüye denetleme planının hazırlanması için on gün içinde şube müdürlüğü veya büroya başvurması hususunda bildirim yapılır. Ayrıca ilamın bir örneği Türkiye İş Kurumu ile ilgili kurum ve kuruluşlara gönderilir.
Yaptırımın başlama tarihi, şube müdürlüğü veya büroca kararın hükümlüye bildirildiği tarihtir.
Hükümlünün, haklı, geçerli ve gerektiğinde belgelendirilebilen mazereti olmaksızın; on gün içinde şube müdürlüğü veya büroya başvurmaması ve otuz gün içinde seçenek yaptırımın infazına başlanmaması hâlinde şube müdürlüğü veya büroca ilgili defterdeki kayıt kapatılarak evrak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
Makbuz karşılığında teslim alınan ehliyet ve ruhsat belgeleri ilgilinin dosyasında saklanır.
Hükümlünün süresinde başvurması halinde denetim görevlisi veya memuru tarafından denetleme planı hazırlanır. Denetim memuru tarafından hazırlanan denetleme planı denetim görevlisinin onayı ile uygulamaya koyulur. Denetleme planında; meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanma yaptırımının başlangıç ve bitiş tarihleri belirtilir.
Şube müdürlüğü veya büroca hazırlanan denetleme planı; hükümlüye, ilgili meslek kuruluşuna, mahalli idareye ve kolluğa bildirilir.
Hükümlünün denetleme planına uyup uymadığı şube müdürlüğü veya büroca her zaman denetlenir. Ancak ulaşım güçlüğü veya güvenlik gibi nedenlerin bulunması hâlinde denetleme planına ilgili meslek kuruluşu ile kolluk tarafından takip edilir.
Denetim süresi içinde suç işlenmesi halinde şube müdürlüğü veya büroca ilgili defterdeki kayıt kapatılarak evrak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
Denetleme planına uyulmadığının kolluk, mahalli idare veya ilgili meslek kuruluşu tarafından bildirilmesi ya da şube müdürlüğü veya büro tarafından tespit edilmesi hâlinde hükümlü denetleme planına uyması yönünde şube müdürlüğü veya büroca yazılı olarak bir kez uyarılır. Uyarıya rağmen denetleme planına uyulmaması halinde durum mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına bildirilerek kolluk, mahalli idare ile ilgili meslek kuruluşundan evrak istenir ve kayıt kapatılır.
Yaptırım sona erdiğinde durum kolluk, mahalli idare ile ilgili meslek kuruluşuna iletilerek evrakın iadesi istenir, kayıt kapatılır ve evrak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.

YEDİNCİ BÖLÜM
Çalıştırma Yaptırımı ve Yükümlülüğünün İnfazı

Kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımının infazı
Madde 34 - Kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımı hükümlünün;
a) 5237 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi gereğince mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle ve gönüllü olması koşuluyla ücretsiz olarak kamu kurumunun veya kamu yararına hizmet veren bir özel kuruluşun belirli hizmetlerinde çalıştırılması,
b) 5275 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince iki yıl veya daha az süre ile hapis cezasına mahkûm olanlardan hükümlülük süresinin yarısını iyi hâlle geçirenlerin, istekleri bulunmak koşuluyla kendilerinin veya yasal temsilcilerinin veya Cumhuriyet başsavcılığının istemi üzerine, mahkûmiyet sürelerinin geriye kalan yarısını ücretsiz olarak kamuya yararlı bir işte çalıştırılması
suretiyle yerine getirilir.
Mahkemece ilam Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. Cumhuriyet başsavcılığınca ilam denetimli serbestlik genel defterine kaydedildikten sonra şube müdürlüğü veya büroya gönderilir.
Şube müdürlüğü veya büroca ilâm denetimli serbestlik defterine kaydedildikten sonra hükümlüye denetleme planının hazırlanması için on gün içinde şube müdürlüğü veya büroya başvurması hususunda bildirim yapılır.
Yaptırımın başlama tarihi, hükümlünün çalışmaya başladığı tarihtir.
Hükümlünün haklı, geçerli ve gerektiğinde belgelendirilebilen mazereti olmaksızın; 5237 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi gereğince on gün içinde şube müdürlüğü veya büroya başvurmaması ve otuz gün içinde seçenek yaptırımın infazına başlanmaması, 5275 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince on gün içinde şube müdürlüğü veya büroya başvurmaması hâlinde şube müdürlüğü veya büroca ilgili defterdeki kayıt kapatılarak evrak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
Hükümlünün süresinde başvurması hâlinde denetim görevlisi veya memuru tarafından tanıma formu doldurulur. Eşleştirme protokolü dikkate alınarak denetleme planı hazırlanır.
Denetim memuru tarafından hazırlanan denetleme planı denetim görevlisinin onayı ile uygulamaya koyulur. Denetleme planında; hükümlünün hangi kurum veya kuruluşta, hangi gün ve saatlerde çalışacağı ve yaptırımın başlayış ve bitiş tarihleri belirtilir.*
Hükümlünün çalışmaya başlama tarihi, bildirimin tebliğ edildiği tarihten itibaren otuz günü geçemez.
Şube müdürlüğü veya büroca hazırlanan denetleme planı; hükümlüye, çocuk hükümlünün yasal temsilcisine, ilgili kurum veya kuruluşlar ile kolluğa bildirilir.
Hükümlünün denetleme planına uyup uymadığı şube müdürlüğü veya büroca her zaman denetlenir. Ancak ulaşım güçlüğü veya güvenlik gibi nedenlerin bulunması hâlinde denetleme planına uyup uymadığı ilgili kurum veya kuruluşlar ile kolluk tarafından takip edilir.
Denetim süresi içinde suç işlenmesi halinde şube müdürlüğü veya büroca ilgili defterdeki kayıt kapatılarak evrak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
Denetleme planına uyulmadığının kolluk, ilgili kurum veya kuruluş tarafından bildirilmesi ya da şube müdürlüğü veya büro tarafından tespit edilmesi hâlinde hükümlü denetleme planına uyması yönünde şube müdürlüğü veya büroca uyarılır. Uyarıya rağmen denetleme planına uyulmaması halinde durum, mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına bildirilerek kolluk ve ilgili kurum ve kuruluştan evrak istenir ve kayıt kapatılır.
Yaptırım sona erdiğinde durum, kolluk ve ilgili kurum ve kuruluşa iletilerek evrakın iadesi istenir, kayıt kapatılır ve evrak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
Onbeş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak hakkında böyle bir karar verilmişse, ondört yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişimlerine; eğitimini sürdürenler ise okullarına devamına engel olmayan, hafif işlerde çalıştırılabilir. Bu konuda 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 71, 85 ve 87 nci madde hükümleri ile Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin hükümleri uygulanır.
Kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımına karar verilen hükümlülere çalıştıkları sürece haklarında 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun ilgili hükümleri uygulanmaz.
Ücretli çalıştırma yükümlülüğünün infazı
Madde 35 – Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, hapis cezasının ertelenmesi ve koşullu salıverilme halinde ücretli çalıştırma yükümlülüğü hükümlünün;
a) 5271 sayılı Kanunun 231 inci maddesinin sekizinci fıkrasının (b) bendi gereğince bir meslek veya sanat sahibi sanık veya hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılması,
b) 5275 sayılı Kanunun 107 nci maddesinin yedinci fıkrası gereğince infaz kurumunda öğrendiği meslek veya sanatı icra etmek üzere, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığı çalıştırılması
c) 5237 sayılı Kanunun 51 inci maddesinin dördüncü fıkrasının (b) bendi gereğince bir meslek veya sanat sahibi sanık veya hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılması,
suretiyle yerine getirilir.
Mahkemece ilam Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. Cumhuriyet başsavcılığınca ilam denetimli serbestlik genel defterine kaydedildikten sonra şube müdürlüğü veya büroya gönderilir.
Şube müdürlüğü veya büroca ilâm denetimli serbestlik defterine kaydedildikten sonra sanık veya hükümlüye denetleme planı veya denetim planının hazırlanması için on gün içinde şube müdürlüğü veya büroya başvurması hususunda bildirim yapılır.
Yükümlülüğün başlama tarihi, sanık veya hükümlünün çalışmaya başladığı tarihtir.
Sanık veya hükümlünün, haklı, geçerli ve gerektiğinde belgelendirilebilen mazereti olmaksızın; on gün içinde şube müdürlüğü veya büroya başvurmaması hâlinde şube müdürlüğü veya büroca ilgili defterdeki kayıt kapatılarak evrak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
Sanık veya hükümlünün süresinde başvurması hâlinde denetim görevlisi veya memuru tarafından tanıma formu doldurulur. Eşleştirme protokolü dikkate alınarak denetleme planı veya denetim planı hazırlanır.
(a) bendindeki yükümlülüğün infazı için sanık hakkında denetim görevlisi veya memuru tarafından denetleme planı hazırlanır. (b) ve (c) bentlerindeki yükümlülükle birlikte rehber görevlendirilmesine karar verilmemesi halinde denetim görevlisi veya memuru tarafından denetleme planı; rehber görevlendirilmesine karar verilmesi halinde Yönetmeliğin 52 nci maddesine göre tayin edilen rehber tarafından denetim planı hazırlanır. Denetleme planı denetim görevlisinin onayı ile uygulamaya koyulur. Denetleme planında; hükümlünün hangi kurum veya kuruluşta hangi gün ve saatlerde çalışacağı ve yükümlülüğün başlayış ve bitiş tarihleri belirtilir. Denetim planında ise bunlara ek olarak; hükümlünün hangi aralıklarla şube müdürlüğü veya büroyu ziyaret edeceği, denetimli serbestlik görevlilerinin hangi aralıklarla hükümlünün aile ve sosyal çevresi ile görüşeceği gibi bilgiler yer alır ve rehber zararlı alışkanlıklar edinebileceği çevrelerden uzak kalması ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin hususunda hükümlüye öğütte bulunur ve yol gösterir; yanında çalıştığı kişilerle görüşerek istişarelerde bulunur; hükümlünün davranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişmeyi takip ederek üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek hâkime gönderilmek üzere şube müdürlüğüne veya büroya verir. Hükümlünün rehberlik çalışmaları sürecinde şube müdürlüğü veya büronun çağrılarına uymaması mahkeme kararının ihlalidir.
Şube müdürlüğü veya büroca hazırlanan denetleme planı; sanık veya hükümlüye, çocuk sanık veya hükümlünün yasal temsilcisine, ilgili kurum veya kuruluşlar ile kolluğa bildirilir. Denetim planının ise tamamı hükümlüye veya çocuk hükümlünün yasal temsilcisine, yükümlülük bölümü ilgili kurum veya kuruluşlar ile kolluğa bildirilir.**
Sanık veya hükümlünün denetleme planına veya denetim planının yükümlülük bölümüne uyup uymadığı şube müdürlüğü veya büroca her zaman denetlenir. Ancak ulaşım güçlüğü veya güvenlik gibi nedenlerin bulunması hâlinde denetleme planına veya denetim planının yükümlülük bölümüne uyup uymadığı ilgili kurum veya kuruluşlar ile kolluk tarafından takip edilir.
Denetim süresi içinde suç işlenmesi ve/ veya sanık hakkındaki hükmün açıklanması halinde şube müdürlüğü veya büroca ilgili defterdeki kayıt kapatılarak evrak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
(a) bendindeki durumda denetleme planına uyulmadığının kolluk, ilgili kurum veya kuruluş tarafından bildirilmesi ya da şube müdürlüğü veya büro tarafından tespit edilmesi hâlinde sanık şube müdürlüğü veya büroca uyarılır. Sanığın uyarıya rağmen yükümlülüklerini yerine getirmemekte ısrar etmesi durumunda; kayıt kapatılarak evrak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
(b) ve (c) bentlerindeki durumda denetleme veya denetim planına uyulmadığının kolluk, ilgili kurum veya kuruluş tarafından bildirilmesi ya da şube müdürlüğü veya büro tarafından tespit edilmesi hâlinde durum tutanak altına alınır ve hükümlünün hakim tarafından uyarılması için Cumhuriyet başsavcılığına iletilir. Bu durumda kayıt kapatılmayarak mahkeme kararı beklenir.
Yaptırım sona erdiğinde durum, kolluk ve ilgili kurum ve kuruluşa iletilerek evrakın iadesi istenir, kayıt kapatılır ve evrak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
Çalışma süresinin hesabında sanık veya hükümlünün çalıştığı kurumun bu konuda tabi olduğu mevzuat esas alınır.
Onbeş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak hakkında böyle bir karar verilmişse, ondört yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişimlerine; eğitimini sürdürenler ise okullarına devamına engel olmayan, hafif işlerde çalıştırılabilir. Bu konuda 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 71, 85 ve 87 nci madde hükümleri ile Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin hükümleri uygulanır.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, hapis cezasının ertelenmesi ve koşullu salıverilme halinde ücretli çalıştırma yükümlülüğüne karar verilen sanık veya hükümlülere çalıştıkları sürece haklarında 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.
Kurumlar listesinin oluşturulması
Madde 36- Çalışma yaptırım veya yükümlülüğünün infaz edilebileceği kurumlara ilişkin ayrıntılı bilgilerin yer aldığı, ayrıca hizmetler listesinin hazırlanmasına esas teşkil eden listedir.
Şube müdürlüğü veya büro tarafından kurumlar listesini oluşturmak üzere yeterli sayıda görevlendirilen denetim görevlisi veya memuru her yılın Aralık ayının ikinci haftasına kadar kurumlar listesini, dördüncü haftasına kadar hizmetler listesini oluşturur.
Kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımına dair kurumlar listesinde işyerinin adı ve faaliyet alanı; işyerindeki personel sayısı ve karar almaya yetkili kişinin adı; gözetmenin adı, pozisyonu ve iletişim bilgileri; yapılacak işin türü, sürekli olup olmadığı; işin yapılacağı saatler ile kaç günde ve günde kaç saat yapılacağı; cinsiyet ve çocuk/ yetişkin ayrımı da dikkate alınarak çalıştırılabilecek hükümlü sayısı ile dolu ve boş pozisyonlar gibi hususlara ilişkin bilgiler yer alır.
Ücretli çalışma yükümlülüğüne dair kurumlar listesinde yukarıda sayılanlara ek olarak işin karşılığında alınacak ücret ile sigortaya ilişkin bilgilere de yer verilir.
Kurumlar listesi, ilgisine göre ücretli çalışma yükümlülüğüne dair kurumlar listesi kartonu veya ücretsiz çalışma yaptırımına dair kurumlar listesi kartonunda saklanır.
Kurumlar listesinde yer alacak yer alacak kurumların seçiminde göz önünde bulundurulacak hususlar Genel Müdürlükçe belirlenir.
Kurumlar listesi mahkemeye sunulmaz.
Hizmetler listesinin oluşturulması
Madde 37- Hizmetler listesi; şube müdürlüğü veya büroca hazırlanan, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu yararına hizmet üreten kurumların, sanık veya hükümlüleri hangi işlerde ne kadar süreyle çalıştırabileceklerine dair bilgilerin bulunduğu, ücretsiz çalışma yaptırımına dair kurumlar listesindeki bilgiler doğrultusunda hazırlanan listedir. Hizmetler listesinde yapılacak işin türü ve işin sürekli veya dönemlik olduğu gibi bilgiler yer alır.
Hizmetler listesi; kamuya yararlı işte çalışma yaptırımına dair kurumlar listesindeki işin türü ve sürekli olup olmadığına ilişkin bilgilerden yola çıkılarak hazırlanır. Hizmetler listesinde yaptırımın infaz edileceği kurumun adı belirtilmez.
Hizmetler listesi şube müdürlüğü veya büronun yargı çevresinde bulunan ceza mahkemelerine her yılın Ocak ayı sonuna kadar sunulmak üzere Cumhuriyet başsavcılığına sunulur.
Hizmetler listesi gerekli görülmesi halinde şube müdürlüğü veya büroca güncellenir ve güncellenen liste şube müdürlüğü veya büronun yargı çevresinde bulunan ceza mahkemelerine sunulmak üzere derhal Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
Hizmetler listesi, ücretsiz çalışma yaptırımına dair kurumlar listesi kartonunda saklanır.
İş birliği protokolü
Madde 38- Genel Müdürlükçe belirlenen hususları taşıyan iş yerleri ile şube müdürlüğü veya büro arasında iş birliği protokolü imzalanır. İş birliği protokolünü şube müdürlüğü adına şube müdürü, büro adına büro şefi, iş yeri adına kurumun yetkili amiri imzalar. Kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımına dair iş birliği protokolünde kurumun adı, hizmetlerin adı, çalışma saatlerinin şube müdürlüğü ve kurumun ortak kararı ile belirleneceği, takip çizelgesinin iş yerindeki gözetmen tarafından doldurulacağı, protokolün yürürlükte olacağı tarih aralığı, hangi dönemlerde gözden geçirileceği, protokolün feshini gerektiren haller, cinsiyet ve çocuk/ yetişkin ayrımı da dikkate alınarak çalıştırılabilecek sanık veya hükümlü sayısı, iş yerinin sanık veya hükümlüye iş güvenliği ve sağlığı ile işin yapılması için gerekli olan araç ve gereçleri sağlayacağı, işveren ve diğer çalışanlar tarafından sanık veya hükümlünün insan haklarına ve kişilik haklarına saygı gösterileceği gibi bilgiler yer alır.
Ücretli çalışma yükümlülüğüne dair iş birliği protokolünde yukarıdaki bilgilere ek olarak hükümlülere ücret ödeneceği, üçüncü şahıs ve kaza sigortasının iş veren tarafından yaptırılacağı gibi bilgiler yer alır.
İşbirliği protokolü, ilgisine göre ücretli çalışma yükümlülüğüne dair kurumlar listesi kartonu veya ücretsiz çalışma yaptırımına dair kurumlar listesi kartonunda saklanır.
Eşleştirme protokolü
Madde 39- Eşleştirme protokolünü şube müdürlüğü ve büro adına denetim görevlisi veya memuru, iş yeri adına kurumun yetkili amiri ve sanık veya hükümlü imzalar; şube müdürlüğü adına şube müdürü, büro adına büro şefi onaylar. Kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımına dair eşleştirme protokolünde; şube müdürlüğü veya büronun hak ve sorumlulukları, eşleştirmenin yapıldığı kurumun hak ve sorumlulukları, sanık veya hükümlünün hak ve sorumlulukları, sanık veya hükümlünün çalıştırılacağı işin türü, mahiyeti ve süresi, sanık veya hükümlünün uyması gereken güvenlik tedbirleri, iş güvenliği ve sağlığı için gerekli önlemlerin iş veren tarafından alınacağı, sanık veya hükümlünün yükümlülüklerine aykırı davranması durumunda yapılacak işlemler, mesai saatleri içerisinde sanık veya hükümlüye yemek ve dinlenme ihtiyaçları için zaman verilip verilmeyeceği, sanık veya hükümlünün iş yerinde kime karşı sorumlu olduğu gibi bilgiler yer alır.
Ücretli çalışma yükümlülüğüne dair iş birliği protokolünde yukarıdaki bilgilere ek olarak sanık veya hükümlülere ücret ödeneceği, ücretin miktarı ve ne zaman ödeneceği, üçüncü şahıs ve kaza sigortasının iş veren tarafından yaptırılacağı gibi bilgiler yer alır.
Eşleştirme protokolü, sanık veya hükümlünün dosyasında saklanır.
Takip ve denetim
Madde 40- Takip çizelgesi, sanık veya hükümlünün çalıştığı gün ve saatlerin denetlenebilmesi amacıyla gözetmen tarafından kayıt altına alınan çizelgedir. Takip çizelgesi A; haftada bir kez sanık veya hükümlüye, denetim esnasında denetim görevlisine bir örneği verilen ve sanık veya hükümlünün işe geldiği tarih, geliş ve ayrılış saati, bir günde çalışmak zorunda olduğu saat sayısı, fiilen çalıştığı saat sayısı, yaptırım süresince toplam çalışacağı saat sayısı, kalan saat sayısı, hükümlünün ve gözetmenin imzasının bulunduğu çizelgedir. Takip çizelgesi B’de sanık veya hükümlünün işe geldiği tarih, geliş ve ayrılış saati, bir günde çalışmak zorunda olduğu saat sayısı, fiilen çalıştığı saat sayısı, yaptırım süresince toplam çalışacağı saat sayısı, kalan saat sayısı, sanık veya hükümlünün ve gözetmenin imzası, denetim görevlisinin denetime gittiği tarih, kimlik bilgileri, unvanı, iş yeri ve sanık veya hükümlüye dair değerlendirmesi ile imzası ayrıca gözetmenin sanık veya hükümlüyü işe devamı, iş yeri ve arkadaşlarıyla uyumu beceri düzeyi, motivasyonu gibi konulardaki değerlendirmesine ilişkin bölümler bulunur. Takip çizelgesi B’nin bir örneği denetim esnasında denetim görevlisine verilir. Ayrıca gerekli görüldüğü her an şube müdürlüğü veya büroca istenebilir.
Denetim görevlisi sanık veya hükümlünün çalışacağı toplam süreyi haftalık çizelgeler biçiminde düzenler ve infazın başladığı gün çalışılacak her hafta için takip çizelgesi A ve B’yi iki nüsha olarak gözetmene teslim eder. Gözetmen takip çizelgesi A ve B’yi düzenli ve doğru olarak doldurur ve her gün sanık veya hükümlüye imzalattırır.
Gözetmen sanık veya hükümlünün işe gelmesi gerektiği halde gelmediği saatleri derhal denetim görevlisine bildirir.
Gözetmen yaptırımın ihlal edilmesi veya sona ermesi halinde takip çizelgesi A ve B’yi denetim görevlisine teslim eder. Teslim alınan takip çizelgeleri sanık veya hükümlünün dosyasında saklanır.
Çalışma yaptırımı infazında sürenin hesaplanması
Madde 41- Sanık veya hükümlünün günde dört saat çalışması bir günlük cezanın infazına tekabül eder. Mahkeme kararında yer alan çalışma süresi dört saat ile çarpılarak sanık veya hükümlünün toplam çalışma süresi hesaplanır. Sanık veya hükümlü günde en az iki, en çok sekiz; haftada en az on, en çok kırk saat çalıştırılır. Toplam infaz süresi, mahkeme kararındaki sürenin bir buçuk katını geçemez.
Sanık veya hükümlünün çalışacağı gün ve saatler belirlenirken; eğitimine devam edenlerin ders saatlerine, bakmakla yükümlü olduğu kişiler varsa onların bakım saatlerine, geçimini sağlayan bir işte çalışanların çalışma saatleri gibi zorunlu durumlar göz önünde bulundurularak belirlenir.
Haklı ve geçerli mazeretleri bulunması nedeniyle mesai saatleri içinde çalışamayacak sanık veya hükümlüler, hafta sonları veya mesai saatleri dışında çalıştırılabilir.
Çalışma yaptırımı veya yükümlülüğünün infazında hükümlünün izin ve devamsızlığı
Madde 42- Denetim planında belirlenen amaçlara ulaşılıp ulaşılmadığının ölçülebilmesi ve bunun sonucunda yeni adımlar atılması için, denetim görevlisince belirlenen zamanda hükümlünün şube müdürlüğüne veya büroya gelmesi için iş yerince hükümlüye izin verilir. Hükümlünün şube veya büroda bulunduğu saatler infazından sayılır.
Ücretli çalışma tedbiri veya ücretsiz çalışma yaptırımına ilişkin mahkeme kararı infaz edilirken, herhangi bir hastalıktan ötürü işe gelinmemesi halinde, sanık veya hükümlü durumu derhal kurumdaki amire ya da gözetmene; ayrıca denetim görevlisine bildirir ve doktor raporu ibraz eder. Bu rapor, aile hekimi ve özel hastane tarafından verilemez. Raporlu olunan süre infazdan sayılmaz.
Sanık veya hükümlü yangın, deprem, sel, kaza, birinci derece yakınının ölümü ve benzeri gibi zorunlu hallerde şube müdürlüğü veya büroya derhal bilgi verir. Bu durum şube müdürlüğü tarafından tutanakla tespit edilir. Tutanak ve sanık veya hükümlünün çalışamadığı sürede izinli sayılma talebi Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. Cumhuriyet başsavcısı veya görevlendirdiği Cumhuriyet savcısı tarafından bu konuda bir karar verilir.
Sanık veya hükümlünün haklı, geçerli ve gerektiğinde belgelendirilebilen bir mazeretinin bulunması halinde izin talebini devamsızlık yapmadan önce şube müdürlüğü veya büroya yazılı olarak verir. Talep şube müdürlüğü veya büro tarafından Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. Cumhuriyet başsavcısı veya görevlendirdiği Cumhuriyet savcısı tarafından bu konuda bir karar verilir.
Çalışma esnasında sanık veya hükümlünün haklı, geçerli ve gerektiğinde belgelendirilebilen bir mazereti nedeni ile çalışmaya devam edememesi halinde geçen bu süre infaza eklenir.
İnfaz yerinin değiştirilmesi
Madde 43- Eşleştirme protokolünün şube müdürlüğü, büro veya iş yeri tarafından feshi talep edilirse, talep eden taraf gerekçesini karşı tarafa bildirmekle yükümlüdür. Denetim görevlisi veya memuru taraflarla görüşerek öncelikle uzlaşma yolunu dener. Uzlaşmanın mümkün olmaması halinde şube müdürlüğü, büro veya iş yeri tarafından tek taraflı fesih gerçekleşir.
Eşleştirme protokolünün sanık veya hükümlü tarafından feshedilmesi talep edildiğinde, denetim görevlisi veya memuru iş yeri ve sanık veya hükümlü ile görüşerek uzlaşma yolunu dener. Uzlaşmanın mümkün olmaması halinde şube müdürü ve hükümlüden sorumlu denetim görevlisi veya memuru, sanık veya hükümlünün talebini değerlendirerek eşleştirme protokolünün feshedilip edilmeyeceğine karar verir. Feshedilmesi halinde kalan süre yeni eşleştirme protokolü ile yerleştirilecek iş yerinde tamamlanır.