Ben ağustos ayında Alanya’dayken Türk Kamuoyunu ve basını uğraştıran iki konu vardı; Zina ve kredi kartı konuları.

Her iki konuda’da kimin ne çaldığı belli olmayan çok sesli bir orkestra havası esiyordu. Zina Orkestrası’nın taa Avrupadan duyulan ezgilerinin nasıl kesildiğini hepimiz yaşadık ve gördük.

Benim görüşüme göre, simitçiye ve ayakkabı boyacısına kredi kartı vermemeyi öneren politikacısı, işimize karışmayın biz vatandaşı nasıl soyacağımızı biliriz diyen bankacısı, devlet vatandaşın bankalar tarafından kazıklanmasına ses çıkarmasın diyen neoliberal köşe yazarı ve ay sonunu kredi kartı kredisi ile getirmeyi istiyen tüketicisi ile eşi bulunmayan “Kredi Kartı Orkestrası” sesini daha yeteri kadar duyurmadı.

Son on onbeş senede Avrupa ülkelerinde tüketici haklarını koruma konusunda böyük bir gelişim kaydedildi. Bu gelişimin öncülüğünü, özellikle Almanya’da Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi üstlendi. Anayasa Mahkemesinin görüşüne göre Almanya’da, kanunlara aykırı olmadığı sürece, herkes istediği herkesle istediği istediği konuda anlaşma yapabilir. Kişinin şahsi otonomisine sınır konulamaz. Ama günümüzdeki çoğu anlaşmada, özellikle tüketiciler yönünden, şahsi otonomiden söz edilemez, çünki bankalar yapıları gereği tüketiciden güçlü durumdadırlar ve tüketiciyi kendi istedikleri yönde anlaşma yapmaya zorlarlar. Mahkemeler tarafından oluşturulan kriterler son zamanlarda, AB nin de bu yöndeki çalışmaları sonucunda, yasalarda yerini almış durumda.

Türkiyedeki düzenleme, özellikle Tüketiciyi Koruma Kanunu’ndaki tüketici kredisi düzenlemesi belirli bir yaptırımı olmadığı için bence bankaların lehine. Bu durum basından takip edebildiğim kadarı ile kredi kartı düzenlemesinde’de aynı. Bankaların uyguladığı faiz haddine ve işlem masraflarına bir sınır getirilmediği ve bu sınıra uymayanlar belirli bir yaptırımla zorlanmadığı sürece, orkestra cırtlak sesler çıkarmaya devam eder.

Olayı yeniden hatırlamama Süddeutsche Zeitung’daki bir haber sebep oldu. Bu habere göre Amerikada kredi kartı sahiplerinin yüzde 60 ının hesaplarında açık var. Bankalar hesabını zamanında ödeyenden fazla bir masraf istemezken, hesabında açık olan kimseler hem yüksek faiz hemde belirli ceza ve masraf istiyor. Kredi kartı borçları son on senede iki kat yükselerek 838 Milyar Dolara çıkmış. Tüketici kuruluşlarının bütün çabalarına rağmen durumda bir değişiklik yok.

Tüketici haklarının yasalarda yer alması ve maaş haczine belirli sınırların getirilmiş olması Alman Tüketicisini belirli bir sınıra kadar alacaklı bankaların baskısından koruyor. Borcunu ödemekten aciz duruma düşenlerin hemen hemen hepsinin banka borcu var. Yasal haklarından haberi olmayan, bankalar tarafından en fazla baskı altında tutulanlar Almanyadaki Türkler. Çoğunda bankaya olan borcumu ödemesem sınır dışı edilirim korkusu var. Banka borcu yönünden yersiz bir korku.

Saygılarımla