T.C.
YARGITAY
13. HUKUK DAİRESİ
ESAS NO. 2010/9727
KARAR NO. 2011/15
KARAR TARİHİ. 10.1.2011

>KAÇAK DOĞALGAZ KULLANIMI NEDENİ İLE BORÇLU OLUNMADIĞININ TESPİTİ--MAL SAHİBİNİN VEYA YENİ KİRACININ SORUMLU OLMADIĞI--MENFİ TESPİT DAVASI



2004/m.72
4077/m.11/A

ÖZET : Davacı, kaçak doğal gaz kullanımı nedeni ile tahakkuk eden faturadan borçlu olmadığının tespitini talep etmiştir. Dava dışı 3. Şahıs veya kiracının kaçak kullanımı ya da önceki abonenin su, elektrik, doğalgaz tüketiminden yeni kiracı veya mal sahibinin sorumlu tutulması hukuken mümkün değildir.

DAVA : Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.

KARAR : Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre,

SONUÇ : Yerinde olmayan bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda dökümü yazılı 17.15 TL. kalan harcın temyiz edenden alınmasına, 10.01.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.



YEREL MAHKEME İLAMI

T.C.
ANKARA
7. TÜKETİCİ MAHKEMESİ
ESAS NO : 2008/265
KARAR NO : 2010/176
KARAR TARİH.15/04/2010

Yapılan yargılama sonucunda;

İDDİA : Davacı taraf dava dilekçesi ve vekil marifeti ile bildirdiği yazılı ve sözlü beyanlarında; H...Mahallesi 11.Sok. No:6/3 Çankaya/Ankara adresinde bulunan konutun kendisine ait olduğunu, bu yeri dava dışı 3. Kişi T.O'ya kiraya verdiğini, kiracının oturduğu süre içerisinde daireye ait doğalgaz saatini sökerek yerine, başkasına ait doğalgaz saati taktığını ve bu şekilde kaçak doğalgaz kullandığını, bu durumu öğrendiğinde, Başkent Doğalgaz ve C.Savcılığına hemen ihbar ettiğini, kiracının kullandığı kaçak sayaç nedeni ile 2.997,00 TL fatura tahakkuk ettirildiğini, kendisinin de doğalgaz kullandığını, bu nedenle ödemeyi 05/09/2008 tarihinde makbuzla yapmak zorunda kaldığını belirterek dava konusu kaçak doğalgaz kullanımı nedeni ile tahakkuk eden faturadan borçlu olmadığının tespitine ve yapılan ödemenin ödeme tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

S A V U N M A :

Davalı taraf vekili savunmalarında; davacı ile 18/02/2002 tarihinde abonelik sözleşmesi yapıldığını, kaçak tüketime ilişkin ihbar üzerine görevli servis elemanlarının aboneliğin bulunduğu konutta yaptığı tespite göre seri numarası farklı başka bir sayacın takılı olduğunu, sayacın mührünün bulunmadığını, sayacın çalıntı bir sayaç olduğunu, taşınmaz kiraya verilmiş olsa bile davacının abonelik sözleşmesi bulunması nedeni ile kaçak doğalgaz kullanımından sorumlu olduğunu, belirterek davanın reddine karar verilmesi istemiştir.

YARGILAMA GEREKÇE :

Dava, kiracının kaçakdoğalgaz kullanımı nedeni ile mal sahibi aboneden talep edilen fatura bedelinden borç bulunmadığının tespiti ve yapılan ödemenin istirdadı istemine ilişkindir. ( 4077 s.K. m.11/A, İİK. 72 ) Doğalgaz sayacı servis formları, sayaç karteks bilgileri, kaçakgaz kullanımına ilişkin görgü tespit tutanağı, kira sözleşmesi, doğalgaz abonelik sözleşmesi, kaçak kullanım ihbar dilekçesi, tahsilat makbuzları, sayaç değişim formu, bilirkişi raporları ve diğer belgeler dosyada mevcuttur.

4822 sayılı Kanun ile değişik 4077 sayılı TKHK 1.maddesinde bu Kanunun amacının, kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, aydınlatıcı, eğitici, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı önlemler almak ve tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konudaki politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemek olduğu, 2.maddesinde bu Kanunun 1.maddesinde belirtilen amaçla mal ve hizmet piyasalarında tüketicinin taraflardan birinin oluşturduğu her türlü tüketici işlemini kapsadığı belirtilmiştir.

Bir mal veya hizmeti ticari ve mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan gerçek ya da tüzel kişiler tüketicidir ( 4077 s.K.m.3/e ). Tüzel kişi tüketicilerle kastedilen tüketici dernekleri, vakıf, meslek odaları ve birlikleridir. Ancak, Türk Ticaret Kanunu anlamındaki şirketler ( Anonim, Limited, Kolektif, Komandit ) bu kapsama girmez. Bu husus Yüksek Yargıtay 15.HD., 28.11.2002 tarih ve 2002/4013-5619 sayılı kararında açıkça ifade edilmiştir. Kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere ticari veya mesleki faaliyetleri kapsamında tüketiciye mal sunan gerçek veya kamu tüzel kişileri de satıcı sayılır ( 4077 s.K.m.3/g ). Mal veya hizmet piyasalarında tüketici ile satıcı-sağlayıcı arasında yapılan her türlü hukuki işlem tüketici işlemi sayılır ( 4077 s.K.m.3/h ).

Taraflar arasındaki ihtilaf doğalgaz abonelik sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, tüketici mahkemeleri bu tür ihtilaflarda görevlidir. ( 4077 s.K.1,2, 11A,23 )

Davacı mal sahibi ve davalı taraf arasında abonelik sözleşmesi bulunduğu, aboneliğin bulunduğu konutun dava dışı 3. Şahıs tarafından kiracı olarak kullanıldığı ve kiracının kaçak doğalgaz kullanımı nedeni ile tutanak tutulduğu konusunda taraflar arasında ihtilaf bulunmamaktadır. SORUN KİRACININ KAÇAK DOĞALGAZ KULLANIM BEDELİNDEN MAL SAHİBİ OLAN DAVACI ABONENİN SORUMLU OLUP OLMAYACAĞI KONUSUNDADIR.

Dosya içeriği, kaçak tespit tutanağı ve davalı Başkent Doğalgaz vekilinin 15/04/2010 tarihli duruşmada imzalı beyanından anlaşıldığı üzere, dava konusu abonelikte kaçak tutanağının tutulduğu dönemde, davacı tarafın kiracısı T.O.'nun ikamet ettiği, açıkça anlaşılmıştır. Her iki tarafın kabulünde olan bu maddi vaka açıkça tespit edilmiştir. Bu nedenle her ne kadar davacı A.R.A. aleyhine Ankara 23 Asliye Ceza Mahkemesinin 2008/561 Esasına kayıtlı iddianame ile kamu davası açılmış ise de bu durum MAHKEMEMİZ TARAFINDAN BEKLETİCİ MESELE YAPILMAMIŞTIR. Çünkü; dava konusu konutta tutanak tarihi itibari ile dava dışı kiracının oturduğu açıkça anlaşılmıştır.

Abonelik sözleşmesinin incelenmesinde; davacı A.R.A.'nın dava konusu H... Mh. 10. Sk. No: ... adresindeki konut için 27/05/2002 tarihinde abonelik sözleşmesi imzaladığı anlaşılmıştır.Sunulan 10/05/2007 tarihli kira sözleşmesi içeriğine göre dava konusu konutun dava dışı T.... Otlu'ya kiraya verildiği ve su , telefon, Digitürk yayınlarına ilişkin faturaların dosyada bulunduğu anlaşılmıştır. 20/11/2007 tarihli kaçak tespit formuna göre; abonelikteki sayacın değiştirildiği ve takılan sayacın eksi tüketime geçtiği bu şekilde kaçak kullanım gerçekleştiği anlaşılmıştır.

Dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yapılmış olup, 1. BİLİRKİŞİ KURULU 05/03/2009 tarihli raporlarında: Dava konusu konut için davacının 27/05/2002 tarihinde doğalgaz abonesi olduğu, aynı konutun 10/05/2007 tarihinde dava dışı T.O. tarafından kiracı olarak kullanılmaya başlandığı, 20/11/2007 tarihinde abonelikteki sayacın değiştirilerek kaçak sayaç takılıp gaz kullanıldığına ilişkin tutanak tutulduğu, Doğalgaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği 38 ve 46 madde hükümleri uyarınca abone ve fiili kullanıcı arasındaki farkın ortadan kaldırıldığı, aboneliğin mutlaka mal sahibi adına yapılması gerektiğine ilişkin hüküm konulduğu, bunun haksız şart niteliğinde bulunduğu, davacının dava dışı 3. Kişi olan kiracının haksız kullanımından sorumlu tutulamayacağını bildirmişlerdir. Bilirkişi raporuna yönelik davalı tarafın itirazları üzerine dosya üzerinde yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır.

2. BİLİRKİŞİ KURULU 25/09/2009 havale tarihli bilirkişi raporunda: Dava konusu taşınmazda dava dışı 3. Şahsın oturduğu sırada kaçak doğalgaz kullanıldığının tespit edildiğini, ancak davacının abone sıfatı ile bundan sorumlu olduğunu bildirmiştir.

Her iki bilirkişi raporları arasındaki çelişki ve taraf itirazları gözetilerek dosya üzerinde yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır.

3. BİLİRKİŞİ KURULU 18/02/2010 tarihli raporlarında: Davacının 27/05/2002 tarihinde dava konusu konut için doğalgaz abonelik sözleşmesi imzaladığın, 10/05/2007 başlangıç tarihli kira sözleşmesi ile bu yerin dava dışı T.O'ya kiraya verildiğini, davacının yakını tarafından adreste kaçak sayaç takıldığının tespiti üzerine durumun davacı tarafça savcılık ve Başkent Doğalgaz'a ihbar edildiğini, kaçak doğalgaz kullanımında kiracının sorumlu olacağını, mal sahibi abonenin sorumlu tutulmasının mümkün olmadığını, davacının yaptığı ödemenin tarafına iadesi gerektiğini bildirmişlerdir.

Birinci bilirkişi kurulu ve 3. Bilirkişi kurulu raporu, dosya kapsamı, delil durumu ve yapılan teknik değerlendirmelere göre mahkememizce yeterli görülmüş olup, bu nedenle taraf itirazları reddedilmiştir. Davacı taraf abone olmakla birlikte konutu dava dışı üçüncü şahısa kiraya vermiş bu arada kiracı tarafından kaçak doğalgaz kullanımı gerçekleşmiştir, davacı bu durumu tespit ettiğinde, derhal Başkent Doğalgaz ve savcılığa ihbarda bulunarak bu konudaki iyi niyetini açıkça ortaya koymuştur. Esas itabari ile kaçak doğalgaz kullanılmasında davacının herhangi bir hukuki yararının bulunmadığı da açıktır. Tutanak tarihi itibari ile ve öncesinde davacının konutta fiilen ikamet etmediği açıkça anlaşılmıştır .Bu nedenle ceza yargılamasının beklenmesinde hukuki yarar bulunmadığından bu konu bekletici mesele yapılmamıştır.

Dava dışı 3. Şahıs veya kiracının kaçak kullanımı ya da önceki abonenin su , elektrik, doğalgaz tüketiminden yeni kiracı veya mal sahibinin sorumlu tutulması hukuken mümkün değildir. Yüksek Yargıtay 13 HD Yerleşik İçtihatları ve Hukuk Genel Kurulu İçtihatları bu yöndedir. ( HGK 30/01/2008,58/39; 13 HD 09/03/2010, 10511/2800 ) Dosya içerisinde toplanan tüm deliller, abonelik sözleşmesi, kira sözleşmesi doğalgaz kaçak kullanım ve tespit tutanağı, davacının yaptığı ihbarlar ve tüm dosya içeriğine göre; kaçak doğalgaz kullanımının kiracı tarafından gerçekleştirildiği, davacı abonenin bundan sorumlu tutulamayacağı anlaşıldığından, davanın kabulüne , ödenen tutarın ödeme tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı taraftan istirdadına karar vermek gerekmiştir. Anlatılan nedenlerle,

HÜKÜM :

1-DAVANIN KABULÜNE,

2-Dava konusu kaçak doğalgaz borcundan davacının BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE,

3- Davalı tarafça ödenen 3.231,58 TL nin 05/09/2008 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davalıdan TAHSİLİNE, davacıya ÖDENMESİNE,

4- Davacı taraf kendisini vekil marifetiyle temsil ettirmiş olduğundan A.A.Ü.T. 10.1.201112. mad. uyarınca hesaplanan 500,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,

5- Davacı tarafından yapıldığı anlaşılan 9,00 TL dava açma gideri, 650,00 TL bilirkişi ücreti, 18,50 TL P.P. olmak üzere toplam 677,50 TL yargılama giderinin davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine,

6-Davalı tarafça yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,

7- Harçlar Yasası uyarınca alınması gereken 17,15 TL başvurma, 191 TL nispi karar ve ilam harcı olmak üzere toplam 208,15 TL harcın davalı taraftan tahsiliyle hazineye irat kaydedilmesine,

Dair, davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli karar tebliğinden itibaren 15 günlük temyiz yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı.15/04/2010