T.C. YARGITAY
9.Hukuk Dairesi

Esas: 2005/32720
Karar: 2005/37114
Karar Tarihi: 24.11.2005

ÖZET: Davacı, feshin geçersizliği ve işe iade kararı verilmesini istemiştir.İşyerinin kapandığını mahkeme de kabul etmiştir. İşverenin yönetim hakkına dayanarak aldığı işyerini kapatma ve üretim faaliyetine son verme kararı; sadece işe iade ile ilgili hükümlerin uygulanmasını engellemek amacı ile yapılıp yapılmadığı yönünden denetlenebilir. Davalı işveren kapatma kararını vermesine neden olan olguları somut delillerle makul ve mantıklı olarak açıklamıştır. Mahkemenin başka bir denetim yapması da mümkün değildir.

(4857 S. K. m. 18, 29, 100, 20/3)

Yerel mahkeme, isteği kabul etmiştir.

Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş ve davalı Avukatınca da duruşma talep edilmiş ise de; işin mahiyeti itibarıyla duruşma isteminin reddine, incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:


Davacı işçi, iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliği ile işe iadesine ve buna bağlı tazminat ile boşta geçen süre ücretinin hüküm altına alınması isteğinde bulunmuştur.

Davalı işveren, deri sektöründeki genel anlamdaki ekonomik kriz, satışların düşmesi, sipariş iptalleri ve ayrıca Alibeyköydeki fabrikanın Haliç kamulaştırma alanında kalıp taşınma zorunluluğu nedeni ile Çorlu'daki fabrikayı kurduğunu, Alibeyköydeki işçilerin Çorluya gelmemesi, yaptığı yatırımlar nedeni ile ekonomik darboğaza girerek yönetim kurulunun Alibeyköydeki işyerini kapatma ve tedricen işçi azaltılmasına ilişkin 28.1.2005 günlü kararından sonra, Alibeyköydeki işyerinin 28.2.2005, Çorludaki işyerinin 31.3.2005 tarihinde tamamen kapatıldığını davacının da 4857 Sayılı İş Yasasının 29. maddesi gereğince iş akdinin feshedildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

Mahkemece, olayda toplu işten çıkarma söz konusu ise de; İş Yasasının 29. maddesi gereğince ilgili yerlere süresinde bildirim yapılmaması nedeni ile, bunun müeyyidesinin feshin geçersizliği olduğu gerekçesi ile, davacının işe iadesine ve devamında da davalının ekonomik krizde olmadığı, feshin sendikal nedenle yapıldığı belirtilerek işe başlatmama tazminatının davacının bir yıllık ücreti tutarında belirlenmesine karar verilmiştir.

Bugün seri halde dairemizce incelenen dosyalarda davacıların 14-15.2.2005 günlerinde sendikaya üye oldukları 16.2.2005 tarihinde sendikanın yetki başvurusunda bulunduğu guruplar halinde 15-25.2.2005 tarihlerinde davacıların iş akitlerinin feshedildiği işverenin fesihlerden sonra Bölge Çalışma Müdürlüğü, SSK ve Vergi dairesine işyerlerinin kapandığını bildirdiği Maliye Bakanlığı yoklama fişinden Alibeyköy işyerinin 28.2.2005, Çorlu İşyerinin de 31.3.2005 tarihinde kapandığı anlaşılmıştır.

İşyerinin kapandığı mahkemenin de kabulündedir. İşverenin yönetim hakkına dayanarak aldığı işyerini kapatma ve üretim faaliyetine son verme kararı; sadece İş Yasasının 29/son maddesi gereğince işe iade ile ilgili hükümlerin uygulanmasını engellemek amacı ile yapılıp yapılmadığı yönünden denetlenebilir. Davalı işveren kapatma kararını vermesine neden olan olguları somut delillerle makul ve mantıklı olarak açıklamıştır. Esasen davacı da kapatmanın salt işe iade hükümlerini bertaraf etmek amacı ile yapıldığını iddia etmemiştir. Böyle olunca mahkemenin başkaca bir denetim yapma olanağı da bulunmamaktadır.

Kapatma kararının ve toplu işçi çıkartmanın 4857 Sayılı Yasanın 29. maddesinde belirtilen yerlere süresinde bildirilmemesinin müeyyidesi, aynı yasanın 100. maddesinde yer alan idari para cezasıdır. 4857 sayılı iş yasasında 29. maddeye göre bildirim yapmamanın müeyyidesi feshin geçersizliği olarak öngörülmüş değildir.

Bu nedenlerle davanın reddi gerekirken mahkemece kabulüne karar verilmesi hatalı bulunmuştur.

4857 sayılı İş Yasasının 20/3. maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.

HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçe ile;

1. Çorlu İş Mahkemesinin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. Davanın REDDİNE,

3. Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,

4. Davacının yapmış olduğu yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, davalının yaptığı (50.000)YTL. yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,

5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 350.00 YTL. ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,

6. Peşin alman temyiz harcının isteği halinde davalıya iadesine, kesin olarak 24.11.2005 gününde oyçokluğu ile karar verildi. (¤¤)

KARŞI OY

Daire çoğunluğu ile görüş ayrılığı 4857 sayılı Kanunun 29. maddesinin hukuki niteliği üzerinde toplanmaktadır.

29. madde 98/59 E C sayılı Konsey Direktifi doğrultusunda şekillenmiştir.

Direktifin ikinci maddesi "Bilgilendirme ve Danışma" kenar başlığı ile düzenlenmiştir. İşverenin işten çıkarmayı tasarladığında uygun bir zamanda mutabakata varmak üzere işçi temsilcilerine danışılacağı ifade edilmiştir. Bu yolla Çalışma sözleşmeleri feshedilen işçilerin yeniden sınıflandırmasında ve yeni koşullara uyarlamalarında yardımcı olmayı amaçlayan EK SOSYAL ÖNLEMLERLE işten çıkarmaların sonuçlarını YUMUŞATMA olanağı sağlar, (m. 2/2) üçüncü maddede işveren her türlü işten çıkarma projesine yetkili kamu merciine bildirmek ZORUNDADIR.

Görüleceği üzere 98/59 sayılı direktifin emredici ifadesi 4857 sayılı Kanunun 29. maddesinde de tekrarlanmaktadır.

Bu maddenin emrediciliğin karşılığı aynı Yasanın 100. maddesinde para cezası olarak belirtilmiştir. 29. madde gibi İş Kanunundaki birçok maddeye aykırılık yine aynı Kanunda yaptırımla karşılanmaktadır.

Yaşanan emredici hükümlerine aykırılığın sadece para cezasıdır düşüncesi İş Kanunun amacına varmayı engeller. Bir nevi emredici yasaya aykırılık para cezası ile özelleştirilir. Halbuki 29. maddeye aykırılık işe iade ile sonuçlandırıldığında maddenin amacı gerçekleşmiş olacaktır. Bu durumu engelleyen normatif bir düzenleme de bulunmamaktadır.

Fesih yazısında talep ve sipariş azalmasından söz edilmiş, işyeri kapatılmasına yer verilmemiştir. İşveren fesih sebebini değiştiremez.

Şu durumda 29. maddenin prosedürünün sonuçlarına uygun hareket edilmeli, işe iade kararı kabul edilmesi gerekir düşüncesiyle çoğunluk kararma katılamıyorum.

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları
**************************************
www.sinerjias.com.tr