anayasa hukuku 1. dönem ara sınavı 22 kasım 2007

soru 1: Aşağıda yer alan paragraflardan bazıları da yanlıştır. Yanlış bulduklarınızı ekte verilen cevap kağıdında numaraları ile belirtiniz ve neden yanlış olduklarını açıklayınız. doğru bulduklarını üzerinde hiçbir işlem yapmayınız. Değerlendirmede sadece yanlışlığı saptanan ve açıklanan paragraflar dikkate alınacaktır. Ancak doğru olmadığı halde yanlışmış gbi düzeltilmeye çalışılan paragraflar olursa bunlardan not indirimine gidilecektir. Tam değeri 40 puan.

1) Devletin temel kuruluşunu ve kişilerin temel hak ve özgürlüklerini düzenleyen kurallar bütününe yasama içtüzüğü denir. İçtüzükler günümüzde çoğu ülkede toplu ve yazılı olarak karşımıza çıkmamaktadır. Aksine birçok ülkede sağınık yazılı belgelere, yargı içtihatlarına ve geleneklere dayanmaktadır.

2) XVI. yy. düşünürlerinden Jean Bodin, devletin unsurlarından biri olan egemenliği devredilebilen, bölünebilen, sınırlı en üstün buyurma gücü olarak tanımlamaktadır. Bu tanımda Fransız hukukçu, devlet kudretini kilise ve feodalitenin otoritesine bağlı bir konuma getirmeyi amaçlamaktadır. Bu tanm, günümüzün devletlerindeki egemenlik olgusuna uygun düşmemektedir. Çünkü bugünün devletlerinin üstün buyurma gücü sınırsızdır.

3) kanunların anayasaya uygunluğunun yargısal denetiminin ilk defa yapıldığı ülke Amerika Birleşik Devletleridir. Söz konusu ülkenin anayasasında, kanunların anayasaya aykırı olamayacağı ve Amerikab Anayasa Mahkemesinin anayasaya aykırı bulduğu kanunları iptal edebileceği açıkça öngörülmüştür.

4) Kural olarak parlemento kararları Anayasa Mahkemesinin anayasaya uygunluk denetiminin kapsamında yer almamaktadır. Anacak TBMM içtüzüğünün değiştirilmesi, yasama dokunulmazlığının kaldırılması, mv. dokunulmazlığının kaldırılması, mv sıfatının düşürülmesi bu kuralın istisnalarını oluşturmaktadır.

5)Görevden ayrılmış olsalar bile, devlet adına irade açıklamış olan yetkililerin yapmış oldukarı işlemler, başka bir işlemle yürürlükten kaldırılana veya değiştirilene kadar hukuk dünyasındaki varlığını korurlar. Devletin devamlılığını ifade eden bu durum, onun kendine özgü (sui generis) bir kişiliği olduğunun doğal sonucudur.

6) 1982 Anayasası, sıradan kanunlara göre daha zor değiştirilebildiği için yumuşak bir anayasadır. Anayasanın yalnızca 1. maddesinin değiştirilmesi yasaklanmıştır. Diğer maddelere ilişkin değişiklik istemleri ise TBMM üye tam sayısının en az beşte biri tutarındaki mv veya hükumet tarafından yapılabilecektir. Değişikik istemlerinin kabulü için TBMM üye tam sayısının en az beşte üçünün olumlu oyu gerekmektedir. Yasama organınca kabul edilen anayasa değişikliği kanununun bir kez görüşülmek üzere Cumhurbaşkanınca TBMM'ye geri gönderilmesi mümkün değildir.

7) Maddi kanun anlayışına göre bir devlet işleminin kanun olarak nitelendirilmesinde içeriği hakkında yapılacak araştırma önemlidir. İşlemin kaynağı, diğer bir deyişle işlemi yapan organ dikkate alınmaz. Eğer bir metin genel, soyut, kişisel olmayan ve bir kez uygulanmakla tükenmeyen kurallar içeriyorsa ortada bir kanun var demektir. Dolayısıyla bu anlayış tüzük ve yönetmelik gibi organik açıdan idari düzenleyici işlemleri de kapsamaktadır.

Soru 2: Aşağıdaki kavramları kısaca açıklayınız. 6*5=30 puan

a) Devlet
b) Objektif ulus anlayışı
c) Normlar hiyerarşisi
d) Güçleştirici veto
e) Yürütme organının düzenleme yetkisinin "secundum legem" niteliği
f) Asli kurucu iktidar

Soru 3: Siyasi iktidarın meşruluğunu sosyolojik bir bakış açısıyla değerlendiren Max Weber ile David Easton'ın görüşlerini birbiriyle karşılaştırarak açıklayınız. Toplam değeri 30 puan.