T.C.
YARGITAY
HUKUK GENEL KURULU
E. 1987/2-310
K. 1987/871
T. 25.12.1987
• HAKİMİN DELİLLERİ TAKDİRİ ( Boşanma )
• BOŞANMA ( Sadakatsiz Kocaya Karşı Onur Kırıcı Davranışlar )
• KUSURUN AĞIRLIĞINI TAKDİR ( Boşanma )
• SADAKATSİZLİK KOCAYA KARŞI ONUR KIRICI DAVRANIŞLAR
743/m.134
ÖZET : Kocanın aile birliğine sadakatsiz sayılan davranışının mı yoksa karının onur kırıcı tepkisinin mi daha ziyade kusur sayılacağı konusunda takdir hakkını kullanan hakim olayların kendi yapı ve oluşlarını dikkate alacak ve her olayı kendi şartları içinde değerlendirecektir. Bu konuda, önceden somut bir kural ve ölçü konulması hakimin takdir hakkını engeller.

DAVA VE KARAR : Taraflar arasındaki "boşanma" davasından dolayı, yapılan yargılama sonunda; İzmir Asliye 2. Hukuk Mahkemesince davanın reddine dair verilen 21.5.1986 gün ve 538-404 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine,

( ... Dava, boşanmaya ilişkin olup, davalı iddianın yerinde olmadığını savunmuştur. Toplanan delillere göre kadının, kocasına: ( Pezevenk ve başka ağır sözlerle sövüp, haysiyetini kırdığı gerçekleşmiştir. Bu haksız tutum ve davranış karşısında, davacı koca için boşanma davası açmak hakkı doğmuştur. Kocanın söylentiye dayanan sadakatsiz hali mahkemece, ağır kusur sayılarak dava reddolunmuştur. Oysa koca sadakatsiz davranış içinde olsa bile bu, kadının, kocasına devamlı şekilde hakaret etmesine hak vermez. Davanın bu sebeple reddi, neticesi bakımından kadına bundan sonra kocasına sövme imkanı verir ki böyle bir düşünüş tarzı bizzat ( ihkakı hakka ) imkan vermek sonucunu doğurur. Koca sadakatsizlik şüphesi içine girmiş diye kadının ona ( pezevenk ) ve başka bir ağır deyimler demesine hak vermek izahı güç bir hukuki düşünüş biçimi olup, bu kanun eliyle karısını kendisine karşı zulüm aleti haline getirmeye ve kadına bundan sonra da ( sövme hakkı ) vermeye yol açar. Kocanın sadakatsizliği dolayısıyla boşanma davası açmak hakkını kullanmamakla kadın hakaret etmek hakkı elde edecekse koca için o yuva Kanun’un korumaya değer gördüğü bir yuva olmaktan çıkar. Bu itibarla boşanma kararı verilmesi gerekirken davanın reddedilmiş olması yanlış olup, hüküm bu sebeple bozulması gerekirken temyiz incelemesi sırasında bu yön gözden kaçmış ve hüküm onanmış olmakla işbu onama kararının kaldırılması ve hükmün bozulması uygun düşmüştür... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Medeni Kanunun 150/4. maddesi hükmünce hakim delilleri serbestçe takdir eder. Hakimin bu serbest takdir hakkı kuşkusuz sınırı olmayıp, objektif esaslara dayanması gerekir. Hakimin takdirinde serbest oluşu Yargıtay'ın bu konudaki denetimini önlemez. Objektif esaslarla bağdaşmaz, maddi vakıalarla çelişir biçimde takdirde fahiş hataya düşülmesi halinde Yargıtay'ın müdahale edeceği doğaldır. Diğer taraftan Esas No: 1978/5, Karar No: 1978/6 sayı ve 3.7.1978 günlü içtihadı birleştirmeye gerek bulunmadığına ilişkin Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu Kararının gerekçesinde açıklandığı üzere, evlilik birliğine sadakatsizlik eden kocanın bu nedenle kendisine karşı onur kırıcı davranışta bulunan karısına karşıdaha fazla kusurlu sayılıp sayılamayacağı, başka bir anlatımla kocanın aile birliğine sadakatsiz sayılan davranışının mı, yoksa karının onur kırıcı tepkisinin mi daha ziyade kusur sayılacağı konusunda takdir hakkını kullanan hakim olayların kendi yapı ve oluşlarını dikkate alacak ve gene her olayı kendi koşulları içerisinde değerlendirecektir; bu konuda önceden somut bir kural ve ölçü konulmasının da hakimin takdir hakkını önleyici ve bağlayıcı sonuç doğuracağı da doğaldır. Olayda mahalli mahkeme takdir hakkını M.K.’nun 150/4. maddesi uyarınca kullanmış ve bunda da bir isabetsizlik bulunmamıştır. O halde Usul ve Yasa’ya uygun olan direnme kararı onanmalıdır.

SONUÇ : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle ( ONANMASINA ), oyçokluğuyla karar verildi.

kazancı hukuk : kaynak