HD 12 Esas : 2003/015062 Karar: 2003/019153 Tarih: 03.10.2003
* ÇEKİN CİRO EDİLMESİNİ YASAKLAMA
* CİRO EDİLEMEZ KAYDI
* ALACAĞIN TEMLİKİ YOLUYLA DEVİR

Kural olarak, TTK.nun 730. maddesi yollaması ile çekler hakkında da uygulanması gerekli aynı kanunun 597/2. maddesi uyarınca, ciranta (keşideci) çekin ciro edilmesini yasak edebilir. Bu halde senet sonradan kendilerine ciro edilen kişilere karşı mesul olmaz. TTK.nun 700/2. maddesine göre ise, ciro edilemez kaydı bulunan çekin ancak alacağın temliki yolu ile devri mümkündür. Bu durumda, çekin yüzünde bulunan ciro edilemez kaydı çekin kambiyo senedi niteliğini etkilemez ise de, lehtar dışındakilere devrini engeller.
(6762 s. TTK. m. 597/2, 700/2, 730)
YARGITAY İLAMI
Yukarıda tarih ve numarası yazılı merci kararının müddeti içinde temyizen tetkiki taraf vekillerince istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü :
1- Alacaklı vekilinin temyiz dilekçesi harçlandırılmadığı gibi temyiz defterine de kaydettirilmediğinden adı geçenin temyiz dilekçesinin REDDİNE;
2- Borçlu vekilinin temyiz talebinin incelenmesinde;
Dosya içinde mevcut çek fotokopisinin ön yüzünde hesap no hanesinin karşılığında yazılı yazıların karalandığı görülmektedir. Merci dosyasına temyiz dilekçesi ile birlikte eklenen 21.08.2002 tarihli çek teslim tutanağından takip konusu çekin "ciro edilemez" kaydı ile teslim edildiği, keza, borçlunun itirazına eklediği protokol ve ek protokolde sözü edilen çekin ciro edilemeyeceğinin lehdar ile keşidecinin çekin ciro edilemeyeceği kabul edildiği görülmektedir. Ayrıca, borçlunun ibraz ettiği senet fotokopisinde çekin ciro edilemeyeceği kaydının mevcut olduğu görülmektedir.
Bu belgeler birlikte değerlendirildiğinde çekte ciro edilemez kaydının olduğu, hamilin takibe geçtiği sırada bu kaydı karalayarak senedi takibe koyduğu anlaşılmaktadır. Hamil senet üzerindeki kayıtla birlikte çeke sahip olduğundan senet üzerindeki bu kayıt kendisini de bağlar
Kural olarak, TTK.nun 730. maddesi yollaması ile çekler hakkında da uygulanması gerekli aynı kanunun 597/2. maddesi uyarınca, ciranta (keşideci) çekin ciro edilmesini yasak edebilir. Bu halde senet sonradan kendilerine ciro edilen kişilere karşı mesul olmaz. TTK.nun 700/2. maddesine göre ise, ciro edilemez kaydı bulunan çekin ancak alacağın temliki yolu ile devri mümkündür. Bu durumda, çekin yüzünde bulunan ciro edilemez kaydı çekin kambiyo senedi niteliğini etkilemez ise de, lehtar dışındakilere devrini engeller. Somut olayda gözlendiği gibi takip alacaklısı lehtar olmadığından yetkili hamil değildir. Mercice borçlu isteminin kabulüne karar vermek gerekirken olayda uygulama yeri bulunmayan TTK.nun 599. maddesi gerekçe yapılarak istemin reddi isabetsizdir.
Merciin takibin iptaline karar vermesi gerekirken, itirazın reddine karar vermesi isabetsizdir.
SONUÇ : Borçlu vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mercii kararının yukarıda (2) no'lu bentte yazılı nedenlerle adı geçen borçlu yararına İİK. 366 ve HUMK.nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), 03.10.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi.