Yeni Anayasa Taslağı İle Getirilen Yenilikler – Önleme Amaçlı Yakalama

Değerli THS Üyeleri, Anayasa Taslağı çalışmaları neticesinde oluşturulan metin kamuoyu ile paylaşılmış olup, bizlerin incelemesine ve eleştirisine sunulmuştur. Anayasa önerisinde yer alan yenilikleri yeri geldiğince paylaşıp sizlerin ilgisine sunmak için böyle bir yazı dizisine başlamak istedim.

Önleme Amaçlı Yakalama

1982 Anayasa’sının “Kişi hürriyeti ve güvenliği” başlıklı 19.maddesinde, hâkim kararıyla tutuklama yapılabilecek haller ve bu karar olmaksızın tutuklama yapılabilecek haller belirtilmiştir.

Alıntı: Suçluluğu hakkında kuvvetli belirti bulunan kişiler, ancak kaçmalarını, delillerin yokedilmesini veya değiştirilmesini önlemek maksadıyla veya bunlar gibi tutuklamayı zorunlu kılan ve kanunda gösterilen diğer hallerde hâkim kararıyla tutuklanabilir. Hâkim kararı olmadan yakalama, ancak suçüstü halinde veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde yapılabilir; bunun şartlarını kanun gösterir.

Gündemde olan Anayasa Taslağı’nın 18.maddesinde ise:
18 (3): Yakalama ve tutuklama hâkim kararı ile olur. Tutuklama kararı, suçluluğu hakkında kuvvetli belirti bulunan kişi hakkında ancak kaçmalarını, delilerin yok edilmesini veya değiştirilmesini önlemek amacıyla verilebilir. Hâkim kararı olmadan yakalama, ancak suçüstü halinde veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, suçluluğu hakkında kuvvetli belirtiler bulunan kişiyi mahkeme önüne çıkarmak amacıyla veya ikinci fıkranın (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen kişilerle ilgili olarak önleme amaçlı yapılabilir.

Getirilen bu yeni düzenlemeyle ilgili olarak yapılan açıklamada ise:

Alıntı: Yazan Madde 18'in Gerekçesi ... Ayrıca, hâkim kararı olmadan yapılabilecek yakalamalara önleme amaçlı yakalamalar da ilave edilmiştir. Buna göre, maddenin ikinci fıkrasının (c), (ç) ve (d) bendlerinde belirtilen kişilerin topluma zarar vermelerini veya bizatihi zarar görmelerini engellemek amacıyla, hâkim kararı olmadan hürriyetlerinden mahrum bırakılmalarının mümkün olduğu belirtilmiştir.

18 (2): Kişi hürriyeti, aşağıdaki durumlarda, kanunun öngördüğü esas ve usullere göre sınırlanabilir.

c) Küçüğün gözetim altında ıslahı veya yetkili merci önüne çıkarılması için verilen kararın yerine getirilmesi;
ç) Toplum için tehlike teşkil eden akıl hastası, uyuşturucu madde veya alkol tutkunu, serseri veya hastalık yayabilecek kişinin bir müessesede tedavi, eğitim veya ıslahı için alınan tedbirlerin yerine getirilmesi;
d) Usulüne aykırı şekilde ülkeye girmek isteyen veya giren kişinin ya da hakkında sınır dışı etme yahut geri verme kararı verilen kişinin sınır dışı edilmesi.

Kişi hürriyetiyle ilgili bir kurum olan ‘önleme amaçlı yakalama’nın, Anayasa'da bu şekilde bir düzenleme ile ele alınmasını siz nasıl değerlendiriyorsunuz?

Saygılarımla.