Alıntı: T.C. YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ E. 2005/5775 K. 2006/6299 T. 29.5.2006 • ÇEK YAPRAĞININ İPTALİ TALEBİ ( Keşide Edilmemiş ( Boş ) Çek Yaprakları İle İlgili Zayi Nedeniyle İptal Davası Açılamayacağı ) • ZAYİ NEDENİYLE İPTAL DAVASI ( Keşide Edilmemiş ( Boş ) Çek Yaprakları İle İlgili Zayi Nedeniyle İptal Davası Açılamayacağı ) • KISMEN DOLDURULMUŞ VEYA SADECE İMZALANMIŞ ÇEK ( Tedavüle Çıkarılması Mümkün ve Geçerli Olup Böyle Bir Çek Nedeniyle Hamil İptal Davası Açabileceği ) • RIZA HİLAFINA ELDEN ÇIKAN ÇEK ( Keşideci Muhatap Bankayı Ödemeden Men Edebileceği Gibi Menfi Tespit Davası da Açabileceği ) 6762/m.592, 669, 711, 730 ÖZET : Davacı, imzasız tamamen boş, tedavüle konmamış üç adet çek yaprağını kaybettiğini ileri sürerek iptalini istemiştir. Davacı, imzasız tamamen boş üç adet çek yaprağını kaybettiğini iddia ederek iptallerine karar verilmesini talep etmiştir. Çek kısmen doldurulmuş veya sadece imzalanmış olması halinde tedavüle çıkarılması mümkün ve geçerli olup böyle bir çek nedeniyle hamil iptal davası açabilir. Rızası hilafına çeki elinden çıkan keşideci ise muhatap bankayı ödemeden men edebileceği gibi menfi tespit davası da açabilir. Keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan tamamen boş çek yaprakları tedavüle konmuş sayılamayacağından zayi nedeniyle iptal davasına konu edilemez. DAVA : Hasımsız olarak açılan davada Küçükçekmece Asliye 2. Hukuk Mahkemesi'nce verilen 27.10.2004 tarih ve 2004/445 - 2004/814 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi S.ç. tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü: KARAR : Davacı vekili, 3 adet çek'i üzerine bir tutar, keşide tarihi ya da imza atmadan boş olarak kaybettiğini, bankaya bilgi verdiğini, ancak iptal kararı istendiğini, bulanların meblağ yazıp işlem yapmasından endişe duyduğunu ileri sürerek iptallerini talep ve dava etmiştir. Mahkemece, dosya kapsamına ve toplanan kanıtlara göre 3 aylık ilan süresi içinde iki çek için başvuru yapılmadığı, biri için başvuru geldiği gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. 1- Davacı, imzasız tamamen boş, tedavüle konmamış üç adet çek yaprağını kaybettiğini ileri sürerek iptalini istemiş olup, mahkemece, bunlardan iki çek'in ilan süresi içinde ibraz edilmediği gerekçesiyle iptaline; diğer çek' in ibraz edildiği gerekçesi ile bu çek bakımından istemin reddine karar verilmiştir. TTK'nun 730/1-20. madde ve bendi yollamasıyla aynı kanunun 592'nci madde hükmü uyarınca bir çek'in kısmen doldurulmuş ya da sadece imzalanmış olması halinde, tedavüle çıkarılması mümkün ve geçerli olup, böyle bir çek için 669'uncu vd maddeleri uyarınca, iptalini isteme hakkı sadece hamile aittir. Böyle bir iddiaya sahip keşideci, aynı kanunun 711/son madde hükmü uyarınca muhatabı çeki ödemekten men edebileceği gibi, elinden rızası hilafına çıkan, bir başka anlatımla imzasını içeren ve fakat kaybettiği çekin bedelinin kendisinden istenmesi halinde, aynı kanun'un 704'üncü madde hükmüne dayanarak borçlu olmadığının tespiti yönünde dava açma olanağına sahiptir. Diğer yandan, henüz keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan tamamen boş çek yaprakları tedavüle konmuş sayılamayacağından, hesap sahibi tarafından zayi nedeniyle iptal davası açılmayacağı, ele geçirenlerce imzalanıp doldurulması sonrasında, çeke dayalı hak iddia edene karşı menfi tespit davası açılabileceği, bu nedenle boş çek yapraklarına dayanarak iptal isteminde bulunmakta hukuki yarar bulunmadığı gerekçesiyle, istemin reddine karar verilmelidir. Dava konusu bir çek'in ibraz edildiği gerekçesi ile istemin reddine karar verilmiş olup, aynı sonuca yukarıda açıklanan gerekçelerle varılması gerekir ise de, hüküm sonucu itibariyle doğru olmuştur. Ne var ki, davacının dava dilekçesinde sıraladığı çek'lerden ikisi için yukarıda açıklanan gerekçelerle davanın reddine karar verilmesi,gerekirken, bu iki çek bakımından iptal kararı verilmesi doğru olmamış, çekişmesiz yargıya ilişkin bu tür davaların niteliği karşısında, temyiz eden davacı da olsa, davanın kısmen kabule ilişkin hüküm bozulması gerekmiştir. 2- Zayi edildiği öne sürülen dava konusu çek'lerden birinin yasal hamili olduğunu iddia ederek ortaya çıkan üçüncü kişi nedeniyle TTK'nun 675'inci maddesi hükmünün uygulanabilmesi için, hamilin bu davayı açmış olması gerekir. Oysa, bu davayı hamil açmamış olup, dava sırasında ortaya çıkan çek için yazılı şekilde hüküm kurulması da kabul şekli bakımından doğru görülmemiştir. Diğer yandan, yapılan son ilanda da TTK'nun 673'üncü maddesinde öngörülen asgari 3 ay olarak verilen sürenin 09.10.2004 tarihinde dolmasından sonra, 27.10.2004 tarihinde yapılan başvuru ile anılan bir çek ortaya çıkmış olup, aynı kanunun 676/1 'inci madde hükmü uyarınca, iptal kararı verilebilmesi yine, hamilin bu davayı açmış olmasına bağlıdır. Bu itibarla, anılan bu çek bakımından mahkemece, yazılı şekilde hüküm kurulması da yine kabul şekli bakımından bu yönden de doğru bulunmamıştır. SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, hükmün BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 29.05.2006 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Alıntı: T.C. YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ E. 2000/6005 K. 2000/7252 T. 28.9.2000 • ZAYİ NEDENİYLE ÇEK İPTALİ TALEBİ ( Keşidecinin Açamaması - Boş Çek Yaprağının Kıymetli Evrak Vasfının Bulunmaması ve İptalinin İstenememesi ) • KEŞİDECİNİN DAVA HAKKININ BULUNMAMASI ( Zayi Nedeniyle Çek İptalini ) • ÇEKİN KAYBOLMASI NEDENİYLE İPTALİ TALEBİ ( Keşidecinin Dava Hakkının Bulunmaması ) • BOŞ ÇEK YAPRAĞININ KIYMETLİ EVRAK NİTELİĞİNİN BULUNMAMASI ( Zayi Nedeniyle İptal Davasına Konu Edilememesi ) • KIYMETLİ EVRAK NİTELİĞİNDE BULUNMAYAN BOŞ ÇEK YAPRAĞI ( Zayi Nedeniyle İptal Davasına Konu Edilememesi ) 6762/m.669,692,693 ÖZET : Dava, kaybolan çek yapraklarının iptali talebine ilişkindir. Mahkemece, iddia ve toplanan kanıtlar doğrultusunda, TTK.nun 711 ve 724. maddelerine göre keşidecenin zayi nedeniyle iptal davası açamayacağı, sadece muhatabı ödemekten men yetkisinin bulunduğu, öte yandan çeklerin boş yaprak olması nedeniyle de TTK.nun hükümleri uyarınca iptalini gerektirir kıymetli evrak niteliği taşımadığı gerekçeleriyle davanın reddine ilişkin verilen kararda isabetsizlik yoktur. DAVA : Hasımsız olarak açılan davanın Erzurum 3.Asliye Hukuk Mahkemesince görülerek verilen 27.04.2000 tarih ve 2000/136 2000/127 sayılı kararın ca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü: KARAR : Davacı vekili, müvekkili Bankanın Erzurum Şubesinin taşınması sırasında bankanın müşterileri adına bastırdığı boş çek koçanlarının bazılarının kaybolduğunun 3. kişiler tarafından ele geçirilip bankaya ibrazı ile anlaşıldığını ileri sürerek, dilekçede dökümü yapılan toplam 50 adet boş çek yaprağının kaybolduğundan iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Dava, hasımsız açılmıştır. Mahkemece, iddia ve toplanan kanıtlar doğrultusunda, TTK.nun 711 ve 724. maddelerine göre keşidecenin zayi nedeniyle iptal davası açamayacağı, sadece muhatabı ödemekten men yetkisinin bulunduğu, öte yandan çeklerin boş yaprak olması nedeniyle de TTK.nun hükümleri uyarınca iptalini gerektirir kıymetli evrak niteliği taşımadığı gerekçeleriyle davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir. SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı davacı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, 2.080.000.- lira temyiz ilam harcından peşin harcın mahsubu ile temyiz edenden alınmasına, 28.09.2000 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Kararlar Kazancı'dan alınmıştır.