Tanıkların HMK.240.ve müt.m. göre mahkemece davetiye ile usulen çağrılır. Taraflarca hazır bulundurulması halinde de dinlenir. Fakat taraflara tanığı hazır bulundurma yükümlülüğü yüklenemez bunun için herhangi bir süre verilemez. Verilmiş olsa dahi bir sonuç doğurmaz. Somut olayda ara kararından dönülmesi ile , mahkemece HMK.m.240 ve dev. göre tanıkların davetiye ile çağrılmasının talep edilmesi uygun olur.

1. Hukuk Dairesi 2016/4163 E. , 2019/838 K.

Taraflar arasında görülen tapu iptali davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar davacılar vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-
...Somut olayda; davacı tarafın dava dilekçesinde tanık deliline dayandığı, cevaba cevap dilekçesi ile de tanıkların isim ve adreslerini bildirdiği, mahkemece ön inceleme duruşması ve keşif zaptında tanıkların hazır edilmesi için taraflara kesin süre verildiği, kesin süre içerisinde hazır edilmedikleri takdirde dinlenmelerinden vazgeçilmiş sayılacaklarının ihtarına karar verildiği, 2 nolu celsede tanıkların duruşmada hazır edilmesi hususunda kesin süre verildiğinden davacı vekilinin ihzar müzekkeresi çıkartılması talebinin reddi ile tanıklar ..., ...'ın dinlenilmesi talebinden vazgeçilmiş sayılmasına karar verildiği, 3 nolu celsede davacı vekilinin tanık İbrahim Tarkan'ın hazır olduğu ve dinlenilmesi talebinin mahkemece bir önceki celse 1 nolu ara kararında dinlenmeyen davacı tanıkları hakkında karar verildiği gerekçesiyle dinlenilmediği ve talebin reddedildiği anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere tanıkların dinlenilmesi usulü, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 240 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 243. maddesinde "Tanık davetiye ile çağrılır. Ancak, davetiye gönderilmeden taraflarca hazır bulundurulan tanık da dinlenir. Şu kadar ki tanık listesi için kesin süre verildiği ve dinlenme gününün belirlendiği hallerde, liste verilmemiş olsa dahi taraf, o duruşmada hazır bulundurursa tanıklar dinlenir" hükmü yer almıştır. Görüldüğü üzere, kural olan tanığın davetiye ile çağrılmasıdır. Ancak, taraflarca hazır bulundurulan tanıkların da dinlenilmesi mümkündür.

Ne var ki, davacı tanıklarının davetiye ile çağrılması yönünde mahkemece yapılmış bir işlem bulunmamaktadır. Mahkemece, yasal dayanağı bulunmadığı halde taraflara tanıklarını duruşmada hazır bulundurma yükümlülüğü yüklenemeyeceği gibi, tanıkların hazır edilmesi konusunda süre de verilemez verilmiş olsa dahi bir sonuç doğurmaz.

Hal böyle olunca, mahkemece davacı tarafın dinlenmeyen tanıklarının Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 240 vd. maddeleri uyarınca usulüne uygun şekilde çağrılarak dinlenildikten ve tarafların tüm delilleri birlikte değerlendirildikten sonra hasıl olacak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, açıklanan yönlerde işlem yapılmadan eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.

Davacıların yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 11.02.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.