T.C.
YARGITAY
12. HUKUK DAİRESİ
E. 2012/7014
K. 2012/21425
T. 19.6.2012
• MESKENİYET İDDİASINA DAYALI HACZEDİLMEZLİK ŞİKAYETİ (Borçlunun Haczin Kaldırılması Şikayetinde Bulunabilme Şartlarının Oluşup Oluşmadığının Araştırılacağı - Banka Lehine Bulunan İpoteğin Zorunlu İpotek Olup Olmadığının Sorulması Gerektiği )
• ZORUNLU İPOTEK HALİNDE HACZEDİLMEZLİK ŞİKAYETİNDE BULUNULAMAYACAĞI (Mahkemece Haciz Tarihinden Önce Banka Lehine Tesis Edilen İpotek Nedeniyle İpoteğin Mahiyetinin İlgili Bankadan Sorulması Gereği/İpoteğin Verilme Nedeninin Araştırılacağı )
• İPOTEĞE KONU BORCUN ÖDENMESİ (Mahkemece Araştırılacağı/Haczedilmezlik Şikayetinde Bulunma Şartlarının Oluşup Oluşmadığının Tespit Edileceği - Borçlunun Haline Münasip Evi Haczedilemeyeceğinden Bu Hususda da Araştırma Yapılacağı )
• BORÇLUNUN HALİNE MÜNASİP EVİN HACZEDİLEMEMESİ (Borçlunun Haline Münasip Bulunan Evin Şimdiki Evinden Daha Düşük Bir Fiyata Alınabileceğinin Mahkemece Yapılan Keşifte Tespit Edildiği - Evin Satılacağı/Artan Kısmın Alacaklıya Verileceği )
• BORÇLUNUN EVİNİN SATILMASI GEREĞİ (Haline Münasip Evin Üzerinde Bir Evde Oturduğunun Tespiti - Mahcuz Satılarak Borçlunun Haline Münasip Ev Alması için Gerekli Bedelin Kendisine Verileceği/Artan Kısmın Alacaklıya Verilmesi Gereği )
2004/m. 82/12
ÖZET : Meskeniyet sebebiyle haczin kaldırılmasına ilişkin haczedilmezlik şikayetine ilişkin davada, taşınmaz üzerinde haciz tarihinden önce banka lehine tesis edilmiş ipotek bulunmaktadır. Bu durumda, mahkemece lehine ipotek şerhi olan bankadan ipoteğin mahiyeti, verilme nedeni sorularak zorunlu ipotek olup olmadığı, zorunlu ipotek değil ise haciz tarihinden önce ipoteğe konu borcun ödenip ödenmediği tespit edilerek, sonucuna göre karar verilmesi gerekir. Ayrıca,borçlunun "haline münasip" evi haczedilemeyeceğinden, mahkemece yapılan keşif sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda taşınmazın değerinin 85.000,00 TL edeceğinin, borçlunun haline münasip evi ise 60.000,00 TL ye satın alabileceğinin belirtildiği görülmektedir. Buna göre, mahkemece mahcuzun satılarak, borçlunun haline münasip ev alması için gerekli paranın kendisine, artanın alacaklıya ödenmesine, satışın borçlunun haline münasip ev alabileceği değerden az olmamak üzere yapılmasına karar verilmesi gerekir.

DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup. dava dosyası için Tetkik Hakimi Yıldırım Bayrak tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği düşünüldü :

KARAR : Borçlunun, icra mahkemesine başvurusunda, meskeniyet sebebiyle haczin kaldırılmasını istediği anlaşılmıştır. Başvuru bu haliyle İ.İ.K. nun 82/12. maddesine dayalı haczedilmezlik şikayetidir.

Borçlunun daha önce ipotek ettiği taşınmazı hakkında sonradan haczedilmezlik şikayetinde bulunabilmesi için ipoteğin mesken kredisi, esnaf kredisi, zirai kredi gibi zorunlu olarak kurulmuş ipoteklerden olması gerekir. Zira zorunlu olarak kurulan ipoteğin meskeniyet şikayetine engel teşkil etmeyeceği ilkesi bu ipoteğin sosyal amaçlı olarak verilen kredinin teminatını oluşturmasından kaynaklanmaktadır. Bunun dışında, borçlunun serbest iradesiyle kurduğu ipotekler adı geçenin daha sonra bu yerle ilgili olarak meskeniyet iddiasında bulunulmasını engeller.

Ancak, haciz tarihinde ipotek konusu borcun ödenmiş olması halinde, ipotekle yükümlü bulunmayan taşınmaz hakkında meskeniyet şikayetinde bulunulabilir Aksi takdirde, kurulan bir ipotek borcu ödenmiş olsa dahi, bundan sonraki tüm hacizler yönünden meskeniyet şikayetinin mümkün bulunmadığı gibi kabul edilemeyecek bir sonuç ortaya çıkar.

Somut olayda, taşınmaz üzerinde haciz tarihinden önce 24.1.2006 tarihli T... Bankası A.Ş. lehine tesis edilmiş ipoteğin mevcut olduğu görülmektedir. Bu durumda, mahkemece lehine ipotek şerhi olan bankadan ipoteğin mahiyeti, verilme nedeni sorularak zorunlu ipotek olup olmadığı, zorunlu ipotek değil ise haciz tarihinden önce ipoteğe konu borcun ödenip ödenmediği tespit edilerek, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.

Öte yandan, İ.İ.K.`nun 82/12. maddesi gereğince, borçlunun "haline münasip" evi haczedilemez. Bir meskenin borçlunun haline uygun olup olmadığı adı geçenin haciz anındaki sosyal durumuna ve borçluyla ailesinin ihtiyaçlarına göre belirlenir Buradaki "aile" terimi, geniş anlamda olup. borçluyla birlikte aynı çatı altında yaşayan, bakmakla yükümlü olduğu kişileri kapsar. İcra mahkemesince, borçlunun sözü edilenlerle birlikte barınması için zorunlu olan haline münasip meskeni temin etmesi için gerekli bedel bilirkişilere tesbit ettirildikten sonra, haczedilen yerin kıymeti bundan fazla ise satılmasına karar verilmeli ve satış bedelinden yukarda nitelikleri belirlenen mesken için gerekli olan miktar borçluya bırakılmalı, kalanı alacaklıya ödenmelidir.

Bu kıstasları aşan nitelik ve evsaftaki yerlerle, makul ölçüleri geçen oda ve salonu kapsayan ve ikamet için zorunlu öğeleri içeren bir meskenin dışındaki yerler, maddede öngörülen amaca aykırıdır. Borçlunun görev ve sıfatı, kendisinin yukarda belirlenenden daha görkemli bir meskende ikamet etmesini gerektirmez.

Somut olayda mahkemece 27.10.2011 tarihinde yapılan keşif sonucunda düzenlenen 24.11.2011 tarihli bilirkişi raporunda taşınmazın değerinin 85.000,00 TL edeceğinin, borçlunun haline münasip evi ise 60.000,00 TL ye satın alabileceğinin belirtildiği görülmektedir.

Buna göre, mahkemece mahcuzun satılarak, borçlunun haline münasip ev alması için gerekli 60.000,00-TL. sının kendisine, artanın alacaklıya ödenmesine, satışın borçlunun haline münasip ev alabileceği 60.000,00-TL. den az olmamak üzere yapılmasına karar verilmesi gerekirken, bu hususun gözardı edilerek yazılı gerekçeyle hüküm kurulması da doğru değildir.

SONUÇ : Alacaklının temyiz itirazlarının kabulüyle mahkeme kararının yukarda yazılı sebeplerle İ.İ.K.nun 366 ve H.U.M.K.nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA ), ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 19.06.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.