|
|
|
|
|
|
....
|
|
 |
|
 |
|
Bu konu hakkında forumda daha önce yazma fırsatı bulamadığımdan, konu açılmışken doğru bilinen bir yanlışa sayenizde dikkat çekmek istiyorum. Zorunlu nedenle fesihte neredeyse tüm meslektaşlarımızca yanlış anlaşılan bu konuyu örneğiniz üzerinden izah etmeye çalışayım.
Somut olaydaki anılan gerekçe işverene haklı fesih hakkı vermemektedir.
25 nci maddede yazılı olan ve işveren için haklı fesih nedeni kabul edilen zorlayıcı neden işyerinde değil, işçinin çevresinde meydana gelmekte ve bunun sonucunda işçi kusuru olmaksızın geçici ifa imkansızlığı nedeniyle iş görme borcunu yerine getirememekte ve iş akdi askıya alınmaktadır. Mesela sel, kar, deprem gibi doğal olaylarla ulaşımın kesilmesi, salgın hastalık nedeniyle bölgenin dışına çıkışın yasaklanması İK 25/III anlamında zorlayıcı neden olarak sayılacaktır.
Buna karşılık 24 ncü maddede yazılı olan ve işçi için haklı fesih nedeni kabul edilen zorlayıcı neden işçinin çevresinde değil işyerinde ortaya çıkmakta, işyerine ilişkin bulunmakta ve bu neden işyerinde çalışmayı bir haftadan fazla süreyle olanaksız hale getirmektedir. Başka bir anlatımla işveren zorlayıcı nedenle işçinin iş görme edimini yerine getirmesini kusuru olmaksızın geçici kabul imkansızlığı içine düşmekte ve iş akdi askıya alınmaktadır. İK 24/III’ün uygulanabilmesi için işyerinde öngörülemeyen, kaçınılması mümkün bulunmayan, kusurdan uzak ve dıştan gelen bir nedenle iş görülmesinin olanaksız hale gelmesi, diğer bir deyişle işverenin ifayı kabul imkansızlığı içine düşmesi gerekir. Mesela yangın, deprem, su baskını, toprak kayması gibi doğal afetler veya hükümetçe işyerine el konulması, belediye tarafından işyerindeki çalışmaların durması, mahkeme tedbir karar gereği işin durması, ithalat ve ham madde yasakları gibi hukuki nedenler iş akdinin askıya alınmasına yol açar ve işçi İK 24/III uyarınca sözleşmeyi haklı nedenle fesheder.
İşçiye ilişkin zorlayıcı sebep halinde işçi, işyerine ilişkin zorlayıcı sebep halinde işveren bildirimsiz fesih yetkisini kullanamaz ( YHGK, 21.03.1979, 9-876/316) Zorlayıcı bir nedenle ( somut olayda asıl işverenin işe son vermesi gibi ) işyerinde meydana gelen ve bir haftadan fazla süren bir nedenle işveren iş akdini feshedemez. Ederse haklı değil, haksız fesih olur. Ancak işyerindeki bu zorunlu neden bir haftadan fazla sürerse işçi iş akdini haklı nedenle feshetme hakkına sahiptir. Çünkü sebep işçinin kendisinden kaynaklanmamaktadır. İşçi çalışmaya hazırdır ancak işveren kabul imkansızlığı içindedir. Buna karşılık işçiden kaynaklanan bir zorunlu neden olsa, örneğin deprem oldu ve işçinin evi yıkıldı. İşçi de işyerine gidemedi ve/veya köyüne göçtü gitti. Burada zorlayıcı neden işçi çevresinde meydana gelmiş olup akdi haklı nedenle fesih hakkı işverende olacaktır. Zira işveren işi kabule hazırdır ancak işçi ifa imkansızlığı içindedir.
Somut olayda işçinin çalıştığı işyerinde iş durdurulmuş ve bu zorlayıcı neden bir haftadan fazla süre ile çalışmaya engel olmuştur. Yasa gereği işçi yarım günlük ücreti ödendiği müddetçe ve kendi arzu ettiği kadar iş akdi bu şekilde askıda kalabilir. Ancak işyerinden kaynaklanan bu zorunlu nedene dayanarak işveren tarafından yapılacak fesih haklı nedenle yapılmış olmayacaktır. İşveren hem işi kabul imkansızlığı içinde olup da hem de işçisine "sen çalışmıyorsun, ben de seni işten çıkartıyorum" demek hakkına sahip değildir. İşi kabul imkansızlığı içinde olan kendisidir. Bu nedenle fesih haksızdır. Saygılar.