Önceden kurulmuş bir hukuki ilişkide taraflardan birinin kendisine yüklenen borçları gereği gibi yerine getirmemesi akde aykırılıktır.Bu durumda yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişinin tazminat ödemesi gerekmektedir.Akde aykırılık nedeni ile alacaklı müsbet veya menfi zararının tazminini istemek hakkına sahiptir.Bildiğiniz üzere sözleşmelerde meydana gelen zararlar;
Menfi zarar;akdin feshedilmesi nedeni ile uğranılan zarardır ve bütün yapılan masraflar menfi zarardır.
Müsbet zarar;akit ifa edilmediği veya gereği gibi ifa edilmediği için uğranılan kar yoksunluğu olarak kısaca tanımlanabilir.Söz konusu sözleşmede uğranılan zararlar menfi zarardır ve aynen veya nakden tazmini yoluna gidilebilir.
Buna göre, borçlu temerrüdü söz konusu olduğundan alacaklının seçimlik hakları söz konusu olmaktadır. Bu seçimlik haklardan bazıları:
Alacaklının bir seçimlik hakkı, borcun ifasından vazgeçerek uğramış olduğu müspet zararın tazminini istemektir.
Ayrıca alacaklı sözleşmeden dönerek uğramış olduğu menfi zararın tazminini talep edebilir.
Bu iki seçimlik hakların kullanılması için, TBK m. 124’te sayılan istisnalar hariç, borçluya son bir ifa şansı tanımak amacıyla uygun bir süre verilmeli veya hâkimden bu yönde bir talepte bulunulmalıdır. Bunun yanında, gecikme tazminatına ya da müspet veya menfi zararların tazminine hükmedilebilmesi için borçlunun kusuru aranır. İfadan vazgeçerek müspet zararın tazmininin istenmesi veya sözleşmenin feshedilerek menfi zararın tazmininin talep edilmesi durumlarında ise bu durum verilen süre biter bitmez borçluya derhal bildirilmelidir.
TBK m.126’da ise sürekli edimli sözleşmelerde temerrüdün sonuçları düzenlenmiştir. Buna göre, ifasına başlanmış sürekli edimli sözleşmelerde borçlunun temerrüdü hâlinde alacaklı, ifa ve gecikme tazminatı isteyebileceği gibi, sözleşmeyi feshederek, sözleşmenin süresinden önce sona ermesi yüzünden uğradığı zararın giderilmesini de isteyebilmektedir.
Söz konusu olay bakımından ise TBK'nın başta 112.maddesi vd ile 123-126. maddelerini dayanak olarak gösterebileceğiniz kanaatindeyim.