T.C. DANIŞTAY
13.Dairesi

Esas: 2006/4504
Karar: 2007/4151
Karar Tarihi: 29.06.2007

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURULU KARARININ İPTALİ İSTEMİ - İKİ İSTASYON ARASINDA YÜZ METRE MESAFE BULUNDUĞU YOLUNDAKİ İDDİA ARAŞTIRILMADAN İSTASYONA BAYİLİK LİSANSI VERİLMESİ - KURUL KARARININ İPTALİ GEREĞİ

ÖZET: 5015 sayılı Kanun uyarınca iki akaryakıt istasyonu arasında aynı yönde olmak üzere şehirlerarası yollarda en az on, şehir içi yollarda ise an az bir kilometre mesafe bulunması gerektiği; bayilik lisans başvurularında bu mesafeye uyulup uyulmadığını, belirlemenin davalı idarenin görevi olduğu; iptali istenen bayilik lisansının verilmesi esnasında ilgili kooperatif tarafından sunulması zorunlu olan belgelerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı, davacı şirketin kendi akaryakıt istasyonu ile bayilik lisansının iptalini istediği akaryakıt istasyonu arasında asgari mesafe kuralına uyulmadığı, iki istasyon arasında yüz metre mesafe bulunduğu yolundaki iddiası araştırılmadan istasyona bayilik lisansı verilmesi Kanunun emredici hükmüne aykırı bulunmaktadır.

(5015 S. K. m. 3, 8, 20) (Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği m. 7, 45)

Dava: Davacı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından, ..........Kooperatifine verilen bayilik lisansının;.............sahibi olduğu akaryakıt istasyonu ile.................Kooperatifine ait akaryakıt istasyonu arasında bir kilometreden az mesafe bulunduğunu; Kanuna aykırı olarak anılan kooperatife bayilik lisansı verildiğini ileri sürülerek iptalini istemektedir.

Dava, ..............Kooperatifine bayilik lisansı verilmesine ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun ............. tarih ve .......... sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.

5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun "Lisansların tâbi olacağı usul ve esaslar" başlığını taşıyan, 3. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde; akaryakıt dağıtımı, taşıması ve bayilik faaliyetlerinin yapılması için lisans alınmasının zorunlu olduğu kurala bağlandıktan sonra, üçüncü fıkrasında, lisansların verilmesi, güncelleştirilmesi, geçici olarak durdurulması veya iptaline ilişkin işlemlerin Kurumca (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) yapılacağı, onuncu fıkrasının (ı) bendinde; lisans kapsamında olsun veya olmasın piyasa ile ilgili faaliyetlerin yönlendirilmesi, gözetimi, denetimi ve benzeri konulara ait usul ve esasların Kurumca çıkarılacak yönetmeliklerle düzenleneceği kuralı yer almıştır.

Kanunun 8. maddesinin dördüncü fıkrasında, Akaryakıt ve LPG istasyonları arasındaki mesafeler, aynı yönde olmak üzere, şehirler arası yollarda on kilometreden şehir içi yollarda bir kilometreden az olmamak üzere Kurul tarafından çıkarılacak ve 01.01.2005 tarihinde yürürlüğe girecek yönetmelikle düzenleneceği hükme bağlanmıştır.

5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunun 20. maddesinin 5. fıkrasında, bu Kanuna göre yapılan talep veya işlemlerde, kanuna karşı hile veya gerçek dışı beyanda bulunulduğunun tespiti halinde lisansın iptal olunacağı hüküm altına alınmıştır.

5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan, 17.06.2004 tarih ve 25495 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin <Lisans Başvurusu> başlıklı 7. maddesinde, lisans almak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin Ek-1'de yer alan örneğe uygun <Lisans Başvuru Dilekçesi> ve Ek-2'de yer alan örneğe uygun <Taahhütname> ile birlikte lisans türlerine göre Ek-3'de yar alan <Başvuru Dilekçesi Ekleri>ni eksiksiz olarak ibraz etmek suretiyle Kuruma başvuracakları, dilekçe eklerinin Ek-4'de yer alan <Başvuru Dilekçesi Ekleri İçeriği>ne uygun olarak hazırlanıp, talep edilen lisans kapsamında birden çok faaliyet yapılmak istenmesi halinde, başvuru dosyasında ilgili faaliyete ilişkin eklere de yer verileceği kural altına alınmıştır.

Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 45. maddesinde, iki akaryakıt ve/veya LPG istasyonu arasındaki mesafenin, aynı yönde olmak üzere;

a) Şehirlerarası yollarda on,

b) Şehir içi yollarda bir kilometreden az olamayacağı hükme bağlanmıştır.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 17.11.2005 tarih ve 579-113 sayılı kararında, akaryakıt ve LPG istasyonları arasındaki asgari mesafe kısıtlaması uygulamalarında,

a) İstasyonun üzerinde bulunduğu yol isminin veya yol kodunun değil, yön esasının dikkate alınmasına;

b) Şehirlerarası yolların üzerindeki akaryakıt ve LPG istasyonları arasında on kilometrelik mesafenin aranmasına,

c) Şehir içi yolların üzerindeki akaryakıt ve LPG istasyonları arasında bir kilometrelik mesafenin aranmasına,

d) Şehir içi yollarla şehirlerarası yolların kesiştiği kesimlerde yer alan istasyonlar arasında en az bir kilometrelik mesafenin bulunmasına,

e) Şehir içi yollarla şehirlerarası yolların yukarıda açıklanan hususlar dikkate alınarak birbirlerinden ayrı olarak değerlendirilmesine karar verilmiştir.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 11.05.2006 tarih ve 753-120 sayılı kararı ile <Petrol Piyasasında Lisans Başvurusu ve Bildirim Açıklamaları> kabul edilmiş, bu kararın ekinde yer alan Petrol Piyasasında Lisans Başvurusu ve Bildirim Açıklamaları Bölüm-1'de Başvuru Dilekçesi Eklerine işyeri açma ve çalışma ruhsat suretinin ve asgari mesafe tespit tutanağının ekleneceği belirtilmiş; aynı Ek'in 8 numaralı dipnotunda da, İmar Kanunu hükümlerine göre imar planında 01.01.2005 tarihinden önce akaryakıt veya LPG istasyonu olarak tanzim edilmiş yerler için halen geçerli olan inşaat ruhsatı veya yapı kullanma ruhsatına sahip kişilerin yapacakları başvurularda asgari mesafe tespit tutanağının aranmayacağı karara bağlanmış, bu karar Kurulun 20.06.2007 tarih ve 1232-3 sayılı kararı ile, İmar Kanunu hükümlerine göre imar planında 01.01.2005 tarihinden önce <Akaryakıt istasyonu> alanı olarak tanzim edilmiş yerler için yapılan başvurularda asgari mesafe tespit tutanağının aranmayacağı şeklinde değiştirilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, bayilik lisansının iptali istenen ..........Kooperatifinin 01.08.2005 tarihinde bayilik lisans başvurusunda bulunduğu; 04.08.2005 tarihinde bir yıl süreli geçici bayilik lisansı verildiği; kendisine tanınan süre içinde işyerine ait gayri sıhhi müessese ruhsatını ibraz edemediğinden 16.02.2006 tarihinde geçici bayilik lisansının iptal edildiği, adı geçen kooperatifin, 20.07.2006 tarihinde ikinci kez bayilik lisansı başvurusunda bulunduğu; İstanbul Büyükşehir Belediyesi Gayri Sıhhi Müesseseler İnceleme Kurulunun 11.07.2006 tarih ve 9715 sayılı kararı ile kooperatife ait akaryakıt istasyonunun 1.1.2005 tarihinden önce faaliyette olduğu için, kilometre tahdidi aranmayacağından bahisle gayri sıhhi müessese ruhsatı verilmesinin uygun görülmesi üzerine, İstanbul Büyükşehir Belediyesince 11.07.2006 tarihli gayri sıhhi müessese ruhsatı verildiği, bu ruhsatın davalı idareye sunulması üzerine dava konusu işlemin düzenlendiği görülmektedir.

Olayda, ...........Kooperatifinin gayri sıhhi müessese ruhsatının ve davacının istasyonu ile iptali istenen bayilik lisansı sahibi kooperatifin akaryakıt istasyonu arasındaki mesafenin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı; kooperatife ait istasyonun 1.1.2005 tarihinden önce alınmış ve halen geçerli olan inşaat ruhsatı ve yapı kullanma ruhsatının olup olmadığının araştırılmadığı; İstanbul Büyükşehir Belediyesince 1.1.2005 tarihinden önce alınmış ve halen geçerli olan inşaat ruhsatı ve yapı kullanma ruhsatının olup olmadığı belirtilmeksizin, sadece, 1.1.2005 tarihinden önce faaliyette olduğundan bahisle .............Kooperatifine gayri sıhhi müessese ruhsatı verildiği, lisans başvurusuna eklenen bu ruhsata dayanılarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun..........tarih ve.........sayılı kararı ile dava konusu iptali istenen bayilik lisansının verildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, 5015 sayılı Kanun uyarınca iki akaryakıt istasyonu arasında aynı yönde olmak üzere şehirlerarası yollarda en az on, şehir içi yollarda ise an az bir kilometre mesafe bulunması gerektiği; bayilik lisans başvurularında bu mesafeye uyulup uyulmadığını, belirlemenin davalı idarenin görevi olduğu; iptali istenen bayilik lisansının verilmesi esnasında ilgili kooperatif tarafından sunulması zorunlu olan belgelerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı, davacı şirketin kendi akaryakıt istasyonu ile bayilik lisansının iptalini istediği akaryakıt istasyonu arasında asgari mesafe kuralına uyulmadığı, iki istasyon arasında 100 metre mesafe bulunduğu yolundaki iddiası araştırılmadan istasyona bayilik lisansı verilmesi Kanunun emredici hükmüne aykırı bulunmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, ..........Kooperatifine bayilik lisansı verilmesine ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun ........tarih ve sayılı kararının iptaline, 29.06.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)