Çok teşekkürler... Benim olayımda işyerinde 2000 yılından beri çalışan işçi var ve 2005 yılında erzak yardımını işveren tek taraflı olarak kaldırıyor, yıl 2013e kadar da erzak yardımı yapılmıyor. İşçinin 2005 yılından itibaren yapılması gereken erzak yapılmadığından bahisle erzak yardımı ücret alacağı talep etme hakkı var mıdır? Erzak yardımının kaldırılması İş Kanunu’nun 22. Maddesi çerçevesinde çalışma şartlarının esaslı değişikliğe uğraması anlamına gelmektedir. Bu haliyle öncelikle işverenin bu değişikliği yazılı bir biçimde bildirip bildirilmediği tespit edilir. İşçinin 6 iş günü içerisinde kabul ya da reddedip etmediği hususu ise ancak bu tür bir yazılı bildirim söz konusu ise tartışılabilir. Ancak yapılan bir bildirim yok.
İşçinin çalışma şartlarının esaslı değişikliğe uğradığı durumlar üzerine ikili bir tartışma yürütmek gerekir bence. Ücret ve diğer çalışma koşulları bakımından bir ayrıma gidilmelidir. Doktrin ücret dışındaki değişikliklerde zımni kabulün mümkün olduğunu ancak ücretin işçi aleyhine değiştirilmesi konusunda yazılı kabul olmadığı koşullarda örtülü kabul yorumunun yapılamayacağını belirtmektedir.
Yargıtay da“İşçinin ücretinin düşürülmesi ya da ücretinin eki niteliğindeki sosyal haklarının ortadan kaldırılması veya eksiltilmesi iş şartlarında esaslı değişikliktir. İşveren tek yanlı irade bildirimi ile ücret miktarında işçi aleyhine değişiklik yapamaz. İşçinin belirtilen süre içerisinde değişiklik önerisini yazılı olarak kabul etmemesi veya bu süre içerisinde suskun kalması haline işveren tarafından yapılan iş şartlarında değişiklik önerisi reddedilmiş ve değişiklik gerçekleşmemiş olur. Kısaca taraflar arasında iş ilişkisi aynı şartlarda devam eder. Özellikle ücretin düşürülmesi, ücretin eki niteliğindeki hakların ortadan kaldırılması sebebiyle meydana gelen iş şartlarından esaslı değişikliği işçinin kabul etmemesi halinde, talep edilebilir olduğu sürece işçi fark ücret ve sair haklar her zaman isteme hakkına sahiptir. İşçinin uzun süre değişiklik yapıldığı biçimde eksik ödenen ücret ve sair hakları ihtirazı kayıt koymadan imzalayarak alması, iş şartlarında esaslı değişikliği kabul ettiği anlamına gelmez.” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2009/20239 E., 2009/18297 K., 29.06.2009) diyor.
Ayrıca İş Kanunu’nun 62. Maddesi’nde ücretten indirim yapılamayacak durumlar açıklanmıştır: “Her türlü işte uygulanmakta olan çalışma sürelerinin yasal olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya işverene düşen yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle ya da bu Kanun hükümlerinden herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme yapılamaz.”
O halde erzak yardımı da ücret niteliğinde düşünüldüğünde işçinin erzak yardımının kalkmasını örtülü olarak kabul ettiğinden bahsedilemez. Erzak yardımını ücret değil de işyeri uygulaması olarak yorumlar isek örtülü kabul olacaktır.
İşçinin 8 yıl boyunca ses çıkarmaması ve iş akdi sona erdiğinde ilgili alacağı istemesinin iş hukukuna hakim işçi lehine yorum ilkesi ve işçinin çalışırken bu alacağı talep etme imkanının olmadığı düşünüldüğünde talebin bir hakkın kötüye kullanılması olarak da yorumlanmaması gerekir diye düşünüyorum.

Sizlerin de yorumlarını bekliyorum. Ona göre açacağım dava da ilgili alacak kalemini talep etmemeyi düşüneceğim. Bir sorun daha var ki, işçi o yıllarda hangi miktarda erzak yardımı ücreti ödendiğini bilmiyor. O yıllara ait tanık ve işyeri kayıtları konusunda da sıkıntı yaşananilir. Neler önerirsiniz?