Sayın Meslektaşım,
Uluslararası Sözleşmeler, Anayasa, koruyucu ve tedavi şeklindeki sağlık yardımını teminat altına alıyor.5510 sK m73 devamı( Acil haller dışında sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularından kişilerce satın alınan sağlık hizmeti bedelleri Kurumca ödenmez.)acil hallerde hizmet bedeli ödenir şeklinde yorumlanabilir. Bu durumda 66. maddedeki sınırlama (Yukarıdaki haller dışında, yurt dışında sağlık hizmetlerine ilişkin giderler Kurumca ödenmez.)hakkın özüne dokunan bir sınırlamadır.


T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU
E. 2002/979
K. 2003/90
T. 7.3.2003
• YURTDIŞI TEDAVİ GİDERİ ( Acil Sağlık Müdahalesi Nedeniyle Oluşan Sağlık Harcaması/By Pass Ameliyatı Gideri - Yurtiçi Sağlık Gideriyle Kıyaslanıp Ödenmesi )
• TEDAVİ YARDIMI ( Yurtdışında Acil Sağlık Müdahalesi Nedeniyle Oluşan Sağlık Harcaması/By Pass Ameliyatı Gideri - Yurtiçi Sağlık Gideriyle Kıyaslanıp Ödenmesi )
• YURTDIŞINDA ACİL SAĞLIK MÜDAHALESİ NEDENİYLE OLUŞAN SAĞLIK HARCAMASI ( By Pass Ameliyatı Gideri - Yurtiçi Sağlık Gideriyle Kıyaslanıp Ödenmesi )
• BY PASS AMELİYATI GİDERİ ( Yurtdışında Acil Sağlık Müdahalesi Nedeniyle Oluşan Sağlık Harcaması - Yurtiçi Sağlık Gideriyle Kıyaslanıp Ödenmesi )
• YILLIK İZİN ( Yurtdışında Acil Sağlık Müdahalesi Nedeniyle Oluşan Sağlık Harcaması/By Pass Ameliyatı Gideri - Yurtiçi Sağlık Gideriyle Kıyaslanıp Ödenmesi )
657/m.187,213,209,210
2709/m. 17,56
Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliği/m.3,15,25,29,30
ÖZET : Yurtdışında yıllık izin kullandığı sırada tedavi gören davacının yaptığı giderlerden Türkiye'de aynı tedavi için öngörülen kısmının ödenmesi yolundaki dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı hk.

İstemin Özeti: ... Üniversitesi ... Anabilim Dalı Başkanı olan davacının, yıllık iznini kullanmakta olduğu 30.10.1996-30.11.1996 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletlerinde rahatsızlanması üzerine bu ülkede yapılan cerrahi müdahale ve tedavi giderleri için ödediği 35.642- Amerikan Doları 38 sentin tamamının karşılanması istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 18.02.1997 günlü, 252 sayılı işlemin iptali ile yapılan harcamalardan kendisine ödenmeyen 31.006- Amerikan Doları 88 sentlik kısmın fiili ödeme günü Merkez Bankası döviz kuru üzerinden Türk Parası olarak yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açtığı davada; Ankara 2. İdare Mahkemesinin Danıştay Beşinci Dairesinin 23.02.2000 günlü, E: 1999/3485, K: 2000/916 sayılı esas yönünden bozma kararına uyulmayarak, dava konusu işlemin iptali, davacının acil müdahale ve tedaviler için yaptığı harcamalardan kendisine ödenmeyen 31.000, 88 Amerikan Dolarının ödenmesi isteminin kabulü ile, bu tutarın 29.04.1999 tarihinden ödeme tarihine kadar işletilecek yasal faiziyle birlikte tazmini, fazlaya ilişkin faiz isteminin reddi yolundaki ilk kararında ısrar edilmesine ilişkin bulunan 30.04.2002 günlü, E: 2002/485, K: 2002/590 sayılı kararını, taraflar karşılıklı olarak temyiz etmektedirler.

Hacettepe Üniversitesi ile Müdahil Sağlık Bakanlığının Savunmalarının Özeti: Davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Maliye Bakanlığı ve Davacının Savunmalarının Özeti: Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Aylin Bayram'ın Düşüncesi: Temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesinin ısrar kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Saadet Ünal'ın Düşüncesi: İdare Mahkemesince, Danıştay Beşinci Dairesinin esas yönünden bozma kararına uyulmayarak verilen ısrar kararının Daire kararında belirtilen gerekçe ile bozulmasının uygun olacağı düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunca dosyanın tekemmül ettiği görülmekle davalı ... Üniversitesi Rektörlüğünün yürütmenin durdurulması istemi görüşülmeyerek, dosya esası incelendi, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 17. maddesi uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmedi, gereği görüşüldü:

Dava, ... Üniversitesi ... Anabilim Dalı Başkanı olan davacının, yıllık iznini kullanmakta olduğu 30.10.1996-30.11.1996 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletlerinde rahatsızlanması üzerine bu ülkede yapılan cerrahi müdahale ve tedavi giderleri için ödediği 35.642- Amerikan Doları 38 sentin tamamının karşılanması istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 18.02.1997 günlü, 252 sayılı işlemin iptali ile yapılan harcamalardan ödenmeyen 31.006- Amerikan Doları 88 sentlik kısmın fiili ödeme günü Merkez Bankası döviz kuru üzerinden Türk Lirası olarak yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Ankara 2. İdare Mahkemesi, 29.04.1999 günlü, E: 1998/1167, K: 1999/362 sayılı, Danıştay Beşinci Dairesinin 16.09.1998 günlü, E: 1998/379, K: 1998/2150 sayılı davanın ihbarı yönünden bozma kararına uyarak verdiği kararıyla, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 187-213. maddelerinde Devlet Memurlarının sosyal hak ve yardımlardan ne şekilde faydalanacaklarının hükme bağlandığı; bu kanunun 209. ve 210. maddelerinin uygulanmasını teminen hazırlanan "Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliğinin 3/B maddesinin ( c ) bendinin son paragrafında, kanuni izinlerini geçirmek üzere yurtdışına giden memurların yurtdışında yapılan tedavi giderlerinin, yurtdışında tedavi için yönetmelikle öngörülen usullere uyulmak, Sağlık Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumları Fiyat Tarifesinde aynı tedavi için belirlenen tutar ile sınırlı olmak şartıyla Türkiye'de ve Türk parası olarak kurumlarınca ödeneceği kuralına yer verildiği; 15. maddesinde, acil vakalarda hastanın bizzat kendisi veya hasta ile ilgili biri tarafından muayene ve tedavisinin derhal yaptırılacağının, bu muayene ve tedavinin, mümkün olduğu takdirde memurun bağlı olduğu kurum tabibine bu da mümkün olmadığı takdirde serbest tabibe veya özel sağlık kurumuna başvurulmak suretiyle yaptırılacağının, gerekli işlemlerin sonradan tamamlatılacağının, 25. maddesinde ise, vakanın acil olması nedeniyle gerekli başvurma ve yollama işlemleri yaptırılmadan tedavi sağlandığı takdirde tedavi giderlerinin ödenebilmesi için lüzumlu işlem ve belgelerin usulü dairesinde tamamlanmasının, bu tedavi resmi sağlık kurumları veya kuruluşlarına başvurmaya imkan bulunmadan özel sağlık kurumları veya kuruluşlarında yaptırılmışsa, ayrıca vakaya elkoyan ilk müdahaleyi yapan tabip tarafından, vakanın acil nitelikte olduğunun ve derhal müdahaleyi gerektirdiğinin raporla belgelendirilmesi gerekeceğinin, gerekli işlem ve belgeler tamamlanmadan yapılmış olan giderlerin bedelinin, bunların tamamlanmasından sonra faturalar verilmek suretiyle kurumdan alınacağının öngörüldüğü; buna göre, kanuni izinlerini kullanmak üzere yurtdışına giden devlet memurlarının yurtdışı tedavi giderlerinin karşılanmasında kural olarak resmi sağlık kurumlarında geçerli tarifeler esas olsa da, acil hallerde yurtdışında uygulanan müdahale ve tedavi giderlerinin bu kuralın istisnası olduğunun açık bulunduğu; kişilerin sağlıklı yaşama haklarının Anayasayla ve Türkiye'nin de taraf olduğu uluslararası sözleşmelerle teminat altına alındığı; Anayasanın 17. maddesinde, herkesin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğunun, 56. maddesinde, Devletin herkesin hayatını beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamakla görevli olduğu yolunda hükümlere yer verildiği, acil hallerde yapılacak bütün tıbbi müdahale ve tedavilerin doğrudan doğruya insanların yaşama ve sağlıklı yaşama hakkına ilişkin bulunduğunda kuşkuya yer olmadığı; acil hallerdeki müdahale ve tedavilerin coğrafi sınırlarla sınırlı olduğu da düşünülemeyeceğine göre ilgililerin acil müdahale ve tedavileri için yaptığı tüm masrafların faturalı karşılığının ödenmesi gerektiği; ... Üniversitesi Tıp Fakültesi ... Anabilim Dalı Başkanı olan davacının, Amerika Birleşik Devletleri'nde yıllık iznini kullandığı sırada şiddetli göğüs ağrısı ve nefes kesilmesi şikayeti nedeniyle acilen kardiak anjiografiye alındığının, yapılan kardiak anjiografi sonucu durumunun ciddi olduğu ve kısa sürede anjioplasi ( By Pass ) ameliyatı olması gerektiğinin bildirilmesi üzerine acilen 14.11.1996 tarihinde ameliyata alındığının ve ameliyat sonrası tedavi olduğu Cleveland Clinik'e fatura karşılığı 35.642, 38 U.S.A. Doları ödediğinin, buna karşın davalı idarece Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca Bakanlığa bağlı hastanelerde aynı ameliyatın 500.000.000- TL.'na yapıldığının bildirildiğinden bahisle davacıya 500.000.000-TL ödendiğinin, davacının tedavi giderlerinin tamamının kendisine ödenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddi üzerine de bakılan davanın açıldığının anlaşıldığı; davalı idare, Yönetmeliğin 3/B maddesindeki"kanuni izinlerini geçirmek üzere yurtdışına giden memurların yurtdışında yapılan tedavi giderleri, yurtdışında tedavi için Yönetmelikte öngörülen usullere uyulmak, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumları Resmi Fiyat Tarifesinde aynı tedavi için belirlenen tutar ile sınırlı olmak şartıyla Türkiye'de ve Türk parası olarak kurumlarınca ödenir" hükmünden hareketle, acil hallerde de tarifelere göre ödeme yapılacağını iddia etmekte ise de, acil hallerde yapılacak ödemenin esasları anılan Yönetmeliğin 15 ve 25. maddelerinde açıkça düzenlendiğinden ve ayrıca sınırlayıcı hüküm getirilmediğinden bu iddianın hukuki dayanaktan yoksun bulunduğu; Yönetmeliğin 25. maddesinde öngörülen acil hallerde resmi sağlık kuruluşları dışındaki bir sağlık kurumunca uygulanacak müdahale ve tedavi giderinin faturalı karşılığının kurumundan alınacağı yolundaki düzenlemenin yurtdışında acil müdahale ve tedavi gören kişiler için de geçerli olması zorunlu olup, izinli olduğu sırada yurtdışında acilen tedaviye alındığı ve ameliyat olduğu açık olan davacının, acil olarak kaldırıldığı 14.11.1996 tarihinden, taburcu edildiği 18.11.1996 tarihine kadar yapılan bütün müdahale ve tedavi giderlerinin faturalı karşılığının, hiçbir sınırlamaya tabi tutulmaksızın istemiyle bağlı kalınarak ödenmesi gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline; davacının acil müdahale ve tedaviler için yaptığı harcamalardan kendisine ödenmeyen 31.006, 88 Amerikan Dolarının ödenmesi isteminin kabulüne, 14.11.1996-18.11.1996 tarihleri arasında yapılan müdahale ve tedaviler için harcandığı belgelendirilen toplam 35.642, 38 Amerikan Dolarından kendisine ödenmeyen 31.006.88 Amerikan Dolarlık kısmının 29.4.1999 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Merkez Bankası kurlarında 1 Amerikan Dolarının döviz satış fiyatı olan 388.110- TL. üzerinden 12.034.080.196- TL. karşılığının 29.04.1999 tarihinden ödeme tarihine kadar işletilecek yasal faiziyle birlikte davalı idarelerce tazminine, fazlaya ilişkin faiz isteminin reddine karar vermiştir.

Bu karar, temyiz incelemesi sonucunda, Danıştay Beşinci Dairesinin 23.03.2000 günlü, E: 1999/3485, K: 2000/916 sayılı kararıyla; Sağlık Bakanlığının müdahil olarak davada yer aldığı hususu gözönüne alınmaksızın ihbar eden ... Üniversitesi Rektörlüğü yanında taraf ( davalı ) olarak mahkeme kararında yer almasında hukuka uyarlık görülmediğinden, davadaki tarafların durumunun yeniden belirlenmesinin gerektiği ve müdahilin sadece müdahale masrafından sorumlu tutulacağı, işin esasına gelince, davacı tarafından ileri sürülen hususların 2577 sayılı Yasanın 49. maddesinde belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymadığı, davalı idarelerin temyiz istemlerine gelince; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Sosyal Haklar ve Yardımlar kısmında yer alan 209. maddesinde tedavi yardımları konusunun düzenlendiği, maddenin "Yurtdışında" başlıklı dördüncü fıkrasında getirilen "a ) Sürekli görede bulunan memurlarla eşlerinin, bakmakla yükümlü oldukları ana, baba ve aile yardımına müstehak çocuklarının, b ) Geçici görev, bilgi ve görgülerini artırmak veya staj yapmak üzere, yurtdışına gönderilen memurların, hastalanmaları ve mahalli usule göre tedavilerine lüzum gösterilmeleri halinde tedavi giderleri kurumlarınca karşılanır." hükmü ile yurtdışında yapılan tedavi giderleri yönünden bir sınırlama getirildiği ve ancak yurtdışında sürekli görevde bulunan, veya geçici görev, bilgi ve görgülerini arttırmak veya staj yapmak üzere yurtdışına gönderilen memurların ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertleri için tedavi giderlerinin kurumlarınca karşılanmasının kabul edildiği, sözkonusu Yasanın 210. maddesi uyarınca Bakanlar Kurulunun 27.07.1973 günlü, 7/6913 sayılı kararı ile yürürlüğe konulan ve 11.08.1973 günlü Resmi Gazete'de yayımlanan Devlet Memurlarının Tedavi Yardım ve Cenaze Giderleri Yönetmeliğinin 3. maddesinde yurtdışında tedavi giderlerinden yararlanacak olanların kurumda çizilen çerçeve esas alınarak belirlendiği; son fıkrasında yasada yer almayan bir kural daha getirilerek geçici görev, bilgi ve görgülerini arttırmak veya staj yapmak üzere yurtdışına gönderilen memurların bakmakla yükümlü oldukları kimseler ile kanuni izinlerini geçirmek üzere yurtdışına giden memurların yurtdışında yapılan tedavi giderlerinin Sağlık Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumları Resmi Fiyat Tarifesinde aynı tedavi için belirlenen tutar ile sınırlı olmak şartıyla Türkiye'de ve Türk parası olarak kurumlarınca ödenme olanağının sağlandığı, Yasada yer almamakla birlikte yönetmelikle getirilen ve ancak Türkiye'de aynı tedavi için öngörülen tedavi gideri ile sınırlı bir ödemeyi öngören bu hükmün, devlet memurları ile bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin hastalanmaları halinde tedavilerinin kurumlarınca sağlanacağı yolundaki yasal düzenlemenin amacına uygun olduğu, anılan Yasa kuralları uyarınca devlet memurlarının yurtdışında yapılan tedavilerinin kurumlarınca ödenmesi usul ve esasları ile ödemenin sınırlarının gerek yönetmelikte, gerekse kanunda ayrı bir başlıkta ve bir bütün olarak düzenlendiği, statüleri Yasa ile düzenlenmiş bulunan memurların hak ve yükümlülüklerinin yasada belirtilen sınırlar dışına çıkarılarak yorum yolu ile genişletilmesinin mümkün olmadığı, Yönetmeliğin 15. maddesinde acil vakalarda muayene ve tedavi usulleri; 25. maddesinde tedavi giderlerinin ödenebilme esas ve usulleri düzenlenmiş olup, bu kuralların tümüyle yurtiçinde yapılan tedavi ve giderlerinin ödenmesi ile ilgili olduklarının hem yönetmeliğini düzenlenme yönteminden, hem de söz konusu maddelerin içeriğinden ve kullanılan sözcüklerden açıkça anlaşıldığı, nitekim Yönetmeliğin Tedavi giderlerini düzenleyen V. Bölüm I. kesiminde yurtiçinde tedavi giderlerinin düzenlendiği ve acil vakalar başlıklı 25. maddenin bu kesimde yer aldığı; yurtdışı tedavi ile ilgili gider belgeleri ve tedavi giderlerinin ödenmesi hususunun aynı bölümün 2. kesiminde yer alan 29. ve 30. maddelerinde özel olarak düzenlendiği, bu düzenleme yönteminin de yukarıdaki görüşü doğruladığı, Yönetmeliğin 25. ve 15. maddelerinin yurtdışında yapılan tedavilerle ilgili olmadığını açıkça ortaya koyduğu, açıklanan hukuki durum karşısında, yıllık iznini kullandığı sırada yurtdışında tedavi gören davacının yaptığı tedavi giderlerinden ancak, Türkiye'de bu tedavi için öngörülen miktarının ödenmesi yolundaki işlemde yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davacının temyiz isteminin reddine, davalı idarelerin temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulmasına karar verilmiş ise de; İdare Mahkemesi, usul yönünden bozma kararına uymakla birlikte esas yönünden uymayarak, ilk kararında ısrar etmiştir.

Ankara 2.İdare Mahkemesinin 30.04.2002 günlü, E: 2002/485, K: 2002/590 sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulmasını davalı idareler ve müdahil, düzeltilerek onanmasını da davacı istemektedir.

Davacı, İdare Mahkemesince verilen ısrar kararının, acil müdahale ve tedaviler için yaptığı harcamalardan kendisine ödenmeyen 31.000, 88 Amerikan Dolarının ödenmesi isteminin kabulü ile ödenmeyen bu kısmın 29.04.1999 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Merkez Bankası döviz kuru üzerinden Türk parası karşılığının bu tarihten ödeme tarihine kadar işletilecek yasal faiziyle birlikte tazminine ilişkin kısmının, yapılacak ödemenin fiili ödeme günü Merkez Bankası döviz kuru üzerinden hesaplanacak Türk parası karşılığının yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi gerektiğini öne sürerek düzeltilerek onanmasını istemekte ise de, İdare Mahkemesince verilen 29.04.1999 günlü, E: 1998/1167, K: 1999/362 sayılı kararda da aynı şekilde hüküm verildiği ve davacının temyiz ve karar düzeltme istemlerinin Danıştay Beşinci Dairesince reddedilmesi suretiyle Mahkeme kararının bu kısmının kesinleştiği, İdare Mahkemesinin ısrar kararının bu hususa ilişkin olmadığı anlaşıldığından, davacı isteminin incelenmesine olanak bulunmamaktadır.

Davalı idareler ve müdahilin temyiz istemine gelince;

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve Devlet Memurlarının Tedavi Yardım ve Cenaze Giderleri Yönetmeliği ile yurtdışındaki tedavi yardımlarının usul ve esasları ile ödemenin sınırları Yasanın amacına uygun şekilde belirlenmiş ve yurtdışında yapılan tedavi giderlerinin Sağlık Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumları Resmi Fiyat Tarifesinde aynı tedavi için belirlenen tutar ile sınırlı tutulmuş bulunduğuna ve bu kurala bir istisna getirilmemiş olduğuna göre; yurtiçinde yapılan tedavi giderlerinin ödenmesine ilişkin olarak düzenlemeler içeren Yönetmeliğin 15 ve 25. maddelerindeki acil vakalara ilişkin hükümlerin Yasanın amacı aşılarak yurtdışındaki tedaviler için de uygulanmasına olanak bulunmamaktadır.

SONUÇ : Bu nedenle yurtdışında yıllık iznini kullandığı sırada tedavi gören davacının yaptığı giderlerden Türkiye'de aynı tedavi için öngörülen kısmının ödenmesine ilişkin işlemde Yasa hükümlerine aykırılık bulunmadığından, ısrar kararında isabet görülmemiştir.Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin incelenmeksizin reddine oybirliği ile davalı idareler ile müdahilin temyiz istemlerinin kabulü ile Ankara 2. İdare Mahkemesinin 30.04.2002 günlü, E: 2002/485, K: 2002/590 sayılı ısrar kararının, Danıştay Beşinci Dairesi kararı doğrultusunda BOZULMASINA, dosyanın anılan İdare Mahkemesine gönderilmesine 07.03.2003 günü oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY : Ankara 2. İdare Mahkemesinin temyize konu ısrar kararının hukuk ve usule uygun bulunduğu anlaşıldığından, davalı idareler ve müdahilin temyiz istemlerinin reddi ile kararın onanması oyuyla, bozulmasına ilişkin karara karşıyız.