Nazife Hanım, aşağıdaki karar birebir uymamakla birlikte hilenin geniş anlaşılması gerektiği yönündeki değerlendirmesi ile işinize yarayabilir:

T. C. YARGITAY
2. HUKUK DAİRESİ

Esas :1996/1763
Karar:1996/2367
Tarih:11.03.1996

Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ.

Hollanda kraliyet mahkemesince verilen boşanma kararı Trabzon 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin hasımsız olarak verdiği 11/11/1992 gün 475/493 sayılı kararıyla tanınmış ve nüfusta yerine getirilmiş davalı koca bunun üzerine YENİDEN EVLENMİŞTİR.

Davacı, usul hükümlerine aykırı olarak alınan tanıma kararının iptalini istemiş mahkeme bu isteği RED ETMİŞTİR.

Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 445/7 nci maddesi karşı tarafın hile kullanmasını yargılamanın iadesi NEDENİ SAYMIŞTIR.

Buradaki hilenin genel anlamda tanımlanan hileden daha geniş bir çerçevede YORUMLANMASI GEREKİR. O halde "Borçlar Kanununda düzenlenen hilenin unsurlarına bağlı kalmaksızın Hakimin ne gibi ifade ve eylemlerin yargılamanın yenilenmesini gerekli kılacağını taktir etmesi gerekir" (Bak. Prof. Dr. Baki Kuru HUMK. ct.4 sh. 3625)

Hasımlı olması gereken tanıma davasının hasımsız açılması sonucu davacının yargılama dışında tutularak hüküm alınması da belirtilen geniş yorum sonucu taraf hilesi olarak DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKİR. Davaya bakan hakimin görevi gereği bu eksikliği gidermeden hüküm kurması kullanılan hilenin varlığını etkilemez.
Diğer yönden aynı yasanın (HUMK. 448/8.) maddesi "vekil veya mümessil olmayan kişiler huzuruyla davanın görülmüş olması da yargılamanın YENİLENME NEDENİDİR. Burada da amaç kendisini mahkemede usulüne uygun olarak temsil ettiremeyen kişi aleyhinde verilip kesinleşen hükümlerin yeniden incelenmesi yanılgıların DÜZELTİLMESİNİ SAĞLAMAKTIR.

Yasal kurallara uygun olmayan temsil yargılamanın iadesi nedeni olacağına göre hiç temsil edilememe ve yargılama dışında tutulmak suretiyle yoklukta hüküm alma da yargılamanın iadesi NEDENİ SAYILABİLMELİDİR.

Çekişmesiz yargıda yargılamanın hasımsız olması YASA GEREĞİDİR. Hasıma yöneltilmesi gereken davanın hasımsız açılıp sonuçlandırılmış olması da çekişmesiz yargıya ait kuralların uygulanmasını gerektirmez. Zira çekişmesiz yargıyla verilen kararlar maddi anlamda kesinleşmediğinden yargılamanın iadesine konu oluşturmazlar.

O halde belirtilen maddi olguların yargılamanın iadesi nedeni olarak değerlendirilmesi, ilamın iptali istemi için yargılamanın iadesi isteğinin de bulunduğunun kabul edilerek delillerin bu çerçeve içinde değerlendirilip sonucuna uygun hüküm kurulması yerine, yazılı gerekçelerle davanın red edilmesi DOĞRU BULUNMAMIŞTIR.

SONUÇ: Hükmün açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine sebebinde oyçokluğu bozmada OYBİRLİĞİYLE KARAR VERİLDİ.11/03/1996

Kaynak: Corpus