Cek-Senetlerde Tahrifat İddialarina Hukuki Yaklasimda Bilirkisiligin Yeri

CEKLERDE YAPILAN TAHRIFATLAR

Cekler uzerinde bir cok yol ve yontem kullanilarak tahrifat yapilmaktadir. Tahrifatlarda; tutarin degistirilmesi, tarihin degistirilmesi, alacakli isiminin degistirilmesi gibi durumlarla karsilasilmaktadir. Ayrica uzerindeki kayitlarin silinerek tumden sahte hale getirilmis ceklere de sik rastlanmaktadir.

Bir musteki kendi hazirladigi belgenin disinda bir belge ile karsilastiginda kendisinin boyle bir belgeyi imzalamadigini bildiginden ilk itirazi genellikle belgedeki imzasini kabul etmemek olmaktadir. Bu itiraz dava sirasinda bilirkisi gorusu ile curudugunde ozellikle hukuk mahkemelerindeki davalar genellikle kaybedilmektedir. Bu nedenle tahrifat iddiasi bulunmasa bile belgelerin ozellikle imza benzerligi bulundugu durumlarda tahrifat yonunden bir on degerlendirmeye tabi tutulmasi acilacak davalarda alinacak yol bakimindan onem tasimaktadir. Bir hukukcuya yapilan basvuruda tahrifat yonunden yapilacak on degerlendirmede her belge turunun kendine ozgu yontemleri oldugu bilinmelidir.

Cekler uzerinde degisiklikler;

Ø Sursarj(uzerinden gitme) ve Tamamlama,

Ø Ekleme,

Ø Silme (kimyasal-fiziksel),

gibi yollarla olusturulmaktadir.



Uygulanan tahrifat yontemleri icin bir cok farkli inceleme metodu gelistirilmistir. Tahrif edilmis bir belge(cek) iddiasiyla basvuruldugunda konu teknik bir inceleme ile buyuk oranda aciga cikartilarak yapilan islemi gorsel olarak ortaya koyan bir rapor temin edilebilecektir.

Fiziksel silme islemi; mikroskop-lup gibi cihazlar ile ortaya cikartilarak gosterilebilir.

Kimyasal silme islemi; belgenin uygun isIk altinda (genellikle Ultraviole isik) incelenmesi gerekmektedir.

Eklemelerde farkli kalem kullanilmasi; kalem ucu kalibresi bakimindan mikroskop-lup ile incelemeyi, murekkeplerin farkliligi acisindan ise spektral analiz icin spot isIk ve cesitli dalga boylarindaki isIklar altinda Incelemeyi, yazarin farkliligi veya yer- zaman farliligini gostermek uzere fulaj izlerinin yatay isikta incelemesini gerektirecektir.

Uzerindeki kayitlarin silinerek yeniden olusturulmus tumden sahte ceklerde;

Cek kagidi ve banka baslik baskisi gercek olmakla birlikte diger unsurlarin baskisinda kullanilan cihazlara iliskin bulgular gorulebilecektir. Cek uzerinde bulunan guvenlik numaralarini gosteren kayitlarda tutarsizliklar dikkati cekebilir. Yapilan degisIklikler; cekin sahibini gosteren isimler, hesap numarasi, vergi numarasi v.b bilgiler laser printer kullanarak olusturulmaktadir. Yine cek alt kisminda bulunan seri numarasi ile bu numara ile uyumlu diger guvenlik rakamlari laser printer ile taklit edilmeye calisilmaktadir.
Mekanik silme isleminde; tutarin yazi ve rakamla yazili oldugu bolumlerin her ikisini de birlikte silerek yeni bir tutarin yazilmasi uygulanabildigi gibi, para biriminin degistirilmesi amaciyla kucuk bir bolumun silinmesi islemine de basvurulabilmektedir. Senetler uzerindeki silme islemlerinde alacaklinin isminin degistirilmesi yolu da daha once teslim edilmemis senetlerde kullanilan diger bir sahtecilik islemidir. Uygulanan bu silme islemleri kimyasal metot ile de yapilabilmektedir. Senet uzerindeki tum yazilar (matbu olanlar da dahil) silinebildigi gibi, sadece el yazisi ile yazilmis kisimlarin kimyasal metotla silinmesi islemleri de gorulebilmektedir. Gorulebilen diger yontem de, senet arkasinda yer alan ciro islemlerinin karalanarak veya kimyasal kapatici ile kapatilmasi yolu ile uygulanan degisikliklerdir.

Senetlerde ekleme yolu yapilan sahtecilik islemlinde; en sik gorulen cesidi senet uzerindeki rakamlarin on veya arka kisimlarina yapilan eklemelerdir. Tutarin yazi ile yazildigi kisimda yer alan bolumde de ekleme mevcut olabilecektir. Tutar yazi ile yazilmamis ise bu bolum tumuyle senede sonradan eklenebilmektedir. Senetlere yapilan diger bir ekleme bicimi ise tutarin rakam ve yazi ile yazildigi bolumlerde yeni para biriminin belirtilmesi biciminde yapilmaktadir. Para birimi matbu olarak yazilmis ise uzeri cizilerek yeni birim yazilmakta veya tutarin yazi ile yazilmadigi durumlarda yeni birim rakamlar yanina eklenerek yazi ile yazilan bolum sonradan doldurulabilmektedir.

Senetlerde hem ekleme hem de diger tahrifat islemlerinin birlikte kullanildigi bircok durum mevcuttur. Ornegin teminat olarak verilmis bir senetteki bu durumu aciklayan ibareler senet uzerinden uzaklastirilarak, senette gerekli alacakli ismi, tanzim tarihi, vade tarihi v.b. bolumler eklenebilmektedir.

Baski derecesi:

Baski izinin ifadesi; yazi yazan kisinin kaleme karsi kagidin gosterdigi direnci yenmek amaciyla gosterdigi enerjinin sonucunu ifade etmektedir. Bireyin kalemi oynatirken kagida uyguladigi guc, vucut yapisi, kas sinir koordinasyonu, icinde bulundugu ruh hali ve vucut sagligi gibi cesitli etkenlere bagli degiskenlikler gostermektedir. Bazi hastaliklarda (Yazici Krampi, Alzheimer, Parkinson gibi) istemsiz, ancak tedavi ile kismen duzelebilen basi degisiklikleri soz konusudur.

IMZADA SAHTECILIK IDDIALARINA NEDEN OLAN DURUMLAR:

A. Gercek imzadan yararlanilarak yapilan sahtecilikler:

a- Fotokopi, fotograf ya da bilgisayar ve ekipmani ile nakil,

b- Pul nakli,

c- Bos kagida atilmis imzalar,

d- Imzali belgenin kimyasal ya da fiziksel yolla silinerek baska bir belgeye donusturulmesi,

e- Kendine ait imzanin inkari,

B.Taklit imzalar:

a- Gercek imzanin izinden yararlanilarak kopyalama,

b- Bakarak taklit,

c- Serbest taklit,

C. Uydurma imzalar:

a- Baskasinin yerine uydurularak atilan imzalar,

b- Kendi imzasi disinda uydurma imza atmak,

c- Var olamayan sahislar adina atilmis imzalar,

D. Yakini yerine atilan imzalar:

a- Eslerin imzalari,

b- Ebeveyn-cocuk imzalari,

c- Patron- sekreter imzalari.