Maddi Tazminat Hesaplaması
ÖZETİ:Özel sigorta şirketince desteğin yakınlarına yapılan ödemenin maddi tazminat hesaplamalarında “yarar” olarak kabulü gerekir.
Davacılar vekilinin 1 Haziran 1998 tarihinde kayda geçen dava dilekçesinde; davacıların oğlu ....................'un askerlik görevini ifa etmek üzere toplanma merkezine alındığını, askerî birimlerin temin ettiği araçla birliklerine sevk edildiğini, aracın 25.8.1997 tarihinde Yozgat Akdağmadeni yakınlarında geçirdiği trafik kazası sonucu yaşamını yitirdiğini, olaydan idarenin objektif sorumluluk ilkesi gereğince sorumlu olduğunu, idarenin, askerlik görevini ifa amacıyla askerliğe başlamış olan erlerin birliklerine sevkini yapma eylemi sırasında meydana gelen zararı tazminle yükümlü olduğu, d6avacı anne ve babanın destekten yoksun kaldıkları ve olaydan büyük üzüntü duydukları belirtilerek, davacı anne ve babaya ayrı ayrı 4.000.000.000.er TL. maddi 1.000.000.000.er TL. manevi tazminatın olay tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte hüküm altına alınması istemi ile iş bu davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Dosyada mevcut bilgi ve belgelerin incelenmesinden, davacıların oğlu olan....................'un Kars Askerlik Şubesince 21 Ağustos 1997 tarihinde İzmir - Narlıdere İstihkam Okulu ve Eğitim Merkez komutanlığına sevki üzerine birliğine gitmek için Erzurum Tali Toplanma Merkezine katıldığı 29 ncu Mekanize Piyade Tugay komutanlığının sorumluluğunda olan bu merkeze gelen er ve erbaşların anılan komutanlığın .................... Limited şirketi ile yaptığı sözleşme gereğince bu şirkete ait vasıta ile birliklerine sevkedildikleri, davacının 25.8.1997 tarihinde ................... Ltd.Şirketine ait otobüs ile birliğine giderken otobüsün Yozgat ili Akdağmadeni yakınlarında kaza yapması sonucu yaşamını yitirdiği, T.C.Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünce davacı babanın malül bulunmaması nedeniyle aylık bağlanmadığı, idarece otobüs firması ile yapılan sözleşme gereğince müteveffaya ferdi kaza sigortası yaptırıldığından davacılara OYAK Sigorta tarafından 400.000.000.TL.tazminat ödendiği anlaşılmıştır.
Anayasanın 125 nci maddesine göre idare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemekle yükümlüdür. Bu suretle idarenin sorumluluğu Anayasa prensibi olarak kabul edilmiştir. Ancak, Anayasada İdarenin sorumluluğunun hangi esaslara göre belirleneceği belirtilmemiş, bu meselenin halli doktrin ve yargı kararlarına bırakılmıştır. Bugün idarenin sorumluluğu hizmet kusuru ve kusursuz sorumluluk ilkelerine dayandırılmaktadır. İster hizmet kusuru isterse kusursuz sorumluluk ilkelerine dayandırılsın genel olarak idarenin tazmin borcunun doğabilmesi için bir zararın mevcudiyeti, zarara yol açan eylemin idareye yüklenebilir nitelikte bulunması zarar ile eylem arasında illiyet bağının bulunması zorunludur.
Davacıların yakını olan.......................'un ölümü sonucunu doğuran maddi olayın askerlik hizmeti sırasında birliğine sevki esnasında, idarenin kiraladığı bir otobüsün kaza yapması sonucu meydana geldiği, hizmet ile eylem arasında illiyet bağı bulunduğu, bu nedenle zararın zarar gören üzerinde bırakılmayarak topluma yayılması adalet, eşitlik, hakkaniyet esaslarına daha uygun düşeceğinden, davacıların zararlarının kusursuz sorumluluk esaslarına göre karşılanması gerekeceği sonucuna ulaşılmıştır.
Davacı anne ve babanın maddi zararlarının tespiti için re'sen seçilen bilirkişinin 3 Ocak 2000 tarihinde tanzim ettiği bilirkişi raporunun tetkikinden davacı anne ve babaya sigorta şirketince ödenen yararların tamamının mahsubuna rağmen davacı annenin karşılanmayan maddi tazminat hak edişinin 2.216.044.000.TL., davacı babanın karşılanmayan maddi tazminat hak edişinin ise 759.007.000.TL. olduğunun bildirildiği görülmüştür.
Taraflara tebliğ edilen bilirkişi raporuna davacılar vekilince maddi tazminat yönünden günün koşullarının ve enflasyonun dikkate alınmadığından maddi zararlarının oldukça düşük olduğu, manevi tazminat konusunda herhangi bir hesaplama yapılmadığı yolunda itirazda bulunulmuş ise de; bilirkişi raporunun incelenmesinden, davacıların maddi tazminat hesabının Mahkememizin yerleşmiş içtihatları gereğince Mahkememizce tespit edilen kıstaslara göre yapıldığı görüldüğünden ve manevi tazminat mahkemenin takdirinde olup ayrıca hesaplama yapılmasına gerek olmadığından davacılar vekilinin itirazlarına itibar edilmemiştir.
Mahkememizin yerleşmiş içtihatlarına, Mahkememizce kabul edilen kıstaslara ve ilmi verilere uygun bulunan bilirkişi raporu doğrultusunda tatbikat yapılmıştır.
Davacıların olay nedeniyle duydukları ve ömür boyu duyacakları acı ve ızdıraplarını kısmen de karşılayabilmek amacıyla davacılara uygun miktarda manevi tazminat verilmesi ve bu tazminata olay tarihinden itibaren yasal faiz uygulanması kabul edilmiştir.
Açıklanan nedenlerle;
1. Bilirkişi raporu uyarınca davacı anne........................'a 2.216.044.000.TL.-(İKİMİLYARİKİYÜZONALTIMİLYONKIRKDÖRTBİN TL.) MADDİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ait isteminin REDDİNE,
2. Bilirkişi raporu uyarınca davacı baba.....................'a 759.007.000.TL.(YEDİYÜZELLİ-DOKUZMİLYON YEDİBİN TL.) MADDİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ait isteminin REDDİNE,
3. Takdiren davacı anne........................ ile davacı baba...................'a ayrı ayrı 900.000.000.Tl. (DOKUZYÜZMİLYONAR TL.) MANEVİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ait istemlerinin REDDİNE,
4. Hükmedilen maddi tazminat müteveffanın yeniden gelir elde edeceği 1 Mayıs 1999 tarihinden ödeme tarihine kadar YASAL FAİZ YÜRÜTÜLMESİNE, fiz oranının 31 Aralık 1999 tarihine kadar % 50 (YÜZDE ELLİ), 1 Ocak 2000 tarihinden ödeme tarihine kadar % 60 (YÜZDE ALTMIŞ) olarak UYGULANMASINA,
5. Hükmedilen manevi tazminat miktarlarına olay tarihi olan 25 Ağustos 1997 tarihinden ödeme tarihine kadar YASAL FAİZ YÜRÜTÜLMESİNE, faiz oranının 31 Aralık 1997 tarihine kadar % 30 (YÜZDE OTUZ), 1 Ocak 1998 tarihinden 31 Aralık 1999 tarihine kadar % 50 (YÜZDE ELLİ), 1 Ocak 2000 tarihinden ödeme tarihine kadar % 60 (YÜZDE ALTMIŞ) olarak UYGULANMASINA,
6. Davacılar tarafından peşin yatırılan 91.172.000.TL. (DOKSANBİRMİİLYON-YÜZYETMİŞİKİBİN TL.) harcın istek halinde DAVACILARA İADESİNE,
7. Davalı idare harçtan muaf olduğundan davalı idare aleyhine harca hükmedilmesine YER OLMADIĞINA,
8. Davacılar tarafından peşin yatırılan sarfedilen ve sarfedilecek olan 7.800.000.TL. (YEDİMİLYONSEKİZYÜZBİN TL.) Posta pulu masrafının davalı idareden alınarak DAVACILARA VERİLMESİNE,
9. Davacılar tarafından peşin yatırılan ve sarfedilen 15.000.000.TL. bilirkişi ücretinin davada haklılık oranına göre 9.400.000.TL.sinin davacılar üzerinde BIRAKILMASINA, 5.600.000.TL. (BEŞLMİLYONALTIYÜZBİN TL.) sinin davalı idareden alınarak DAVACILARA VERİLMESİNE,
10. Hükmedilen maddi ve manevi tazminat miktarlarına davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret tarifeleri gereğince hesabedilen 120.775.000.TL. (YÜZYİRMİ MİLYON YEDİYÜZYETMİŞBEŞBİN TL.) Avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak DAVACILARA VERİLMESİNE,
11. Dava duruşmalı görüldüğünden reddedilen maddi ve manevi tazminat miktarlarına davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan avukatlık Asgari Ücret Tarifeleri gereğince hesabedilen 83.025.000.TL.(SEKSENÜÇMİLYONYİRMİBEŞBİN TL.) Avukatlık ücretinin davacılardan alınarak DAVALI İDAREYE VERİLMESİNE,

Dergi No:15
Karar Dairesi:AYİM.2.D.
Karar Tarihi:22.03.2000
Karar No: E.1998/893
Karar No: K.2000/272