T.C. YARGITAY

20.Hukuk Dairesi
Esas: 2002/8260
Karar: 2002/9761
Karar Tarihi: 28.11.2002


ARACIN DEĞİŞTİRİLMESİ VEYA ALACAK İSTEMİNE İLİŞKİN DAVA - LİMİTED ŞİRKET ADINA SATIN ALINAN MALİN AYIPLI ÇIKMASI - GÖREV TARTIŞMASI

ÖZET: Davacı Limited Şirket adına ticari işletmede kullanılmak üzere davalı şirketten satın alınan aracın ayıplı çıkması nedeniyle, aracın yenisiyle değiştirilmesi veya ayıplı parçalar sebebiyle uğranılan zararın tazmini için açılan davaya bakmak görevi Asliye Ticaret Mahkemesine aittir.

(6762 S. K. m. 14, 18) (4077 S. K. m. 1, 3/f) (1086 S. K. m. 25, 26) (2709 S. K. m. 172)

Dava: Taraflar arasındaki aracın değiştirilmesi veya alacak istemine ilişkin davada Kadıköy ikinci Ticaret Mahkemesi ve İstanbul Tüketici Mahkemesi Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:

Karar: Dava, satın alınan araçtaki ayıplar nedeni ile aracın yenisi ile değiştirilmesi veya ayıplı parçalar sebebiyle uğranılan zararın ödetilmesi istemine ilişkindir.

Dosya kapsamından, davacı şirketin satın aldığı aracın parça ve aksamlarındaki gizli ayıplar nedeni ile sürekli arıza yapması sonucu aracın değiştirilmesi veya uğranılan zararın ödetilmesinin istendiği, davanın açıldığı Kadıköy ikinci Asliye Ticaret Mahkemesi, taraflar arasındaki uyuşmazlığın 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Yasada öngörülen uyuşmazlık niteliğinde bulunduğu,

Tüketici mahkemesi ise, davacı şirketin ticari amaçlarla kurulmuş ve tüm işlemleri ticari olan bir tüzelkişi olduğu, şirketin 4077 sayılı Yasanın 3/8 maddesinde sözü edilen tüzelkişi tanımı içerisinde yer almayacağı gerekçesiyle görevsizlik kararları vermişlerdir.

Sosyal devlet ilkesinin hukuka yansımasını gösteren ve kendine özgü sözleşme tipi olan tüketici sözleşmeleri Anayasa'nın 172. maddesi gereği 8.3.1995 gününde çıkarılan 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Yasayla düzenlenmiştir.4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Yasa ile tüketiciler ile satıcı ve üretici firma arasındaki mal ve hizmet alım satımından kaynaklanan anlaşmazlıkların çözüme kavuşturulması görevi tüketici mahkemelerine verilmiştir.

4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Yasanın 1. maddesinde Yasanın amacı; "... ekonominin gereklerine ve kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, aydınlatıcı, eğitici, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı önlemleri almak ve tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konudaki politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemektir" şeklinde belirtilmiştir. Aynı Yasanın 3/f bendinde "tüketici; bir mal veya hizmeti özel amaçlarla satın alarak nihai olarak kullanan veya tüketen gerçek veya tüzelkişi" olarak tanımlanmıştır.

Bu duruma göre; tüketici sayılabilecek kişinin mal ya da hizmeti ticari faaliyeti dışında özel kullanım ya da tüketimi için talep etmesi gerekir. Özel amaçtan kastedilenin kişinin ticaret veya mesleği ile ilgili olmayan amaç olarak kabul edilmelidir.

Öte yandan TT Yasasında tacir sıfatının gerçek ve tüzel kişiler bakımından ayrı ayrı düzenlendiği gözlenmiştir. (TTY. m. 14, 18). Yasada; "bir ticari işletmeyi kısmen dahi olsa kendi adına işleten kişiye tacir" denileceği belirtildikten sonra ticaret şirketlerinin tanımında (TTY. m. 18) "ticaret şirketleri amacına varmak için ticari işletme işleten dernekler ve kuruluş kanunları gereğince özel hukuki hükümleri dairesinde yönetilmek veya ticari şekilde işletmek üzere kamu tüzelkişileri tarafından kurulan teşekkül ve müesseselerin tacir sayılacağı hükme bağlanmıştır. Aynı maddenin 2. fıkrasında; kamu tüzelkişileri ile kamuya yararlı derneklerin tüzelkişi olmalarına ve.ticari işletme işletmelerine rağmen tacir sayılamayacakları düzenlenmiştir.

Hemen belirtelim ki; Ticari şirketler TTY. 18/1. maddesi uyarınca yasa gereği tacirdirler. Tacirin ticari işletmeyle ilgili sözleşmelerinde tüketiciler için düzenlenen yasa hükümleri uygulanmaz. Tüm anlatımlardan 4077 sayılı Yasa ile, bir mal ve hizmeti özel amaçlarla satın alarak onu günlük yaşamda tüketen kişinin (tüketicinin) korunması amaçlanmıştır. Tüketici 4077 sayılı Yasadan yararlanmak için başvurduğunda uyuşmazlık tüketici mahkemesinde çözümlenecektir.

Somut olayda; davacı limited ortaklık adına ticari işletmede kullanılmak üzere alınan araç nedeni ile çıkan uyuşmazlıkta özel amaçlı satın almalar için uygulanan 4077 sayılı Yasanın davacı şirkete ait araç yönünden uygulanması söz konusu olmayıp, uyuşmazlığın ticari nitelik taşıması ve davacının tüzel kişi tacir olması nedeniyle davanın genel hükümlere göre görülüp sonuçlandırılması gerekir. Bu durumda, davaya bakmakla görevli mahkeme, Kadıköy Asliye Ticaret Mahkemesidir.

Sonuç: Yukarıda belirtilen nedenlerle; HUMY.'nin 25. ve 26. maddeleri gereğince Kadıköy Asliye Ticaret Mahkemesinin merci tayinine, 28.11.2002 gününde oybirliği ile karar verildi.

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı