YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ
E: 2007/11272 K: 2008/5671 T: 10.04.2008
Hizmet Tespiti • Araştırma Yöntemi
(506 SK m. 79-10)
Özet: Davacı, davalı işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemıştir.
a) Davalı işyerinden kuruma verilen dönem bordrolarında uyuşmazlık dönemi davacı
ile aynı sürelerde çalışması bulunan bordro tanıklarını dinlemek,
b) Beyanların yeterli olmaması halinde dinlenen komşu işyeri tanıklarının kayıtları
getirtilerek bu tanıkların uyuşmazlık döneminde davacı ile aynı sürelerde çalışmaları-
nın bulunup bulunmadığını denetlemek,
c) Bulunmaması halinde, davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek, komşu işyerlerindebenzer işi yapan işlerle uğraşan işveren veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmış çalışanlar tespit edilip beyanlarına başvurmak
d) Sonucuna göre karar vermek gerekmektedir.
*
Davacı, davalı işveren nezdinde 15.09.2000-1.7.2004 tarihleri arası
çalıştığının ve işçilik alacaklarının tesbitine karar verilmesini istemıştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar
vermıştir.
Hükmün davalılardan kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine
temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafı
ndan düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin
gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
KARAR
Dava, davacının 15.9.2000 tarihinde davalı işyerinde çalışmaya başladığı
halde çalışmaların 1.5.2001 tarihinden itibaren bildirilmesi nedeniyle
Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin tesbiti istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın kabulü ile davacının davalı işyerinde 15.9.2000-
1.4.2001 tarihleri arasında 195 gün ve 1.4.2001-30.4.2001 tarihleri arası
nda 30 gün çalıştığının tespitine karar verilmıştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 Sayılı Yasanın 79. maddesi
bu tip hizmet tesbiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise
de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlı
lık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay'ın ve giderek Dairemizin
yerleşmiş içtihadı gereğidir. Bu tür davalarda öncelikle davacmın çalışması
na ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince
araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı
kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı
eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun
varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma oluşu her türlü delille
ispat kazanabilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri
hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların
davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara
geçmiş bordro tanıkları ya da komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan
ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmış çalışanlardan seçilmesine
özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku
ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk
Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-
549-555- 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, işyerinin 20.7.2000 tarihinde 506
Sayılı Yasa kapsamına alındığı, uyuşmazlık dönemine ait Kurum'a verilen
dönem bordrolarının getirtildiği bordrolarda bu dönemde çalışan 9 kişinin
bulunduğu, Dairemizin 2007/11273 Esas sayısında kayıtlı aynı işyeri
hakkında aynı mahkemede açılan hizmet tespiti dava dosyası içerisinde
bulunan işyeri ücret bordrolarının imzasız olduğu, davacının dinlettiğ
i bordro tanığın da bu dosyanın davacısı olduğu, davacının hizmet
cetveline göre davalı işyerinde 1.5.2001 tarihinden 2004 yılı 5. ayı arasında
geçen çalışmalarının Kuruma tam olarak bildirildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda dinlenen davacı bordro tanığının uyuşmazlık döneminde
çalışmasının bulunmadığı, komşu işyerleri tanıklarının ise resmi kayı
tlarının getirtilmediği, uyuşmazlık döneminde çalışması bulunan davalı
bordro tanıklarının da çalışmayı doğralamadıkları halde mahkemece
davacı tanıklarının davacı ile aynı dönem çalışmış kişilerden olup olmadı
kları araştırılmadan beyanlarına değer verilerek sonuca gidilmıştir.
Mahkemece yapılacak iş; davalı işyerinden Kuruma verilen 2000/3
ve 2001/1 ve 2. dönem bordrolarında uyuşmazlık döneminde davacı ile
aynı sürelerde çalışması bulunan bordro tanıklarını dinlemek, beyanları-
nın yeterli olmaması halinde dinlenen komşu işyeri tanıklarının kayıtları
getirtilerek bu tanıkların uyuşmazlık döneminde davacı ile aynı sürelerde
çalışmalarının bulunup bulunmadığını denetlemek, kayıtlarının bulunmaması
halinde davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara
alınıp araştırma genişletilerek komşu işyerlerinde benzer işi yapan işlerle
uğrasan işverenler veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmış ça-
lışanlar tespit edilip beyanlarına başvurarak tüm delilleri birlikte değerlendirip
sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı
şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalı kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul
edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA,
10.4.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.