|
|
|
|
|
|
Ancak benim kişisel düşünceme göre, yalnızca bakiye ücretin talep edilebilmesi gerekir.
Zira ilk birinci yıllık sözleşme ve müetakip sözleşme, belirsiz süreli sözleşmeye dönüşmemiş. Son dönem ise 1 yıldan az sürmüş. Ve bu dönemlerin tasfiyesi fesihle olmamış. Söz konusu iki dönem için feshe bağlı hakların doğması kanımca mümkün olmamalıdır.
|
|
 |
|
 |
|
Üstad soruda 1'er yıllık üç ayrı sözleşmeden bahsedilmemekte, 3 yıllık tek sözleşmeden bahsedilmektedir. Bu durumda belirli süreli de olsa yasal şartlar mevcut olduğundan kıdem tazminatı hakkı bulunmaktadır.
Diğer taraftan objektif nedenin varlığı mevcut olduğuna göre belirli süreli hizmet sözleşmesi yönündeki taraf iradelerine değer verilerek bakiye süre ücret alacağının BK gereği tenzilatı (masraf kazancı) yapılarak hüküm altına alınmasında yasal engel yoktur.
Sayın Bülent beyin ihbar tazminatı talep edilebileceği yönündeki iddiasına katılamıyorum, zira belirli süreli hizmet sözleşmelerinde, fesih halinde ihbar tazminatı ödenmemektedir.
Soru harici yorumunuz konusunda da;
11. madde metnine dikkat edildiğinde ilk paragrafta sözleşme için " objektif " nedene dayanma zarureti mevcut iken, ikinci paragrafta sözleşmenin zincirleme olarak yapılması " esaslı " nedenin varlığına bağlanmıştır. Bunu her ne kadar Yargıtay ve doktrinin bir kısmı aynı anlamda değerlendirmekte ise de Süzek'e ve bana göre kanun koyucu burada da ifadeyi bilinçli kullanmıştır (aynen 19. maddeki ... işçinin verimi .. ifadesini, " yeterliliği " olarak kullanmadığı gibi)
Bu nedenle ilk başta objektif nedenin varlığı halinde, sonradan esaslı neden bulunmadan yeniden belirli süreli iş akdi imzalanmasında, ben de sizin gibi ilk dönem çalışmanın belirli süreli, sonra ki dönem çalışmanın esaslı neden bulunmadan yeniden sözleşme yapılmış olması sebebiyle belirsiz süreli olması gerektiğini düşünüyorum. Aksine düşünce başta mevcut olan objektif neden sebebiyle imza edilen taraf iradelerine uygun sözleşmeyi yok saymak anlamına gelir.
Son olarak somut soruda Yargıtay uygulaması doğrultusunda hem kıdem tazminatına hem de bakiye süre ücret alacağına hükmedilecektir. Kolay gelsin.
Hem kıdem tazminatı, hem de bakiye süre ücret alacağı ödendiğine dair bir örnek karar aşağıdadır.
T.C.
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
E. 2008/28693
K. 2010/16017
T. 3.6.2010
• BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ ( Bakiye Süre Ücrete İsteğinin Hüküm Altına Alınması Doğru Olmakla Birlikte Borçlar Kanununun 325 Md. Gereğince İndirim Yapılması Gerektiği )
• BAKİYE SÜRE ÜCRETİ ( Davacının Belirli Süreli İş Sözleşmesi İle Çalıştığı - Bakiye Süre Ücrete İsteğinin Hüküm Altına Alınması Doğru Olmakla Birlikte B.K’nun 325 Md. Gereğince İndirim Yapılması Gerektiği )
• HİZMET SÜRESİNİN HESAPLANMASI ( Çalışmadığı Sürelerin Dikkate Alınarak Kıdem Tazminatının Belirlenmesinin Doğru Olmadığı - %1 Fazla Faiz Ödemesinin Ancak Çalışırken Ödenmeyen Ücret Alacakları İçin Geçerli Olduğunun Dikkate Alınması Gerektiği )
• BAKİYE SÜRE ÜCRETİ ( %1 Fazla Faiz Ödemesinin Ancak Çalışırken Ödenmeyen Ücret Alacakları İçin Geçerli Olduğunun Dikkate Alınmayarak Bakiye Süre Ücreti Alacağına Faiz Olarak %1 Fazla Uygulanması da Ayrı Bir Bozma Nedeni Olduğu )
4857/m.11
818/m.325
ÖZET : Davacı, kıdem tazminatı, ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Davacının belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştığı tartışmasızdır. Bu nedenle bakiye süre ücrete isteğinin hüküm altına alınması doğru olmakla birlikte Borçlar Kanununun 325 maddesi gereğince indirim yapılması gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.
Hizmet süresinin hesaplanmasında çalışmadığı sürelerin dikkate alınarak kıdem tazminatının belirlenmesi de doğru değildir. %1 fazla faiz ödemesinin ancak çalışırken ödenmeyen ücret alacakları için geçerli olduğunun dikkate alınmayarak bakiye süre ücreti alacağına faiz olarak %1 fazla uygulanması da ayrı bir bozma nedenidir. Ayrıca anılan tarzda faiz ödenmesi için faiz miktarının belirtilerek harçlandırılması, ayrı bir kalem alacak olarak talep edilmesi gerekir.
DAVA : Davacı, kıdem tazminatı, ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, isteği hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi M.Başbayraktar Taşkın tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : 1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Davacı davalı okulda öğretmen olarak çalışırken lise kurucu müdürü olarak çalışmasının teklif edildiğini, öğretmenlikten istifasının alınıp kurucu müdür olarak belirli süreli iş sözleşme imzaladığını ancak iş sözleşmesinin 14.8.2006 tarihinde yenilenmeyeceğinin bildirildiğini, bu tarihten sonra ücretlerinin ödenmediğini belirterek kıdem tazminatı ve günlük %1 fazla faiziyle birlikte bakiye süre ücreti talep etmiştir.
Davalı lisenin faaliyete geçmesine izin verilmediği için fiili imkânsızlık nedeniyle kurucu müdür olarak çalıştırılamadığını, öğretmen olarak da çalışmak istemedikleri için sözleşmesinin yenilenmediğini savunmuştur.
Mahkemece çalışmasına imkân verilmediği, ağustos 2006 ayından itibaren maaşının ödenmediği, 12.11.2004-13.6.2007 tarihleri arası çalışıp kıdem tazminatı ve ağustos 2006 tarihinden itibaren günlük %1 faizi ile ücretinin ödenmesine karar vermiştir.
Karar davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, belirli süreli iş sözleşmesinin süresinden önce feshi halinde işverence ödenmesi gereken kalan süreye ait ücret konusunda toplanmaktadır.
Borçlar Kanunu'nun 325. maddesinde, "İş sahibi işi kabulde temerrüt ederse, işçi taahhüt ettiği işi yapmaya mecbur olmaksızın mukaveledeki ücreti isteyebilir" şeklinde kurala yer verilerek işçinin kalan süre ücretini talep hakkı olduğu belirlenmiştir. Bakiye süre ücretinin istenebilmesi için iş sözleşmesi, işverence feshedilmiş olmalıdır. Öte yandan, iş sözleşmesinin feshinin haklı bir nedene dayanmaması gerekir. İşverenin feshi, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25. maddesinin ilk bendinde yazılı olan sağlık sebeplerine, ikinci bentte sözü edilen ahlak ve iyi niyet kuralları ile benzerlerine uymayan hallere ve üçüncü bentte öngörülen zorlayıcı sebeplere dayanması durumunda işçiye sözleşmenin kalan süresine ait ücretler bakımından talep hakkı doğmaz.
4773 sayılı yasanın yürürlüğe girdiği 15.3.2003 tarihi sonrasında İs Hukukunda "geçerli fesih" kavramı da yerini almıştır. Her ne kadar anılan fesih, gerek 4773 sayılı yasa ve gerek 4857 sayılı İş Kanununda belirsiz süreli iş sözleşmeleri için öngörülmüş olsa da, belirli süreli iş sözleşmesi bakımından da geçerli nedenin sonuçlarının tartışılması gerekir. Geçerli neden ister, işletmenin ve işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklansın ya da işçinin yeterliliği ve davranışlarına dayansın belirli süreli iş sözleşmesinin süresinden önce işverence feshi için gerekçe oluşturmamalıdır. Gerçekten, belirli süreli iş sözleşmesi düzenleyerek taraflar fesih iradelerini sürenin sonuna kadar askıya almış sayılmalıdır. Bu itibarla geçerli nedenlerin varlığına rağmen belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçinin iş sözleşmesi süresinden önce haklı bir neden olmaksızın feshedildiğinde kalan süreye ait ücretinin ödenmesi gerekir.
Belirli süreli iş sözleşmesinde, feshin Borçlar Kanunu'nun 117. maddesinde sözü edilen ifa imkânsızlığına dayanması halinde bakiye süre ücreti ödenmesi gerekmez.
İfa imkansızlığı; edimin içeriği değişmeksizin borcun aynen yerine getirilmesinin olanaksız hale gelmesi olarak açıklanabilir.
İşçinin iş görme edimini ifa edememesi, işverenin temerrüdünden kaynaklanmaktadır. O halde sanki sözleşme devam ediyormuş gibi kalan süreye ait ücret ve diğer hakların ödemesi gerekecektir. İş Hukukunda ücret kural olarak çalışma karşılığı ödenir. Aksinin kanunda öngörülmesi ya da taraflarca açık biçimde kararlaştırılması gerekir.
O halde bakiye süre ücreti için 4857 sayılı Iş Kanunu'nun 34. maddesinde öngörülen özel faizin uygulanması söz konusu olmaz. Çünkü eylemli çalışmanın karşılığı değildir. Sosyal Sigortalar Kurumuna bakiye süre ücreti içinden bakiye süreye dair pirim ödemesi de gerekmez.
Borçlar Kanunu'nun 325. maddesine göre, işçinin, sözleşme kapsamındaki işi yapmaması sebebiyle tasarruf ettiği miktar ile diğer bir işten elde ettiği gelirleri veya kazanmaktan kasten feragat ettiği şeyler kalan süreye ait ücretler toplamından indirilmelidir. Bu konuda gerekli araştırmaya gidilmeli, işçinin sözleşmenin feshinden sonraki dönem içinde başka bir işten gelir elde edip etmediği, ya da iş arayıp aramadığı araştırılarak sonuca gidilmelidir.
İşçiye belirli süreli iş sözleşmesinin varlığına rağmen ihbar tazminatı ödenmişse, bu tutarın, bakiye süre ücretinden hak kazanılan miktardan indirilmesi gerekir. Daha açık bir ifadeyle mahsup işlemi, bakiye süre ücretinden gerekli indirimler yapıldıktan sonra kalan tutar üzerinden gerçekleştirilmelidir ( Yargıtay 9.HD. 16.6.2008 gün 2007/ 16098 E, 2008/ 15750 K ).
Somut olayda davacı 12.11.2004 tarihinden başlayan belirli süreli iş sözleşmeleri imzalamıştır. Tarafların bağıtladığı ikinci sözleşme 11.11.2006 tarihinde bitecek olmasına rağmen 13.6.2006 tarihinde yeni bir sözleşme imzalanmış ve bu akdin 13.6.2007 tarihinde sonlanması gerekirken davalı tarafından 11.8.2006 günü feshedilmiştir.
Davacının belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştığı tartışmasızdır. Bu nedenle bakiye süre ücrete isteğinin hüküm altına alınması doğru olmakla birlikte Borçlar Kanununun 325. maddesi gereğince indirim yapılması gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.
3-Ayrıca davacı fiilen 14.8.2006 tarihine kadar çalışmıştır. Hizmet süresinin hesaplanmasında çalışmadığı sürelerin dikkate alınarak kıdem tazminatının belirlenmesi de doğru değildir.
4-%1 fazla faiz ödemesinin ancak çalışırken ödenmeyen ücret alacakları için geçerli olduğunun dikkate alınmayarak bakiye süre ücreti alacağına faiz olarak %1 fazla uygulanması da ayrı bir bozma nedenidir. Ayrıca anılan tarzda faiz ödenmesi için faiz miktarının belirtilerek harçlandırılması, ayrı bir kalem alacak olarak talep edilmesinin gerektiği de unutulmamalıdır.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 03.06.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.