Gerek BK.da, gerekse TTK.da sözleşme serbestisi ilkesi benimsenmiştir.

1.Cezai şart; sözleşmeye aykırı davranışı, engellemek amacı ile konulmuş bir yaptırımdır.
Cezai Şart, esas borca bağlı olarak vücuda gelen ve borçlunun borcunu ifa etmeme veya geç yerine getirmesi veyahut noksan ifa etmesi ve nihayet şart kılınan mahalde ifa etmeme halinde, alacaklıya muayyen bir meblağı çoğunlukla bir miktar paranın tediyesi şartını kapsayan taahhüttür.

2.Ceza şartı; bir borcun hiç veya gereği gibi yerine getirilmemesi halinde veya akitle kabul edilmiş yerde veya zamanda yerine getirilmemesi halinde borçlunun alacaklıya yapacağı bir ödemedir (818.s.BK.m.158 vd)

3.Cezai şart, olumlu zararı temsil etmektedir. Hiçbir zarar olmasa da bu cezanın tazminin talep edilmesi mümkündür. Sözleşme serbestisi ilkesi uyarınca taraflar cezai şartı diledikleri gibi kararlaştırabilirler. Kural olarak tacirler sözleşmede kararlaştırılan cezai şartın fahiş olduğunu iddia ederek indirim isteyemezler. Ancak bu ceza tacirin ekonomik yıkımına neden olacak miktarda ise ahlak ve adaba aykırılık nedeniyle indirime tabi tutulabilir (11. HD.E. 2004/15293,K. 2005/12550,T. 19.12.2005).

4.Cezai şart munzam bir tazminat niteliğindedir

5.Bağ işlerinde kullanılmak üzere ödünç para alan borçlu, borç senedinde ürününü, alacaklı zırai kredi kooperatifinin izni olmaksızın sattığı surette yüzde on ödence vermeyi yüklenmiş olmasına göre bu yüklenmeyi belirten senetler, emre yazılı senetlerden olmayıp adi senet niteliğindedir (YİBGK.E. 1940/35,K. 1941/17,T. 14.5.1941).

6.Cezai şart ilamsız takip konusu yapılamaz (12. HD.E. 1989/2711,K. 1989/11744,T. 6.10.1989).

7.Cezai şartın seçimlik nitelikte bulunması nedeniyle, hem ifanın hem de cezai şartın birlikte istenilemeyeceğinin gözden uzak tutulmaması gerekir.

8.Takibe dayanak senedin taraflar arasındaki sözleşme gereği "cezai şartın" teminatı niteliğinde verildiği anılan şartın gerçekleşip gerçekleşmediğinin yargılamayı gerektirdiği dayanak belgenin mücerret borç ikrarını içermediği için kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip yapılması usulsüz bulunduğu nedenleriyle mahkemece borçlunun itirazının kabulü gerekir (12. HD.E. 2005/4309,K. 2005/7140,T. 4.4.2005).

Alıntı: Ayrı bir sözleşme ile kambiyo senedine vadesinde ödenmediğinde cezai şart uygulanacağı kararlaştırılabilir mi?

Kahve molası...