T.C. YARGITAY
3.Hukuk Dairesi

Esas: 2009/13834
Karar: 2009/14349
Karar Tarihi: 29.09.2009

ÖZET: Kira parasının tespiti bir sınırlamadır ve hakim kira parasını takdir ederken bunun bir sınırlama olduğunu gözetmelidir.

(6570 S. K. m. 2, 3) (ANY. MAH. 26.03.1963 T. 1963/3 E. 1963/67 K.) (YİBK. 18.11.1964 T. 1964/2 E. 1964/4 K.)

Dava: Dava dilekçesinde kira parasının 01.08.2008 gününden başlayarak aylık 23.000.-Lira olarak tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile brüt 18.000.-TL olarak tespiti cihetine gidilmiş, hüküm taraf vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.

Karar: Davacı vekili dava dilekçesinde, 01.08.2008 dönemine ait kira parasının aylık 23.000.-TL olarak tespit edilmesini talep etmiş, mahkemece; aylık brüt 18.000.-TL kira parasının tespitine karar verilmiş, hükmü taraf vekilleri temyiz etmiştir.

Dava konusu mecur, İzmir Alsancak'da, zemin katda, 141 m2, tekstil satış yeridir.

Hükme esas alınan tek kişilik birinci bilirkişi raporunda dava konusu mecurun yeniden kiraya verilmesi halinde aylık 22.560.-TL, ikinci (üç kişilik) raporda da aylık 22.000.-TL kira getirebileceği açıklanmıştır. Her iki bilirkişi raporunda emsal alınan kira sözleşmelerinin dava konusu taşınmaz ile hem kira başlangıç tarihlerinin, hem de m2 olarak büyüklüklerinin aynı olmadığı gibi bilirkişilerce re'sen emsal incelemesi de yapılmadığı anlaşılmıştır. Bu durumda bilirkişi raporları hüküm kurmaya elverişli değildir.

Anayasa Mahkemesi'nin 6570 Sayılı Yasanın 2 ve 3. maddelerinin iptaline ilişkin 26.03.1963 tarih ve 3/67 sayılı kararı ile, 6570 Sayılı Yasanın kira parasındaki <sınırlı artış> ilkesi ortadan kaldırılmamıştır. Bununla birlikte kira parasının tespiti yöntemini belirleyen 18.11.1964 tarih ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı'nda da kira parasının <hak ve nesafete uygun> seviyede takdiri ile <sınırlı artışı> öngörülmektedir. O nedenle kira parasının tespiti bir sınırlamadır ve hakim kira parasını takdir ederken bunun bir sınırlama olduğunu gözetmelidir.

18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Y.İ.B.K. ve yerleşik Yargıtay uygulamalarına göre <hak ve nesafet> ilkesi uyarınca hakim bu sınırlamayı yaparken, öncelikle tarafların tüm delilleri, varsa emsal kira sözleşmeleri aslı veya onaylı örnekleri dosyaya alınmalı, bilirkişi marifetiyle kiralanan taşınmaz ve taraf emsalleri tek tek görülüp incelenmeli, böylece elde edilen veriler somutlaştırılarak, dava konusu yer ile ayrı ayrı (konumu, çevresi, niteliği, kullanım şekli, kira başlangıç tarihi, kira süreleri vb.) kira parasına etki eden tüm nitelikleri karşılaştırılmalı, emsal kira bedellerinin niçin uygun emsal olup olmadığı somut gerekçelerle açıklanmalı, dava konusu taşınmazın yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası belirlenmeli, hakimce bu kira parası dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafete; özellikle tarafların kira sözleşmesinden bekledikleri amaçlarına uygun makul bir kira parasına hükmedilmelidir.

Mahkemece yukarıda açıklanan yönleri içermeyen, genel ifadeli bilirkişi raporuna itibar edilerek eksik incelemeyle hüküm kurulması usul ve yasaya Yİ.B.K'ne ve yerleşik Yargıtay uygulamalarına aykırı olup bozma nedenidir.

Sonuç: Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK'nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 29.09.2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları


T.C. YARGITAY
3.Hukuk Dairesi

Esas: 2004/11030
Karar: 2004/9957
Karar Tarihi: 28.09.2004

ÖZET: Kira parası hakim tarafından hak ve nesafet kurallarına göre takdir edilmelidir. Bilirkişi raporunda, emsaller, çevresel özellikler ve mecurun durumu incelenmek suretiyle hak ve nesafet ilkesi gereğince getirebileceği kira parası belirlenmiş değildir. Geçen dönem 4757 Sayılı Yasa gereği ( %35 oranında ) arttırılan bedele %25, 56 oranında endeks uygulanması gerekeceğinden bahisle sonuca gidilmiştir. Bu durumda mahkemece yeniden bir bilirkişi heyetiyle keşif yapılarak benzer yerlerin kira sözleşmeleri de getirtilmeli, yörede oluşan kira paraları ile yapılacak karşılaştırmalar sonucu dava konusu yerin yeniden kiraya verilmesi halinde getireceği kira parası saptandıktan sonra bu husus dikkate alınarak hak ve nesafet kurallarına göre bir kira parası tesbit edilmelidir.

(YİBK. 18.11.1964 T. 1964/2 E. 1964/4 K.)

Dava: Dava dilekçesinde kira parasının 1.1.2003 gününden başlayarak aylık 1.497.000.000 lira olarak tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının 1.141.622.910 lira olarak tespiti cihetine gidilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir.

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Karar: Davada, dava konusu taşınmazın 1.1.2003 tarihinde başlayan dönem aylık kira parasının tespiti istenilmiş, mahkemece endeks artışına göre belirlenen bedelin hak ve nesafete uygun olduğundan bahisle davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir.

Taraflar arasındaki kira ilişkisi 28.4.1998 başlangıç tarihli ve 8 ay süreli olup, yıldan yıla yenilenerek süregelmiştir.

18.11.1964 tarih ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre kira parası hakim tarafından hak ve nesafet kurallarına göre takdir edilmelidir.

Hernekadar mahkemece mahallinde bilirkişi incelemesi yapılmış ise de, bilirkişi raporunda, emsaller, çevresel özellikler ve mecurun durumu incelenmek suretiyle hak ve nesafet ilkesi gereğince getirebileceği kira parası belirlenmiş değildir. Geçen dönem 4757 Sayılı Yasa gereği ( %35 oranında ) arttırılan bedele %25, 56 oranında endeks uygulanması gerekeceğinden bahisle sonuca gidilmiştir.

Bu durumda mahkemece yeniden bir bilirkişi heyetiyle keşif yapılarak benzer yerlerin kira sözleşmeleri de getirtilmeli, yörede oluşan kira paraları ile yapılacak karşılaştırmalar sonucu dava konusu yerin yeniden kiraya verilmesi halinde getireceği kira parası saptandıktan sonra bu husus dikkate alınarak hak ve nesafet kurallarına göre bir kira parası tespit edilmelidir.

Sonuç: Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 28.9.2004 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları