T.C.

YARGITAY

11. HUKUK DAİRESİ

E. 2003/8884

K. 2004/3705

T. 8.4.2004

• ESER SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN BEDEL TALEBİ ( Davacı Yüklenicinin Sözleşmeye Uygun Şekilde Tamamlamadığı Gemiden Dolayı Bedel Talep Edemeyeceği - Tamamlanarak Teslim Edilen Gemi Bedelinin Ödenmesinde Temerrüt Nedeniyle Sözleşmede Kararlaştırılan Faiz Oranının Uygulanması Gereği )

• YÜKLENİCİNİN TEMERRÜDÜ ( Eser Sözleşmesine Konu Gemilerin Tam İnşa Edilmeden Teslimiyle Teslim Şartının Gerçekleşmemesi - Yüklenicinin Bedel Talebinin Reddi Gereği )

• GEMİ İNŞA SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN BEDEL TALEBİ ( Eksik Bırakılan Gemilerden Dolayı Yüklenicinin Bedel Talep Edemeyeceği - Tamamlanarak Teslim Edilen Gemi Bedelinin Ödenmesinde Temerrüde Düşen Davalı Hakkında Sözleşmedeki Faiz Oranının Uygulanması Gereği )

• FAİZ ORANI ( Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Bedelin Ödenmesinde Temerrüt Halinde Akdi Faiz Belirlenmişse Bu Oranın Uygulanacağı - Akdi Faize Rağmen Mahkemece Devlet Bankalarının Uyguladığı En Yüksek Faize Hükmedilemeyeceği )

818/m.81,360/2

ÖZET :Davacının Protokol kapsamına göre alacağının muaccel olması, Taşkent, Aşkaabat ve Bakü isimli üç geminin tam olarak teslimi koşuluna bağlanmış olup, gemi inşaatı teamülü gereği inşaatı tamamlanmadan teslim edilen gemilerin inşalarına devam edilebilmesi için bunlarla ilgili resim, proje ve planların bunlarla birlikte teslimi zorunludur ve yine söz konusu gemilere ait malzemelerin tesliminin ancak onlarla ilgili kayıt ve listelere göre yapılmasının olanaklı olmasına göre gemilerin salt fiziki teslimi ile tam bir teslimden söz edilemez. Bu nedenle mahkemece davacının bedele hak kazanamayacağına ilişkin verilen kararda herhangi bir usulsüzlük yoktur. Ancak protokole uygun şekilde tamamlanan ve teslim edilen Almaata isimli gemi ile ilgili protokolde belirlenen ücrete hak kazanan davacının alacağına protokolde öngörülen yıllık % 15 oranında akdi faiz uygulanması gerekirken, mahkemece oranı belirtilmeden devlet bankalarının uygulayacağı en yüksek faizin yürütülmesi doğru görülmemiştir.
DAVA : Taraflar arasında görülen davada Beyoğlu Asliye 1.Ticaret Mahkemesi'nce verilen 13.05.2003 tarih ve 2000/397 - 2003/196 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi duruşmalı olarak davacı vekili tarafından istenmiş olmakla, duruşma için belirlenen 06.04.2004 günde davacı ve muk.davalı avukatı Yunus Çelik ile davalı ve muk.davacı avukatı Uğur Karaağaç gelip, temyiz dilekçesinin de süresinde verildiği anlaşıldıktan ve duruşmada hazır bulunan taraflar avukatları dinlenildikten sonra, duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakılmıştı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi Verda Çiçekli tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, asıl ve birleştirilen davalarda taraflar arasında imzalanan sözleşme uyarınca müvekkiline ait tersanede "TAŞKENT", "AŞKAABAT" ve "BAKÜ" adlı kuru yük gemilerinin inşasına başlandığını, ancak davalı şirketin özelleştirilme hazırlıkları nedeniyle taraflar arasında imzalanan 16.11.1999 tarihli protokol gereğince dava konusu gemi ve diğer gemi inşaatının durdurulduğunu, protokol hükümleri gereği anılan gemilerin natamam olarak belirtilen sürede teslim edildiğini ve müvekkilin tüm edimlerini yerine getirdiği halde davalının protokol gereği ödemesi gereken bedeli ödemekten kaçındığını ileri sürerek, TAŞKENT gemisi için 626.000 USD, AŞKAABAT gemisi için 914.000 USD, BAKÜ gemisi için 2.056.000 USD'nin yıllık %15 faizi ile birlikte tahsili ile anılan gemiler üzerine TTK.nun 877 ve MK.nun 809 vd. maddeleri uyarınca kanuni ipotek tesisini talep ve dava etmiştir.
Birleştirilen Beyoğlu 2.Ticaret Mahkemesi'nin 2000/199 Esas sayılı dava dosyasında da, aynı iddialara dayanarak "ALMAATA" adlı geminin bitirilmiş olarak teslim edildiğini ve bunun için tahakkuk eden 414.906 USD'nin tahsili için giriştiği icra takibinin davalının itirazı ile durduğunu ileri sürerek, itirazın iptali ile %40 icra inkar tazminatının tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının protokol gereğince belirtilen tüm edimlerini yerine getirmediğini, dava konusu gemi ve teslimi zorunlu malzemelerini süresinde teslim etmediğini bu nedenle muaccel bir alacağı bulunmadığını, ayrıca ALMAATA gemisi protokol tarihinde teslim edilmiş ise de, garanti süresi içerinde bir takım eksiklikler çıktığını savunarak davanın reddini istemiş, açtığı karşılık davada, bu eksik ve ayıplardan davacının sorumlu olduğunu ileri sürerek, 422.285.25 USD'nin davacıdan tahsilini talep etmiştir.
Mahkemece, taraflarca sunulan kanıtlar ve yaptırılan bilirkişi incelemelerine göre, taraflar arasındaki esas uyuşmazlığın taraflar arasındaki protokol uyarınca hakedişler tablosundaki davacının iddia ettiği alacağın muaccel olup olmadığı noktasında toplandığı, BAKÜ gemisi ile ilgili taahhütler tam olarak yerine getirilmiş ise de, protokolün bir bütün olduğu ve hüküm ifade edebilmesi için BAKÜ gemisi dışındaki TAŞKENT ve AŞKAABAT adlı gemilerle ilgili tüm taahhütlerin tam olarak yerine getirilmediği tesbit edildiğinden BK.nun 81 nci maddesi hükmü gereğince davacının taahhütlerini yerine getirmediği ve ifasını da talep etmemiş olduğundan, hakedişler tablosundaki ALMAATA gemisi ile ilgili hakediş dışındaki alacağı talep etmesinin mümkün olmadığı, ALMAATA gemisi teslim edilmiş olduğundan bununla ilgili 414.906 USD'yi talebe haklı olduğu ve buna ilişkin davalı itirazının haksız bulunduğu, ancak bununla ilgili alacağın protokol kapsamında muaccel olup olmadığı yargılamayı gerektirdiğinden icra inkar tazminatına hükmedilemeyeceği, karşılık davaya gelince, BK.nun 360/2 nci maddesi gereğince ALMAATA gemisinin kusurlu teslim edildiği ve garanti kapsamındaki alacağın 266.200 USD olarak tesbit edildiği, bu miktardan davacının sorumlu olduğu gerekçesiyle, asıl dava ile birleştirilen Beyoğlu 2.Ticaret Mahkemesi'nin 2000/407 ve 2000/315 Esas sayılı davaların reddine, birleştirilen Beyoğlu 2.Ticaret Mahkemesi'nin 2000/199 Esas sayılı dosyada asıl davadaki itirazın iptaline, asıl alacağa takip tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi uyarınca devlet bankalarının USD'ye uyguladığı bir yıllık mevduat faizi yürütülmesine, karşılık davanın kısmen kabulü ile 266.200 USD'nin davacıdan tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına ve davacının 16.11.1999 tarihli Protokol kapsamına göre, alacağının muaccel olmasının Taşkent, Aşkaabat ve Bakü isimli üç geminin tam olarak teslimi koşuluna bağlanmış olup, gemi inşaatı teamülü gereği inşaatı tamamlanmadan teslim edilen gemilerin inşalarına devam edilebilmesi için bunlarla ilgili resim, proje ve planların bunlarla birlikte tesliminin zorunlu bulunmasına ve yine söz konusu gemilere ait malzemelerin tesliminin ancak onlarla ilgili kayıt ve listelere göre yapılmasının olanaklı olmasına göre gemilerin salt fiziki teslimi ile tam bir teslim edilmeden söz edilemeyeceğine göre, davacı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Ancak, taraflar arasında düzenlenen 16.11.1999 tarihli Protokolün 1.b maddesi uyarınca davacı alacaklarının USD üzerinden düzenlenmiş olup, süresinde ödenmeyen miktar için yıllık %15 oranında faiz uygulanacağı öngörülmüş olduğuna ve davalı borcu ödemede temerrüde düştüğüne göre, davaya konu alacağa taraflarca kararlaştırılan akti faiz yürütülmesi gerekirken, oranı belirtilmeden devlet bankalarının uygulayacağı en yüksek faizin yürütülmesi doğru görülmemiş ve kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda ( 1 )No'lu bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin diğer tüm temyiz itirazlarının reddine, ( 2 )No'lu bentte yazılı nedenlerle, kararın davacı yararına BOZULMASINA, takdir edilen 375.000.000.-TL duruşma vekillik ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 08.04.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
yarx