Mesajı Okuyun
Old 16-07-2006, 11:43   #3
Yücel Kocabaş

 
Varsayılan

I. Tenkis davaları kural olarak miras bırakanın tasarrufuna karşı açılır. Ayrıcalık olarak ,
13.01.1975 tarih 7/1 sayılı İç.Brl.Kararına göre
Alıntı:
Miras bırakanın saklı pay kurallarını gidermek amacı ile yaptığı temliki tasarruftan sonra, bundan yararlanan kişinin, miras bırakanın bilgi ve talimatı dışında sırf saklı pay sahibi mirasçıları bu haklarından yoksun kılmak için, durumu bilen üçüncü kişilere taşınmazları temlik etmesi halinde, kötü niyetli bu kişilere karşı saklı pay sahibi mirasçılar tarafından tenkis davası açılabilir.
Sonraki temlik işlemine miras bırakanda katılmış ise muvazaalı işlem olup, kötüniyetli temlik gibi işlem görür ve ( C ) aleyhine tenkis davası açılabilir. Aşağıdaki kurallar uygulanır. Bu koşullarda ( C ) aleyhine muris muvazaası nedeniyle iptal davası veya kademeli olarak iptal ile birlikte tenkis davası da açılabilir.

Sorulan olayda , 3. Kişinin iyiniyetli olduğu belirtildiğine göre bu kişi aleyhine iptal ve tenkis davası açılabilme koşulu gerçekleşmemiş demektir. Bu durumda (A) nın iyiniyetli veya kötüniyetli olduğuna bakılır. TMK 566 .md. si uygulanır. İyiniyetli ise tenkis konusu mal elden çıktığından (A) aleyhine de tenkis davası açılamayacaktır. Kötüniyetli ise (A) aleyhine tenkis davası açılır .

(A) nın geri verme (tenkis ) borcu aşağıdaki kurallara göre hesaplanır. Yalnız elde mal bulunmadığından davalının tercih hakkını kullanma hakkı da kalmamıştır. Davacı saklı payına müdahale edilen kısmın parasal değerini alır. Parasal değerlendirmeler aşağıdaki kurallara göre miras bırakanın ölüm tarihi ile karara en yakın tarih itibariyle yapılır. Yetkili mahkeme miras bırakanın yerleşim yeri mahkemesidir. Görev değere göre belirlenir. Dava değeri başlangıçta belli olmadığından tahmini değer üzerinden dava açılıp, yargılama sırasında belirlenen bedele göre harcı tamamlanabilir. Dava TMK 571 md.sindeki 1 ve 10 yıllık hak düşürücü süreye tabidir.

II. Tenkis davasında uygulanacak kurallar şöylece özetlenebilir;

1. Öncelikle davacının saklı payı ile , tasarruf edilebilir kısmın parasal değerlerinin bulunması gerekir. Bunun için miras bırakanın ölüm tarihi itibariyle terekenin aktif ve pasifinin parasal değeri hesap edilir.
2. Terekenin aktifi temlik edilen ve temlik dışı taşınır taşınmaz mallar , alacaklar , ölüme bağlı sigortalar olarak sayılabilir. Miras bırakanın borcu ,cenaze giderleri terekenin mühürlenmesi ve yazım giderleri ve miras bırakanla birlikte yaşayanın ve onun tarafından bakılan kişilerin üç aylık geçim giderleri terekenin pasifini teşkil eder . Terekenin aktifinin ölüm günün itibariyle değerinden pasif değerler düşülerek NET TEREKE miktarı tutarı bulunur.
3. Davacının SAKLI PAYI miktarı net tereke miktarı üzerinden veraset belgesindeki paya göre hesap hesap edilir .Bu miktardan temlik dışı terekeden aldığı miktar var ise yine veraset belgesindeki paya göre hesaplanır, bu miktar düşülerek (Saklı payın parasal değeri ) bulunur.
Net terekenin geri kalan kısmı ise tasarruf edilebilir kısım (tasarruf nisabı) dır.
SABİT TENKİS ORANI = saklı payın parasal değeri (pay) tenkise konu malın ölüm günü itibariyle parasal değeri (payda) şeklindedir.
4. Davacının saklı payına müdahale ortaya çıkarsa tenkise konu malın değerinde azalma gelmeden bölünmesinin imar yönünden mümkün olup olmadığı araştırılır Tenkise konu mal bölünebiliyorsa ,bu kısımların bağımsız bölümler halinde taraflar adına tesciline karar verilir.
5. Tenkis konusu malın bölünmesi mümkün değilse , davalıya TMK. 564. Maddesindeki tercih hakkı kullandırılır.
a. Davalı dilerse parayı seçebilir .Bu durumda tasarruf edilebilir (tasarruf nisabının ) değerini davacıdan alarak, malı davacıya bırakır.
b. Davalı dilerse malı seçebilir. Bu takdirde mal davalıda bırakılacak, davalı davacıya saklı paya el atılan –tenkisi gereken – miktarı ödeyecektir.
6. Bu takdirde , yeniden keşif yapılarak tenkis konusu malın karar günündeki ( md. 564/2 yada karara en yakın gündeki ,Yargıtay kararlarına göre tercih hakkının kullanıldığı gündeki ) değeri tespit edilir ve ortaya çıkan miktar sabit tenkis oranı ile çarpılarak saklı paya el atılan , tenkis edilecek bedel veya tasarruf edilebilir miktarlar bulunur.

Saygılarımla.