Karşılıksız Çek için Para ve Hapis Cezası Var

4814 sayıl kanunla gelen önemli değişiklik, karşılıksız çeklerin ödenmemesi neticesinde verilen hapis cezasının, ilk defa için uygulanmaması, bunun yerine, çek üzerinde yazılı olan bedel kadar ağır para cezası kesilmesidir. Kanunda, para cezasının üst sınırı, kanunun yürürlüğe girdiği tarihte (08.03.2003), her bir çek yaprağı için 80.000 YTL (Seksenbin YTL) olarak belirlenmiştir.

Karşılıksız çek suçunun tekrarlanması halinde ise, hakimin takdirine bağlı olarak 1 ila 5 yıl arasında değişen hapis cezası verilebilecektir. Hapis cezasının uygulanmasında, ikinci defa karşılıksız çek keşide eden sanık hakkında, daha önce kesinleşerek infaz edilmiş mahkumiyet kararının olması gereklidir.

Kısmen Veya tamamen karşılıksız çıkan her bir çek yaprağı ayrı bir suç oluşturur.



Çekin Karşılıksız çıkması durumunda bankanın yapacağı işlemler ve süre

Muhatap banka, çeki karşılıksız çıkan kişi veya kurumdan, elinde kalan bütün çek yapraklarını, çeki aldığı bankaya geri vermesini Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen sürenin bitiminden itibaren, on gün içinde iadeli taahhütlü mektupla bildirir. Banka tarafından yapılmış olan ihtara rağmen, on günlük süre içerisinde boş çek yapraklarını bankaya teslim etmeyenlere, bankanın yapacağı ikinci ihbar sonrası 350 YTL’den 3.000 YTL’ye kadar ağır para cezası kesilecektir.

Karşılıksız çek kullanmak suçundan, haklarında çek kullanma yasağı hükmolunanların yasaklı olduğu süre içerisinde çek hesabı açtırması halinde bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir. Hesabı açan bankaya ise 1.000 YTL ile 5.000 YTL arasında ağır para cezası kesilir.

Muhatap banka, süresinde ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde her bir çek yaprağı için 300 YTL’ye kadar ödeme yapmak ile yükümlüdür. (Bu tutar her yıl Toptan Eşya Fiyatları yıllık endekslerindeki değişmeler göz önünde tutularak her yıl arttırılır.)



Karşılıksız çek için hangi Mahkemeye başvurulacaktır

Karşılıksız Çek ile ilgili soruşturma ve kovuşturma yapılması çek hamili, ciranta veya banka tarafından yapılan şikayet üzerine, çekin ibraz edildiği, keşide edildiği veya şikayetçinin yerleşim yeri asliye ceza mahkemesince yapılır



Karşılıksız çekte gecikme zammı oranı ve düzeltme hakkının kullanılması

Karşılıksız çekin gecikme faizi hesaplaması ticari işlemlerdeki temerrüt faizi oranı üzerinden yapılır.

Çekin düzenlendiği tarihe göre hesaplanacak ibraz süresinden itibaren en geç on gün içinde çekin karşılıksız kalan kısmını %10 tazminatı ve ibraz tarihi ile ödeme tarihi arasındaki geçen süre için hesaplanacak gecikme faizi ile birlikte ödeyenler, tekrar çek keşide etmek hakkını kazanırlar.

1- Süresi geçtikten sonra ve henüz dava açılmadan önce karşılıksız kalan çek tutarına %12 tazminatını ve gecikme faizinin ödenmesi halinde,

2- Dava açıldıktan sonra, hüküm verilinceye kadar geçen süre içinde, karşılıksız kalan çek tutarına %15 tazminatını ve gecikme faizinin ödenmesi halinde ceza davası düşer

3- Hüküm verildikten sonra hüküm kesinleşinceye kadar geçen süre içinde, karşılıksız kalan çek tutarına %18 tazminatını ve gecikme faizinin ödenmesi halinde yine ceza davası düşer

4- Hüküm kesinleştikten sonra, karşılıksız kalan çek tutarına %20 tazminatını ve gecikme faizinin ödenmesi halinde dava hükmü bütün cezai sonuçları ile birlikte ortadan kalkar.

Belirtilen ödemeler, çek hamiline veya hamiline ödenmek üzere muhatap bankaya yapılabilir.



İşletme sahipleri adına, yetkili olarak çek imzalayanlar çok dikkat ediniz

İşletmelerin işleyiş tarzına göre, işletme sahiplerinin, genel veya özel vekaletnameler ile tahsilat ve tediye yetkisi verdikleri bölüm sorumluları veya çalışanları tarafından keşide edilerek imzalanan çeklerdeki ödeme ve cezai sorumluluğu, 3167 sayılı kanunun 16. maddesi uyarınca çeki keşide eden hesap sahipleri ile yetkili temsilcilerine yüklemiş, çekin ödenmemesi halinde yasada yazılı çek tutarı kadar para cezası, 2. defa ödenmemesi halinde bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verileceğini hüküm altına almıştır. Birçok mağduriyetlere neden olmasına ve hiç de adil olmayan bir şekilde, kötü niyetli kişilerce kolayca kullanılabilecek olan Kanun maddesinde de açıkça belirtildiği üzere, karşılıklı iyi niyete dayanarak yapılan bu işlemler, şirkette çalışanların hapis cezası ile karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır. Yargıtay 10. Ceza dairesinin Esas No: 1992/3, Karar No: 6 ile verdiği kararda bu yönde verilmiş çok açık bir hükümdür. “çek, vekil aracılığı ile düzenlenmiş ve karşılığı çıkmamışsa, çekin karşılığının bankada bulundurmayan asil değil, vekil sorumlu olur” şeklinde hüküm vermiştir. “Bir başka kararda da yine Çeki vekil sıfatıyla imzalayan kimse de, çek keşidecisi sayılır ve suç oluşur” denmiştir.

Ticari hayatta iyi ve kötü niyetli durumları ayırt etmenin çok zor olduğunu unutmamak gerekmekte ve işletme adına yetkili olarak yapılan işlemlerin doğuracağı hukuki sonuçları, işlemi yapmadan önce etraflıca araştırmak, çalışanların, oluşabilecek hak kayıplarının ve mağduriyetlerin önlenmesi açısından çok önem arz etmektedir. Mümkünse çalışanlar açısından en iyi çözüm çekleri şirket sahibine imzalatmalarıdır.



Çek elimden rızam olmadan çıkmıştır !?

Halen yürürlükte bulunan Türk Ticaret Kanunun 711. maddesi gereği “Keşideci, çekin kendisinin veya üçüncü bir kimsenin elinden rızası olmaksızın çıkmış olduğu iddiasında bulunursa muhatap bankayı çeki ödemekten menedebilmektedir”. Madde hükmüne dayanarak son yıllarda çeklerini ödeyemeyen işletmeler Muhatap bankalarına bu bildirimde bulunmakta ve çekin ödenmesi için süre kazanmaya çalışmaktadır. Banka gelen bu talep üzerine çeki yazmamakta ve Çeki elinde bulundurana iade etmektedir. Karşılıksız şerhini çeke işletemeyen Çek hamili ya keşideci ile uzlaşarak ileriki bir tarihte çeki tahsil etmekte veya dava açma yoluna gitmektedir. Ticari borç-alacak davalarının 3-5 yıl aralığında sürmesi nedeniyle bu konuda hamil açısından önemli ölçüde mağduriyetler oluşmaktadır.

Ticari hayattaki mal ve hizmet alışverişlerinde ödeme ve tahsilat aracı olarak, yoğun bir şekilde kullanılan çek ile ilgili kanun maddeleri çok açık ve yaptırımları çok net olarak ifade edilmesine rağmen, yeterli bilgi sahibi olmadan, gelişigüzel kullanılan veya karşılıklı iyiniyete güvenerek işletme adına çek ile düzenlenerek yapılan ödemeler sonrası, bazen kötü niyetli kişiler, bazen de ticari sıkıntılar nedeniyle ödeme güçlüğüne düşülüp, çekin belirtilen süreler içinde ödenmemesi halinde, çek hamili tarafından açılacak dava sonucu yüksek meblağlarda para cezası, gecikme zammı, hatta hapis cezası verilmektedir.

Kıymetli evraklar ile ilgili yeterli bilgiyi edinmek, Doğabilecek mağduriyetlerin önlenebilmesi için oldukça önem arz etmektedir.

Umarım yeterli bir bilgidir saygılar....

Ve internette bulduğum şu site size daha çok bilgi verebilir...

http://karsiliksizcek.wordpress.com/